Çift Diplomalı Üniversite Mezunları İş Bulamıyor
YAPILAN araştırmalara göre yüksek lisans ve doktora sahibi 559 bin kişi aktif olarak iş arıyor. îş arayan iki üniversite bitirmiş çift diplomalı adayların sayısı ise 285 bin. Buna karşılık bu adayları talep eden firma sayısı yalnızca 405. Lisansüstü eğitim almış adaylarla, bu adayları talep eden firma sayısı arasında bir uçurum söz konusu. Bu konuda Secretcv.com Para Dergisi için özel bir araştırma yaptı. Şirketin Genel Müdürü Okan Tütüncü, “Secretcv.com’da ilan veren firmaların yüzde 1’i, yani sadece 405 firma yüksek lisans veya doktora mezunu aday arıyor. Türkiye’de nitelikli işsizlikten bahsediyoruz fakat rakamlar gösteriyor ki, yüksek lisans ve doktora yapmış yüz binlerce aday olmasına rağmen, Türkiye’nin işgücü piyasası bu elemanları istihdam etmiyor” diyor.
Evet, sorun belki de Okan Tütüncü’nün de altını çizdiği gibi iş gücü piyasası yapısında. Ancak iş dünyasına göre ise ülkemizdeki istihdam sorununun en büyük sebebi kalifiye eleman eksikliği. Yüksek lisans ya da doktora yapmanın iş bulmak için yeterli olmayacağını söyleyen uzmanlar, sorunun kaynağını daha geniş ölçekte değerlendirmekte fayda buluyor.
HÂLA İLİŞKİLER ÖNCELİKLİ
“Şirketler sadece yüksek lisans derecesi var diye bir öğrenciyi işe almıyor” diyen Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Selcuk Tuzcuoğlu yüksek lisansın iş bulmak için değil, bilgileri yenilemek ve belli bir alanda uzmanlaşmak için yapılmasından yana olduğunu söylüyor. Tuzcuoğlu’na göre, hangi alanda aranıyorsa o alanda iş tecrübesinin bulunması, ikinci yabancı dil, aktif internet ve sosyal medya kullanımı, yurtdışı eğitimi gibi faktörler yüksek lisans derecesinden daha önçelikli. “Bu sebeple yüksek lisans iş dünyasına girdikten birkaç sene sonra yenilikleri ve gelişmeleri öğrenmek için yapılırsa daha verimli olacaktır” diyen Tuzcuoğlu işe alımları etkileyen en önemli kriterin hala ilişkiler olduğunu belirtiyor.
EN DERTLİSİ İŞLETME MEZUNLARI
Secretcv.com’un yaptığı özel araştırmaya göre iş arayan yüksek lisanslı ve doktoralı adayların bitirdiği programlar arasında işletme yüzde 22.5 ile birinci sırada geliyor. Makine mühendisliği, kimya ve bankacılık alanlarına yönelik lisansüstü eğitimini tamamlamış adaylar da, doğru işi bulmak için CV’lerini aktif durumda tutan adaylar arasında öne çıkıyor. Yüksek lisans ve doktoralı işsizlerin en fazla iş başvurusu yaptığı sektör ise yüzde 5.91 ile bankacılık ve finans. Bankacılığı, yüzde 5.7 oranıyla mağacılık ve perakendecilik takip ediyor.
Yüksek lisans ve doktoralı adayları en çok talep eden sektör ise sağlık. Yüzde 40 oranla açık ara en fazla yüksek lisans ve doktora mezunu çalışan arayan sağlık sektörünü, yüzde 7.8 ile perakendecilik ve yüzde 5.9’la tekstil izliyor.
Bir diğer ilginç sonuç da bu adayların en fazla iş bulma şansı yakaladığı sektörlerde. Yüksek lisans ve doktoralı adaylar yüzde 14.48 ile en çok eğitim sektöründe çalışma şansına sahip. Eğitimi yüzde 11.59 ile bankacılık ve finans, yüzde 7.6 ile inşaat sektörü izliyor.
Adayların başvuru yaptıkları sektörlere bakıldığında bitirilen programlarla uyumlu bir tabloyla karşılaştıklarını belirten Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü, sözlerini şöyle sürdürüyor: “İşletme mezunları birçok farklı sektörün idari pozisyonlarındaki iş olanaklarını değerlendirirken, mühendislik, biyoloji ve kimya gibi teknik dallar ve doğa bilimlerinde lisansüstü programlarım tamamlamış olanlar ilaç, gıda, otomotiv, bilişim teknolojileri ve inşaat gibi sektörlere yöneliyorlar.”
