Başarılı Girişimcilik

Kitlesel Fonlama Sistemi Türkiyede Hızla Yaygınlaşıyor

KANUNEN YENİ BİR ALAN

Globalde en hızlı büyüyen kitlesel fonlama türü, hisse tabanlı kitlesel fonlama olmakla birlikte Türkiye’de yasal zemin henüz buna izin vermiyor. Hem ABD’de hem de Avrupa’da kitlesel fonlama finansman yöntemi olarak yasal bir zemine oturmuş durumda. Sermaye Piyasası Kurulu’nun, geçen haftalarda ‘kitlesel fonlama’ gibi modern finansman yöntemlerinin incelenip hayata geçirileceğini açıklaması ise kısa bir zaman sonra bu alanda bir çalışma başlatılacağının işaretini veriyor. Şu anda bir kitlesel fonlama portalı, hukuki olarak banka yapısında olmadığı için para tutamıyor; ayrıca fatura kesmeden para da toplayamıyor.

“Genel olarak kitlesel fonlamanm Türkiye’de yeni bir kavram olması sebebiyle yasanın bu doğrultuda tanımlanması ve tüm bu sürecin yasallaşması gerekir” diyen Koç Üniversitesi Kuluçka Merkezi Direktörü Doç. Dr. Mustafa Ergen, sözlerine şöyle devam ediyor: “Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun (YTTK) yürürlüğe girmesi ile birlikte li-mited şirketler en fazla 50 ortak ile kurulabilir, fakat kitlesel fonlamada girişimcilerin çok daha geniş bir ortak portfolyosu olacaktır. Kitlesel fonlamasının daha küçük işletmeler ve projelere yönelik olması dolayısıyla anonim şirketi kuracak 50 bin TL alt sınırının bulunamaması ciddi bir engel olabilir. Bu nedenle YTTK’da limited şirketlerin maksimum ortak sayısının 50’den 5 bine belki de daha yüksek bir rakama çekilmesi gerekebilir. Bununla birlikte de tüm kitlesel fonlama portallarmm sürekli olarak denetlenmesi için SPK’da ayrı bir birim kurulmalı ve kitlesel fonlamaya özgün süreçler net bir şekilde tanımlanmalı. SPK’nın onayı olmadan bir kitle fonlama portalı para toplamamalı. Sonrasında SPK, kitle fonlama portallarıyla birlikte proje başvurularını inceleme sürecine dahil olmalı ve aktif bir rol oynamalı.”

ÖDÜL TABANLI SİSTEM

Türkiye’de yasal yetersizlikler nedeniyle kitlesel fonlama ABD ve Avrupa’da olduğu gibi hisse tabanlı değil. Ülkemizde şimdiye dek öne çıkan dört kitlesel fonlama platformu var ve hepsi ödül tabanlı sisteme dayanıyor. Yani girişimciler, istediği destek miktarı karşılığında destekçilere bir ödül vermek zorunda. Bu sitelerden ilki 2011 Ekim ayında kurulmuş olan Projemefon, şimdiki adıyla crowdFON. Superonline’da uzun süre genel müdürlük koltuğuna oturmuş olan Savaş Ünsal öncülüğünde kurulan crowdFON’un çalışma şekli ise şöyle: Diyelim ki aklınızda şimdiye kadar yazdığınız şiirlerinizi derleyip bir şiir kitabı çıkarma düşüncesi var. Bu düşüncenizi proje haline getirmek için önce crowd-FON sitesine girip üye oluyorsunuz. ‘Projeni Yarat’ bölümünde, yazacağınız şiir kitabı hakkında kısa bir özet yazıyorsunuz, elinizdeki görselleri ve destekçilerinizle paylaşacağınız kısa bir video klipi

siteye yüklüyorsunuz. Kitabı oluşturmak için istediğiniz destek miktarını proje ‘hedefi’ olarak belirtiyorsunuz. Hedef miktarı toplamak için öngördüğünüz 30-90 gün arası zamanı belirtip, crowdFON ekibinin projenizi onaylamasını takiben, arkadaşlarınızı crowdFON sitesindeki projenize destek vermeleri için internet, sosyal medya gibi kanallar üzerinden davet etmeye başlıyorsunuz.

Avrupalı uzmanlardan tavsiyeler

■ Hangi kitlesel fonlama türünün size uygun olduğunu kavrayın. Sadece inandığınız bir projeye bağış yapmak mı, yoksa başarılı bir yatırımın parçası olmak mı istiyorsunuz?

■ Yasal süreçler önemli. Hisse bazlı bir kitlesel fonlama sitesinde yatırım yapıyorsanız, platformun yasal bir altyapıyla sizi koruduğundan emin olun.

