Kamuda staj yapma fırsatı
“ÜCRET ÖDENMEK ZORUNDA”
Öğrencilerin öğretim programlarıyla kazandırılması öngörülen mesleki bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını geliştirmeleri, sektörü tanımaları, iş hayatına uyumları, gerçek üretim ve hizmet ortamında yetişmeleri amacıyla işletmede yaptıkları mesleki çalışmaya “staj” deniliyor. Okullarda, yükseköğretim kuramlarında ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitiminin, 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanun kapsamında değerlendirildiğini söyleyen sosyal güvenlik uzmanı Dr. Resul Kurt, yine aynı kanun kapsamındaki “işletme” kavramı mal ve hizmet üreten kamu ve özel kuram, kuruluş ve işyerleri olarak kabul edildiğini vurguladı. Bu anlamda kamu veya özel sektörde staj ayrımı olmadığına dikkat çeken Kurt şunları kaydetti:
“Zorunlu staj şartı bulunanlar yanında okul tarafından staj yapması uygun görülen öğrenciler de staja başladıklan tarih itibarıyla sigortalı sayılıyor ve SGK primleri staj süresince okullarınca ödeniyor. Staja tabi tutulan öğrencilerden okudukları eğitim kurumunda zorunlu staj şartı bulunanlar yanmda okul tarafından staj yapması uygun görülen öğrenciler de staja başladıkları tarih itibarıyla bu kapsamda değerlendiriliyor. Stajda öğrenci adına yatırılan primler, emeklilik için sayılmıyor. Okulları tarafından sigortalılığı sağlanan tüm stajyerlere ücret ödenmek zorunda. Normal koşullarda stajyerlere ödenmesi gereken ücret miktarı, 20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde net asgari ücretin yüzde 30’undan, 20’den az personel çalıştıran işyerlerinde net asgari ücretin yüzde 15’inden az olamıyor. 2016-2017 öğretim döneminde stajyer ücretlerin farklı bir durum söz konusu. 3308 Sayılı Kanun’da yer alan geçici düzenlemeye göre işyerinde çalışan personel sayısı fark etmeksizin tüm işletmeler net asgari ücretin yüzde 30 u kadar ücret ödemek zorunda. Bu anlamda stajyer öğrencilere en az 381.23 TL ödeniyor. Özel sektör işyerleri için 2016-2017 eğitim ve öğretim yılının ikinci döneminde geçerli olmak üzere, stajyerlere ödenecek en az ücretin, 20’den az çalışanı olan işletmeler için üçte ikisi, yirmi ve üzerinde personel işletmeler için üçte biri, devlet katkısı olarak İşsizlik Sigortası fonundan karşılanıyor. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarına stajyer desteği ödenmiyor.”
Öğrencilerden istenilen belgeler
15 Temmuz darbe girişimi sonrasında kamu kurum ve kuruluşlarında güvenlik soruşturmasına ağırlık veriliyor. Onun dışında öğrencilerden genel anlamda istenilen bilgi ve belgeler arasında öğrenci bilgi formu, öğrenci belgesi, not döküm belgesi, adli sicil raporu, nüfus cüzdanı yer alıyor. Kamu kurum ve kuruluşları genelde stajyer öğrencileri m kütüphane, bilgisayar ve İp ulaşım gibi hizmetlerden imkanları dahilinde, yemek hizmetinden ise ücretini ödemek şartıyla yararlandırılıyor. Bazı kamu kurum ve kuruluşlarının duyurularında stajyer öğrencilere herhangi bir ücret ödenmeyeceğinin altı çiziliyor. Kimi kurumlar ise ödenek yetersizliği nedeniyle ya stajyer kadrolarını sınırlandırıyor ya da stajyerlere kapılarını açamıyor.
Prof. Dr. Recep VARÇIN / Kariyer Danışmanlığı ve İnsan Kaynaklarını Geliştirme Derneği Başkanı
”Öğrencilerin öncelikleri farklılaşıyor”
Kamudaki staj ve tanıtım programları, özellikle kamuda kariyer yapmak isteyenlerin kafalarındaki kuruluşu tanımaları için bir fırsat oluşturuyor. Çalışma ortamını görmeleri, ilişkilerin nasıl kurulduğunu gözlemleri açısından çok önemli.
Gençlerin kafalarında kurguladıkları meslekler ile gerçek hayat her zaman örtüşmüyor. O nedenle üniversiteyi bitirene kadar çalışma hayatını görmeleri, özel sektör ve kamuda kariyer olanaklarını bilmeleri gerekiyor. Hangi kurumda özlük hakları daha iyidir, daha fazla prestijlidir. Yükselme imkanı var mıdır? Kamuda kariyer yapmak istiyorsa, girmek istediği kamu kurumunun personeli hangi sınavla, hangi donanımla aldığını öğrenmesi gerekir. İşte bu staj olanakları da öğrencilere bu fırsatları veriyor.
Meslek değerleri ve meslek seçimi açısından bakıldığında öğrencilerin ilk öncelikleri paraymış gibi görünse de biraz daha irdelendiğinde öğrencilerin farklılaştığı görülüyor. Kamu, daha çok istikrarlı, düzenli, iş ve çalışma hayatını dengeleneceği bir kariyer olarak görülüyor. Para ikinci plana geriliyor, güvence ilk plana geliyor. Bir kısım öğrenci ise ben kendimi burada gerçekleştiremiyorum, standart kurallar beni yoruyor diye düşünüyor. Kendini gerçekleştirme ve farklılığını ortaya koyma gibi meslek değerleri ortaya çıkıyor.
HÜLYA GENÇ SERTKAYA