ÇİFT DİPLOMALILARIN GÖZDESİ
Yüksek lisans ve doktoralılarda durum böyleyken bir de çift diploma sahibi üniversite mezunları var iş ararken güçlük çeken… İki lisans programını birden bitirmiş olan adaylar yüzde 22.11 oranla en çok mağazacılık ve perakende sektörüne başvuru yapıyor. Ardından yüzde 7.97 ile bankacılık, yüzde 7.13 ile tekstil ve yüzde 6.5 ile gıda ve eğitim geliyor.
Çift diplomalı adaylarda da durum böyleyken, hangi bölümlerin iş bulma sürecinde adaya daha fazla avantaj sağladığı sorusu akıllara geliyor. “İş bulmayı kolaylaştıran bölüm diye de bir reçete olduğuna inanmıyorum” diyen Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Selçuk Tuzcuoğlu, önemli olanın öğrencinin kendini eğitimi boyunca yetiştirmesi olduğunu söylüyor. En iyi üniversitenin en yüksek puanlı bölümünden bile çıksa bir öğrencinin iş hayatında başarısız olabileceğine dikkat çeken Tuzcuoğlu, yurtdışı eğitim, staj, ek yabancı dil, sektörle kurulan bağlantı gibi bir dizi araçla öğrencinin kendisine yatırım yapması gerektiğini savunuyor. “Üniversite 22-23 yaşında bitiyor. Ama bu gençler 50-55 yaşma kadar iş hayatında olacaklar. Yani 30 sene sonra şu anda okudukları alanda hala işgücüne gereksinim olacağını kim garanti edebilir? Bu nedenle mühim olan üniversite bitince kolayca iş bulduran bölümü seçmek değil… 30-40 senelik iş hayatında başarılı olmayı sağlayacak birikim ile mezun olup hayata atılabilmek” diyor.
“DOĞRU YERLEŞTİRMEYE DİKKAT!”
Secretcv.com Genel Müdürü Tütüncü, doğru adayla doğru pozisyon eşleşmesinin de önemine işaret ederek işsizlik sorununun başka bir boyutunun da doğru işe yerleştirme olduğunu belirtiyor. Doğru işe yerleştirmemenin nitelikli işsizliği tetikleyen bir diğer unsur olduğunu söyleyen Tütüncü, rakamlara bakıldığında işletme programını bitiren binlerce aday olduğunun görüldüğünü söylüyor. “Adayların bu kişiler arasından sıyrılabilmesi için aradığı işi, niteliklerini, uzmanlaştığı alanı çok net bir şekilde ifade etmesi gerekiyor” diyor.
Ebru COŞ / Abago Talent Consulting Genel Müdürü
Yüksek lisans ve doktorada zamanlama çok önemli
Titizlikle seçilmiş bir Executive MBA programı, kariyer yolculuğunda ilk basamakları çıkmayı başarmış, orta kademe yöneticilik pozisyonuna gelmiş profesyonellere bir sonraki seviyeye daha rahat ve donanımlı çıkabilmeleri açısından önemli bir katkı sağlayabilir. Doktora, üretim şirketlerinin Ar-Ge bölümlerinde çalışmayı ya da danışmanlık veya eğitim projelerinde rol almayı kolaylaştırabilir. Ancak, reel sektörün yapısı ve öncelikleri açısından doktora sahibi olmak adayları iş arayışlarında bir adım öne taşıyacak bir yatırım değildir; hatta tam tersine tercih edilmeme sebebi dahi olabilir.
Piyasada doktora öğrencilerinin beklentilerini karşılayacak kadar kaliteli iş mevcut mudur? sorusunu sormalıyız. İş dünyasının ihtiyaçlarını ve dinamiklerini düşündüğümüzde yüksek lisans ya da doktora yapmak, daha kolay veya daha iyi bir iş bulmak demek değildir. Özellikle iş dünyasına daha geç adım atmak veya iş bulunamadığı için yapılan yüksek lisans ilerde faydadan çok zarar getirebilir. Yüksek lisans veya doktora yapmayı düşünen kişilere zamanlama ve program seçimi konularında doğru kararı verebilmeleri için kariyer yapmayı hedefledikleri sektörler ve pozisyonlarda çalışan kişilerle mutlaka direkt temasa geçip, fikir almalarını öneririm.
Ezgi Güler
