Gurme Seyahatler İnanç ve Kültür Turizmi, Doğal Yaşama Dönüş

Turizm anlayışı ‘deniz, güneş, kum’ mottosunu kırmaya başladı. Artık öne çıkan başlıklar, ‘gurme seyahatler inanç ve kültür turizmi, doğal yaşama dönüş… Bu eksene kaymaya başlayan turizm sektörünün yeni girişimciler yaratacağı ifade ediliyor. Yatırım yapılabilecek en iyi bölgenin ise Ege kıyıları olduğu belirtiliyor.

Turizm sezonu için 2013 yılına 33 milyon turist ve 31,5 milyar dolar turizm geliri hedefiyle giren Türkiye, turizm sezonunu açtı. Her ne kadar Türkiye’nin sınırında yaşanan Suriye krizi turizmcileri tedirgin etse de 2013 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22.5 oranında arttı.

Aralık ayında başlayan, yerli turiste yüzde 35-40 oranında indirimli tatil yapma fırsatı sunan erken rezervasyon kampanyasından bu yıl 2.5 milyon kişinin yararlanması bekleniyor. Geçtiğimiz yıl yaklaşık 2 milyon kişinin faydalandığı bu sistemle tatil çıkanların sayısı bu yıl yüzde 25 oranında arttı.

Kampanyadan yararlananların oranı altı yılda ortalama yüzde 60 yükseldi ve erken rezervasyonda yararlanan kişi sayısı altı yılda toplam 8.7 milyon kişiye ulaştı. En çok turist alan illere bakıldığında ise İstanbul’da yüzde 24’lük bir artış yaşandığını görüyoruz. Kısacası şimdilik olumlu bir seyir izlediğini söyleyebiliriz turizm sektörünün.

Ancak son zamanlarda artık tatil anlayışının ‘deniz, güneş, kum’ ekseninden kaymaya başladığı da açık. Gurme seyahatler, inanç ve kültür turizmi, doğal yaşama dönüş artık alternatif turizmin önemli konu başlıkları, işte turizmde yeni KOBİ’ler yaratacak bu alanlar, Türkiye’nin turizm çeşitliliğini de artıracak. Yatırım yapılabilecek en güzel alan ise Ege… Zira artık Akdeniz’in yeterince doygunluğa ulaştığı ifade ediliyor. Kapak haberimizde genel olarak turizm beklentilerinin yanı sıra, KOBİ’ler için beklentiler, tavsiyeler ve yeni iş fırsatlarını araştırdık. Sektör temsilcilerinin beklentileri şöyle:

En büyük rakip Yunanistan ve Mısır

Örneğin, Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Murat Ersoy, bu konuda, “İstanbul’a ilginin arttığı açık. Ancak yatak sayısının da arttığını dikkate alırsak 2013 yılında İstanbul için doluluk oranı bakımından çok fazla beklenti içine girmemek gerekir. Türkiye genelinde de 2013 yılında rakamsal olarak çok fazla bir beklenti yok. 2012’ya göre fiyat baskılı bir yıl olacak” diyor.

Ersoy, özellikle uzun zamandır ekonomik krizle boğuşan Yunanistan’ın iki yıldır boş kalan otellerini doldurmak için indirime gitmesı ve Mısır’ın turizme ve otelcilere ciddi teşvikler vermesinin AvrupalI turisti bu gibi ülkelere yönlendirebileceğine dikkat çekiyor. Türkiye genelinde 2013 yılında 2012 yılına göre doluluk oranının fazla bir ivme kazanmayacağı görüşünde olan Ersoy, geçen yıl yüzde 70’lerde seyreden doluluk oranının bir iki puan artış gösterebileceğini vurguluyor. Erken rezervasyonlardan yararlanan kişi sayısının ise her geçen yıl arttığını söyleyen Ersoy, “Gelecek hedefimiz on yıl içinde 7,5 milyon kişinin bu kampanyadan faydalanmasını sağlamak” diyor.

