Afrika Ülkelerinde Yatırım Teşvikleri

TOPRAKLARI TARIMA ELVERİŞLİ

Tanzanya’nın ekonomik potansiyeli bunlarla sınırlı değil. Tanzanya topraklarında yüzlerce kilometre kat eden Nil Nehri’nin kıyıları, başta uzun lifli pamuk olmak üzere birçok tarım ürünü yetiştirmek için elverişli. Ancak bu potansiyelin yeterince değerlendirilmediğini belirtelim.

Ülkenin tarıma elverişli topraklarını değerlendirmek için ı harekete geçen yatırımcılar L arasında Muammer Öksüz-I han isimli bir Türk işadamı da var. Öksüzhan, Darüsse-ı’da 99 yıllığına kiraladığı 30 bin dönüm arazide mısır yetiştiriyor. Mehmet Özendi’ye ait Özendi Mobilya ve Engin Tavukçuoğlu’nun Atlas Group isimli şirketi ise mobilya üretiyor. İsmail Dağ isimli Türk iş adamının ise Darüsselam’da kozmetik alanında faaliyet gösteren ADT li-mited isimli şirketi var.

Çinliler hemen her yerde olduğu gibi Tanzanya pazarında da bir hayli etkili dürümdalar. Özellikle tekstil ve konfeksiyon piyasası Çinlilerin elinde. Bu durum Tanzanya halkının alım gücünün düşük olmasından da kaynaklanıyor. Buna rağmen Türk tekstil ve konfeksiyon firmalarının ucuz ancak kaliteli ürünleriyle bu piyasaya girme şansları var. Ancak bunun için Tanzanya’da mutlaka şirket kurmaları öneriliyor.

Tanzanya’da şirket kurmanın maliyeti 2 bin 500 dolar civarında. Ancak 50 bin dolarlık sermayenizin olması lazım. Türk tekstil firmaları Türkiye’deki eski makinelerini söküp orada üretim yapabilirler.

MÜTEAHHİTLERE İŞ ÇOK

Türkiye ile Tanzanya arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler de büyük bir hızla gelişiyor. TUSKON (Türkiye İş Adamları ve Sanayiciler Konfederasyonu) ve TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) gibi kuruluşlar bu ülkeyle ilişkileri artırmak amacıyla bir süre önce iş heyeti gezileri organize etti. Son olarak geçen ocak ayında Çelik İhracatçıları Birliği iş adamlarından oluşan bir heyeti Darüsselam’e götürdü.

Mustafa Çıkrıkçıoğlu, ülkede potansiyeli en yüksek alanların başında inşaat sektörünün geldiğini, Türk müteahhitlerin burada da proje üstlenmeye başladıklarını belirtiyor: “Uluslar arası bir havalimanı kurulması düşünülüyor. Büyük ihtimalle bu proje Türk firmalara verilecek. Ocak ayında Çelik İhracatçıları Birliği olarak Tanzanya’ya bir iş gezisi gerçekleştirdik. Bu ziyarette birçok iş bağlantısı kuruldu. Bu ülkeye olan çelik ihracatımız yıllık bazda geçen yıla göre yüzde 32 artmış durumda. İnşaat sektöründe büyük bir hareketlilik var. Otoyol, hastane, konut, villa gibi çok sayıda alt ve üst yapı projesi gerçekleştirilecek.”

Türkiye’nin Darüsselam Büyükelçiliği 2007 yılında açıldı. Bu ülkeye giden Türk vatandaşları vizeyi ülkeye girerken alabiliyor.

Doğu Afrika ülkesi olan Mozambik, Tanzanya’nın güneyinde, Malavi ve Zambiya’nın kuzey batısında, Zimbab-ve’nin doğusunda, Svaziland ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kuzey doğusunda yer alıyor. Doğusunda Hint Okyanusu bulunan ülkenin 2 bin 515 kilometrelik sahil şeridi var.

23 milyon nüfusun 3.5 milyonu başkent Maputo’da yaşıyor. Birçok doğal limana sahip olmasından ötürü zamanında önemli bir ticaret merkezi olan Mozambik, ismini o dönemin önde gelen tüccarlarından Musa Bin Bend adlı Arap’tan alıyor. Bu isim zamanla Mo-zambik’e dönüşmüş. 1975 yılına kadar Portekiz’in sömürgesi olan ülkede resmi dil halen Portekizce.

Mozambik, 9.6 milyar dolar Gayri Safi Yurtiçi Hasılasıyla (GSYÎH) Afrika kıtasında 25’inci sırada. Dünyanın en büyük kömür rezervlerinden birisi bu ülkede bulunuyor. Özellikle Tete bölgesi tümüyle kömür formasyonuna sahip. Son yıllarda ülkede doğalgaz da bulundu. Bu sayede önümüzdeki yıllarda ekonomik olarak hızlı bir büyüme göstereceği tahmin ediliyor.

TARIMA BEDAVA ARAZİ VAR

îşkaya Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı ve Mozambik Ankara Fahri Konsolosu Yusuf Kaya, ekonomik potansiyelin yüksek olduğu sektörlerin başında inşaat ve tarımın geldiğini söylüyor. Kaya’nın verdiği bilgilere göre otel, villa, alışveriş merkezi gibi inşaatla ilgili birçok proje gündemde.

Tarım üretimi için de ülke tam bir cennet. Çünkü bütün yıl içinde iklim aynı ve ısı farkı yok. Yılda bazı yerlerde dört kez bile ürün alınabiliyor. Devlet tarıma yatırım yapacak firmalara bedava arazi tahsis ediyor.

2011 yılında Türkiye’nin Mozambik’e ihracat 102.5, bu ülkeden ithalatı ise 71 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türk şirketleri Mozambik’e daha çok gübre, çimento, temizlik maddeleri, buzdolabı ve dondurucular, mobilya ve elektrik malzemeleri satıyor. Yusuf Kaya, bunun yanında başta meyve suyu ve kanatlı etleri olmak üzere birçok gıda ürünü satılabileceğini söylüyor.

Mozambik’te şu anda yaklaşık 150 Türk firması var. İhracat bağlantısı kurmak isteyen firmalar, önümüzdeki ağustos ayında yapılacak 49’uncu Maputo Uluslararası Ticaret Fuarı’nı kaçırmamalı. Fuarın Türkiye organizasyonunu TUSKON yürütüyor. Geçen yılki fuara 40’ın üzerinde Türk şirketi katılmıştı.

ABD’YE GÜMRÜKSÜZ İHRACAT

Mozambik yüzde 0 ile yüzde 20 arasında gümrük vergisi uyguluyor. Ülkede KDV oranı ise yüzde 17. Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC – Southern African Development Community) üyesi olmasından ötürü çevresindeki birçok ülkeye sıfır gümrükle mal satılabiliyor. Ayrıca Afrika Büyüme ve Fırsat Akdi (African Grovvth and Opportunity Act-AGOA) ve Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP- Generalized System of Preferences) gereğince Mozambik’ten ihraç edilen birçok ürün ABD’ye de gümrüksüz giriyor.