■ Eğer profesyonel bir yatırımcı iseniz, hisse bazlı kitlesel fonlama platformlarını kullanarak daha kısa bir sürede hangi şirketin yatırım portföyünüze uygun olduğunu anlayabilirsiniz.

■ Bu platformlarda yatırım yapmadan önce hangi şirketin neye ihtiyacı olduğu konusunda kıyaslamalar yapabilirsiniz.

■ Favori kitlesel fonlama platformlarında yenilikçi işletmeler hakkında bilgi edinin ve yıldızı parlak şirketlere erken evre yatırımcı olma fırsatını kaçırmayın.

■ Kitlesel fonlama dahi olsa girişimciyi tanıyın, girişimcinin daha önce neler başardığını, kimlerle iş yaptığını öğrenin.

■ Yatırım yapacağınız girişimin endüstri standartlarını karşılayıp karşılamadığını sorgulayın. Gelir modelinin yeterince gelişmiş olup olmadığını anlayın. Yatırımınızın geri dönüşünün olup olmayacağını bilin.

SOSYAL MEDYA DESTEĞİ ŞART

Diğer sitelerde de süreç buna benzer şekilde ilerliyor. Savaş Ünsal’dan aldığımız bilgilere göre, siteye şimdiye kadar yaklaşık 350 proje başvurusu yapılmış. Bu başvurulardan 95’i onaylanarak başlamış ve yaklaşık yüzde 28’lik bir başarı oranı yakalanmış. İstanbul’un sağlıksız yapılaşmasını konu alan ve 19 bin TL toplayan EKÜMENEPOLİS filmi, siteden çıkmış en başarılı örneklerden biri.

Peki crowdFON’da projelerin seçilmesi ve onaylanması için girişimcilerin nasıl bir yol izlemesi gerekiyor? Ünsal, bu soruyu şöyle yanıtlıyor: “Projelerin seçilmesi, onaylanması için en önemli kriter proje sahibinin projesine olan inancı! Eğer kendi projenizi oluştururken özensiz davranıyor, projenizi detay-landırmıyor, kendinizi anlatan video kli-pi destekçilerinizden esirgiyorsanız, inanmadığınız veya özen göstermediğiniz bir projeye arkadaşlarınızda olsa destek vermelerini beklemeyin. Diyelim projenize inanıyorsunuz; onu iyi bir şekilde özetlediniz. Ancak projenizi tanıtacak web siteniz veya sosyal medya ağınız yeterince etkin değilse projenin başarı oranı da hayli düşük olacaktır.” Yani başarı için sosyal medya desteği şart!..

BİRAYI ESAS ALIYOR

Bu alanda kurulmuş diğer sitelerden biri de Biay-da.com. Daha çok yaratıcı, kül-tür-sanat, teknoloji veya sosyal sorumluluk projelerine kapılarını açan sitede, her proje 30 gün boyunca yayında kalıyor. 30 gün içerisinde istediği desteği toplayabilen projelere destek olanlardan destek miktarları çekiliyor.

Eğer proje 30 günün sonunda hedefine ulaşamazsa kimseden para çekilmiyor. Biayda.com başarılı projelerden yüzde 7.5 komisyon alıyor, Fonlama sonucunda PayPal de yüzde 2.4 ile yüzde 3.4 arasında değişen oranlarda komisyon alıyor. Sitede kültür, sanat ve teknoloji alanlarının yanı sıra, sosyal sorumluluk projeleri de aynı şekilde fonlanıyor.

Sitenin kurucularından Koray Dinçalp’ten aldığımız bilgilere göre, sitede şimdiye kadar yapılan yaklaşık 200’ü aşkın proje başvurusu arasından 22 proje Biayda.com’un yayın kriterlerini karşıladı ve bunların yüzde 30’u başarılı oldu. Toplamda projelere 40 bin TL fon sağlandı. Şimdiye dek 9 bin 485 TL ile Zumbara projesi en yüksek desteği toplayan proje oldu. Bunu 6 bin 500 TL ile Tohumun Rüyası isimli proje izledi.

“FİKİR İLE PROJE FARKLI”

Koray Dinçalp girişimcilerin projelerine ilişkin şu yorumu yapıyor: “Maalesef henüz Türkiye’de birçok proje sahibi ‘fikir’ ve ‘proje’ arasındaki farkı pek bilmiyor. Aldığımız başvuruların çoğu henüz ‘fikir’ aşamasında olduğundan projeleri değerlendiren ekibimiz tarafından eleniyor ve fikri geliştirmeleri isteniyor. Yaklaşık 10 başvurudan ancak biri Biay-da.com’un kitlesel fonlama kriterlerini karşılıyor.”