Tesis doluluktan artmıyor

Turistik Otelciler, işletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) Yönetim Kurulu Başkanı Timur Bayındır ise Türkiye’ye gelen turist sayısındaki artışa rağmen tesislerin doluluklarının aynı oranda artmadığı noktasına dikkat çekiyor. Başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin her köşesinde yeni oteller inşa edildiğini ancak artan yatak arzı nedeniyle turist sayısındaki artışın doluluklara yansımadığını belirten Bayındır, “Doluluk oranları bölge, tesis ve mevsime göre değişiklik gösteriyor. İstanbul açısından baktığımızda geçtiğimiz yılın doluluk ortalaması yüzde 72 civarındaydı. 2013 yılında da bu oranın çok az üzerinde olacağını tahmin ediyorum” diyor.

Erken rezervasyonlardaki artış oranına dikkat çeken Bayındır, bu konuda şunları söylüyor:

“Erken rezervasyonunun Türkiye’de artık kabul gören ve alışkanlık halini almaya başlayan bir sisteme dönüştüğünü söyleyebilirim. Sistemin gelişmesi, beraberinde ürün çeşitliliğini ve hizmet standartlarının da tüketici lehine artmasını sağladı. Erken rezervasyon oranlarını, başladığı yıllarla kıyaslandığımızda yüzde 100’leri aşan artışların yaşandığını söyleyebiliriz. Bu yıl da artışın yüzde 30’un üzerinde olduğunu görüyoruz.”

“Erken rezervasyon mayası tuttu”

Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği (TU-YED) Başkanı Kerem Köfteoğlu da erken rezervasyona dikkat çekiyor. Erken rezervasyonlara alışan ve tatilini erkenden daha ucuza alan yerli turistlerin bu yaz otellerde yabancı turistlerle eşit rakamlardan tatil yapacağını belirten Köfteoğlu, “Bu durum, otellerin doluluk oranına olumlu yansıyacak” diyor. Turist sayısının geçen yıldan fazla olacağını ancak, turizm gelirlerinin turist sayısına paralel artmayacağını söyleyen Köfteoğlu’nun beklentileri şöyle:

“Bu yıl turist sayısı 33 milyon ziyaretçi, turizm geliri 25,4 milyar dolar olarak öngörülüyor. Bizce açıklanan turist sayısı yakalanırken, turizm geliri hedefin biraz altında kalabilir. Antalya ve İstanbul’da dolulukların yüzde’90’lar diğerlerinde ise yüzde 70’ler seviyesinde kalacağını tahmin ediyoruz.

Seyahat acenteleri temsilcileri, yaptıkları açıklamada bu yıl erken rezervasyonu tercih eden kişi sayısının geçen yıla göre yüzde 25-30 arttığını belirtiyor. Bize göre de Türkiye’de erken rezervasyon mayası tuttu ve bu sistemle tatilini önceden satın alan kişi sayısı her yıl artmaya devam edecek.”

“İsrailliler Antalya’ya alan edecek”

Sirene Belek Hotel Genel Müdürü Hakan Arslanoğlu da yaz sezonundan umutlu. Bu aylarda golf ve seminer turizminin yüksek sezonunun yaşandığını belirten Antalya’nın 2013 yılına çok güzel bir başlangıç yaptığını ve gelen turist sayısının umut verici olduğunu söylüyor.

“Tatil, golf ve kongre turizminin hakim olduğu bu dönem beş yıldızlı otellerin doluluğu yüksek yüzdelere ulaştı” diyen Arslanoğlu’nun beklentileri ise şu şekilde: “Bölgesel koşullar ve komşularımızda olumsuz hareketlilik olmadığı sürece turizm yükselen bir ivme yakalayacak. AvrupalI tur operatörlerinin ek uçak koymaya başlaması sevindirici bir gelişme. Turizm barış ile eşdeğer görülmeli. Güvensiz ve riskli hareketleri kaldırmaz. İsrail ile oluşan olumlu rüzgarın etkilerini görmeye başladık. Antalya’yı kendi sayfiyeleri gibi benimseyen İsrailli konuklarımız için otel ve uçak öngörüşmeleri nihayetlendi. Çok yakında, özellikle Antalya merkeze yoğun bir akın olacak, ilk başlarda temkinli olacaktır ama eski performansına kavuşacak.”

Butik otel talebi artıyor

VIP Turizm CEO’su Ceylan Pirinçcioğlu, Türkiye’nin Avrupa ortalamasına göre satışlarını yüzde 10 civarında artıracağını ve Türk turizminde yüzde 5 oranında bir büyüme olacağını söylüyor. Otellerdeki doluluk oranının geçtiğimiz yılın nisan ayına oranla yüzde 2 civarında artış gösterdiğini ifade eden Pirinçicioğlu, şöyle devam ediyor: “Beş yıldızlı otellerde yüzde 55-60 civarında doluluk söz konusu, iç turizmde her şey dâhil tesislerin popülaritesi devam ediyor, bunun dışında kalabalık yerlerde konaklamak istemeyenlerin butik otellere talebi her geçen sene daha da artıyor.”

Grand Prestige Hotel&SPA Genel Müdürü Fatih Güven, sayısal olarak otellerin doluluklarında önemli sıkıntılar yaşanmayacağı ancak pazarlanan fiyatlardan oda satılamayacağı ve sayısal doluluğu yakalamak için indirimli satışların ağırlık kazanacağı görüşünde. Güven, bu durumun işletmelerin kârlılığını olumsuz yönde etkileyeceğini belirtiyor. 2013 yılında, bütün pazarlarda turist sayılarında yüzde 5 oranında artış olacağını kaydeden Güven, “Ancak, aynı zamanda fiyatların indirimli satış olarak devam edeceği gözüküyor” diyor.

KOBİ’ler düşük faiz bekliyor

Peki, KOBİ’leri nasıl bir turizm sezonu bekliyor? Sektör temsilcileri, sezon iyi geçse de sektördeki işletmelerin kullandığı kredilerin faizlerinin hala makul seviyelerin üzerinde olduğu görüşündeler. Otellere sağlanacak düşük faizli yenileme kredilerinin sektörü daha rekabetçi kılacağını vurgulayan sektör temsilcileri, uygun finansman koşullarının mevcut olmayışından dolayı yapılamayan veya ertelenen renovasyonla-rın sektördeki hizmet kalitesini olumsuz yönde etkilediğine dikkat çekiyorlar.

Bir diğer dikkat çekilen nokta ise otellerin yurtdışı fuar desteği dışında önemli bir katkı görmemesi yönünde, ilgili kanun ve mevzuatların otellerin de istifade edebileceği şekilde düzenlenmesi gerektiği ifade ediliyor.

Alternatif turizm ön plana çıkıyor

Kitle turizm hareketliliği içerisinde yer alan insanların tüketim taleplerinde meydana gelen değişim, son yıllarda turizm sektöründe ürün çeşitlendirme çalışmaları ve klasik turizm ürünü olarak adlandırılan deniz, kum, güneş üçlemesine alternatif olarak ortaya çıkan alternatif turizm türlerinin ortaya çıkmasına neden oldu.

Turist talebindeki bu değişim, yatırımcıları da yeni turizm ürünü çeşitliliğine doğru yöneltiyor. Turizm hareketliliğine katılan turist sayısındaki hızlı artış, yeni turizm bölgelerinin ve ürün çeşitlendirme çalışmalarının yapılması gerekliliğini zorunlu kılıyor. Bu anlamda KOBİ’ler için bir fırsattan bahsedilebilir.

Zira Bakanlar Kurulu kararında otel yatırımlarına sağlanacak destekler iller itibariyle altı ayrı yatırım bölgesine göre ayrıldı. Genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarında ayrı ayrı ve değişen oranlarda olmak üzere bu yatırımlara, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, gelir vergisi stopajı desteği, sigorta primi işveren hissesi desteği, sigorta primi işçi hissesi ve faiz desteği ile yatırım yeri tahsisi destekleri veriliyor.

Öne çıkan fırsatlar

Turizmde kuşkusuz başka fırsatlar da var. Turizmin kıyılardan Anadolu’ya çekilmek istenmesi KOBİ’lerin önüne yeni fırsatlar çıkarıyor. Bu fırsatlardan biri olarak Anadolu’da inşaları hız kazanan üç yıldızlı tesislere tedarik sağlama öne çıkıyor. Çok fazla yatırım gerekmeyen bungalov, pansiyon, kamp malzemesi, otantik ev yemekleri, rafting için gerekli ekipmanları kiralama, ATV turu için araç satın alıp bunların da kiraya verilebileceği vurgulanıyor. Özgün hediyelik eşya yapıp bu eşyaları pazarlamak da yine KOBİ’ler için önemli fırsatlar yaratabilir.

Yine yaşadığı bölgeyi birkaç dilde anlatan interaktif CD hazırlamanın da başka bir iş modeli olabileceği belirtiliyor. Teknolojiyi yakından takip eden bireysel gezginlere GPS cihazları ve bu cihazlara bölgeyle ilgili tüm bilgi, harita ye-me-içme, müze gibi bilgileri yükleyip bu cihazları satmak ya da kiralamak da turizmde öne çıkan fırsatlar olarak ifade ediliyor.

Öne çıkan destinasyonlar

Bu yıl öne çıkan destinasyonlar arasında Bursa dikkat çekiyor. Bursa, Arap ülkelerinin destinasyonu seçildi. İstanbul ise 20 Avrupa şehri arasından 2013’te ‘Avrupa’nın en iyi tatil destinasyonu’ olarak ilan edildi. Turizmciler ve seyahat severlerin katıldığı oylamayı Brüksel merkezli Avrupalı Tüketicilerin Tercihi adlı örgüt düzenledi. Oylamaya ilişkin açıklamada, İstanbul’un dünya üzerinde iki kıta üzerine kurulu tek şehir olduğu vurgulandı. Kruvaziyer turizminde popüler bir destinasyon haline gelen Türk limanlarına 2012 yılında bin 685 gemiyle 2 milyonu aşkın yolcu geldi. Özellikle son dönemde Avrupa limanlarından hareket eden gemilerde ciddi bir artış yaşanırken, Akdeniz çanağının aynı anda üç kıtanın gezilip görülebilecek tek bölge olması nedeniyle popülaritesi artmaya devam ediyor. Bunların dışında Afyon, Nevşehir, Kayseri, Hatay, Mersin, Şanlıurfa, Mardin, Van önümüzdeki yıllarda yıldızı parlayacak şehirler arasında gösteriliyor.

Sektör Temsilcilerinde KOBİ’lere tavsiyeler

TUROB Yönetim Kurulu Başkanı
Timur Bayındır “Ege’ye açılın”

“Bugün Antalya bölgesi 50 milyon turisti konaklatabilecek kapasiteye sahip. Bence artık Antalya’ya yeni yatırım yapmaya gerek yok. Ege bölgesi ise yatırım açısından daha bakir bir bölge. İzmir çevresi, Bodrum ve Marmaris gibi bölgelere yattrım yapılabilir. Diğer yandan Anadolu’da gelişmekte olan ve turizm potansiyeli taşıyan illere yatırım yapmanın daha doğru olduğunu düşünüyorum.”

VIP Turizm CEO’su
“Doğa, kültür ve inanç turizmine yönelin”

Sağlık turizmi, golf turizmi ve termal turizm gibi alanlar yatırama açık ve geleceği parlak turizm dalları. Bu konuların üzerinde çalışmalar yapılması hem KOBİTer hem de şirketler açısından önemli. Türkiye’de artık turist sayısına odaklı değil gelirleri arttırıcı çeşitlilik ve farklılık içeren doğa, kültür ve inanç turizmi gibi alanlara yönelik planlı ürünlerin oluşturulması gerekiyor. Sürdürülebilir turizm anlayışı işe başta gelmelidir.

TUYED Başkanı
“Her adımın hesabını yapın”

“Turizm sektöründe faaliyet gösteren KOBİ düzeyindeki şirketler maliyet kontrolünü ciddiye alıp attıkları her adımın hesabını yapsınlar. Turizm alanında kar marjlarının sürekli düştüğünü dikkate alıp, yatırımlarının sonucunu kısa vadede değil orta vadede alacaklarını akıllarından çıkarmasınlar. Dünya ve Türkiye’deki turizm fuarlarını yakından izleyip o fuarları işlerine yarayacak bilgiyi alabilecekleri birer platform olarak değerlendirsinler”

FHS Turizm ve Gezgin Damaklar Kurucu Ferzan Kırhan
“Gurme turları büyük ilgi görüyor”

Bu yıl turizm sezonunun bir önceki yıla göre daha olumlu geçmesini bekliyoruz. Bunun ötesinde farklı lezzet arayışları üzerine kurgulanmış seyahatler son zamanlarda dünyada ve Türkiye’de oldukça ilgi görüyor. Araştırmalarda, mutfakları ön planda olan ve gurme turlarına daha çok yönelen ülkelerin turizm gelirlerinde artış sağladıkları gözlemleniyor. “Türkiye’de de lezzet odaklı seyahatler son zamanlarda oldukça talep edilmeye başlandı. Özellikle yabancı gezginler kültürel dokularımızın yanında mutfağımızı da çok merak ediyor ve denemek istiyorlar. Yeni trendlerle birlikte bu yıl kültür ve buna bağlı olarak lezzet turizminin artacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla sahil bölgelerinin yanı sıra iç bölgelere yönelik turlara da ilgi bu yönde olacak”

Tatilsepeti.com Yönetici Ortağı
“Kurumsal anlaşmalarda fırsatlar var”

“iyi değerlendirilirse KOBİ’ler için turizm sektöründeki en büyük fırsatlardan biri kurumsal anlaşmalar olabilir. Kurumlar ile toplu anlaşmalar yaparak rekabet içinde farklılık yaratabilirler. Ek olarak uçak bileti satışlarının da KOBİ’ler için uygun bir fırsat alanı olduğunu söyleyebiliriz. KOBİ’lere en büyük tavsiyemiz hizmet kalitesine büyük önem vermeleri. Hizmet kalitesini yüksek tutabilen firmaların her dönemde başarılı olacağına inanıyoruz, ikinci bir tavsiyemiz de mümkün olduğunca farklı olmak için çaba göstermeleri. Birbirini taklit eden pek çok firmanın aynı sektörde ayakta kalabilmesi pek mümkün görünmüyor!

TurizmPark Seyahat Acentası Sahibi ve Genel Müdürü Ali Keskinkılıç
“Doğal yaşama ilgi artıyor”

Alternatif turizmde Güney Ege, Sakarya bölgeleri yeni yatırımlara açık bölgeler gibi gözüküyor. Doğal yaşama artan merak ve ilgi bu bölgelerde alternatif turizmin gelişmesine olanak sağlayan karlı fırsatlar olabilir. Sektörün dinamiklerini iyi anlayın, yatırımlardan uzun vadede sonuç alabileceğinizi öngörün. Kaliteden taviz verilmeden ve makul olan rekabet ile ilerlemek Türkiye’nin turizm potansiyelini artırırken sektördeki herkese azami fayda getirecek”