Bu kriterler, site çalışanlarının yanı sıra uzman kişilerden fizibilite konusunda fikir alınarak değerlendiriliyor. “Genellikle proje sahibine fikrini/projesini nasıl geliştirebileceğine dair öneriler veriyoruz. Bu amaçla bir ‘Proje Oluşturma Kılavuzu’ da hazırladık ve sitede erişime açtık” diyen Dinçalp, girişimcilere şu tavsiyede bulunuyor: “Sitemizdeki ilk prensip projelerin yaratıcı içeriğe sahip olması. Saf ticari amaç güden projelere yer vermiyoruz. Yaratıcı bir kültür-sa-nat, teknoloji veya sosyal sorumluluk projesi olan herkes Biayda.com’a üye olup proje formunu doldurarak bize başvurabilir.”

HİKAYEYİ ÖNEMSİYOR

Diğer bir kitlesel fonlama sitesi olan Fongogo’da girişimciler sitede bir sayfa açarak projelerini arka plan hikayesiyle paylaşıyor. Projelerde bütçe için alt veya üst sınır yok, gün sayısı ise 15 ila 60 arasında seçiliyor. Proje sahipleri arzularına göre IBAN numaralarını ve/veya PayPal hesaplarını girerek destek alıyorlar. Bu ödeme sistemleri yüzde 2.5 ila yüzde 3.5 nayatbuisun arasında de-mm ğişen transfer ücretleri alıyor. Fongogo’nun gelir modeli ise hedeflerine ulaşan projelerin topladıkları destek üzerinden KDV hariç yüzde 7 servis bedeli almak üzerine kurulu.

Sitenin kurucularından Louise Wes-terlind’den aldığımız bilgilere göre, kasım sonundan bugüne kadar olan beş aylık sürede toplam 26 projenin kampanyası sitede başlatıldı, ancak bunların altısı hedefine ulaşarak başarılı oldu. İki tanesi ise topladığı fonları kategorilerinden dolayı hedefine ulaşamamış olsa da elde etti. Fongogo.com’da en fazla des tek alan iki proje İJ bin 620 TL ile SineMASAL ve 10 bin 450 TL ile Yok Devenin Pabucu oldu. SineMASAL Anadolu’nun birçok köyüne iki günlük bir festival götürerek hiç sinema izlememiş çocukları sinema ile tanıştırıyor. Yok Devenin Pabucu ise Türkiye’deki deve güreşlerini konu alan bir belgesel.

SAMİMİYET, ÇEKİCİLİK

“Başarıyı etkileyen birçok faktör var” diyen Westerlind, bunları şöyle sıralıyor: “Bunlardan en önemlileri proje sayfasının profesyonelliği, samimiliği ve çekiciliği. Yanı sıra kampanya sürecinin proje sahibi tarafından ne kadar aktif yönetildiği, ne kadar geniş ve doğru bir kitleye erişebildiği de çok kritik. Başarılı projelerin en önemli ortak noktası ise, ürün veya servislerinin özelliklerinin yanında o ürün veya servisin ortaya çıkarılmasının arka plan hikayesinin de anlatılıyor olması. Kitlesel destek, proje sahibine projesinin anlamını ve kendisini anlatması, mesajını sosyal medyanın gücüyle geniş kitlelere yayması için bir fırsat sunuyor. Bu da günümüzün pazarlama stratejileriyle oldukça örtüşüyor. Çünkü artık insanlar ürünün arkasında yatan hikayeyi satın alıyorlar.” Bu kapsamda yenilikçi ve yaratıcı ürünlerin ve başta filmler olmak üzere sanatsal projelerin özellikle başarılı olduklarını belirten Westerlind, “iyi bir hikayeye destek vermek, paylaşmak ve böylece özel bir şeyin parçası olmaktan gelen haz, bu projelerin viral olarak hızlıca yayılmasını sağlıyor ve başarılarını artırıyor” diyor.

Tüm projelere açık olduklarını söyleyen Westerlind, projenin erken veya geç aşamada, proje sahibinin ise şahıs ya da girişim olabileceğini belirtiyor. “Projenin sadece bir fikir olması da bizim için yeterli” diyen Westerlind, önemli olanın proje sahiplerinin belli bir zaman planı içerisinde taahhüt ettikleri ödülleri sahiplerine ulaştırabilmesi olduğunu vurguluyor. Site, projeleri yayınlanabilir hale getirmek için proje sahipleri ile birebir çalışıyor. Westerlind, “Bu süreçte projelerinin veya arayışlarının kitlesel desteğe uygun olmadıklarım düşünenler zaten otomatik olarak vazgeçebiliyor” diyor.

Önceki sayfa 1 2 3Sonraki sayfa

Hem indirmesi hemde kullanımı tamamen ücretsiz

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu