Ağaçlandırma Projeleri İçin Arazi ve Hibe Desteği Fırsatı

ÖZEL ağaçlandırma projeleri için arazi ve hibe desteği fırsatı devam ediyor. Devletin bu konuda sunduğu destekler göz kamaştırıyor. Mevzuata göre bozuk ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarında yapılacak özel ağaçlandırma ve özel imar ihya müracaatları e-devlet üzerinden Nisan ve Eylül aylarında gerçekleştirilebiliyor. Bu çerçevede Orman Genel Müdürlüğü (OGM), bozuk ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarında yapılacak olan özel ağaçlandırma ve özel imar ihya projeleri için müracaatları e-devlet üzerinden almaya devam ediyor. Başvurular Eylül sonuna kadar yapılabilecek. Özel ağaçlandırmalarda proje yatırım bedelinin yüzde 25’i proje sahibine hibe olarak veriliyor. Ayrıca Hazine taşınmazları ceviz, badem, Antep fıstığı, zeytin başta olmak üzere kavak, kızılağaç, okaliptüs, fıstıkçamı, kızılçam, sedir, göknar, ladin, akasya vb. türlerin yetiştirilmesi için 10 yıla kadar ağaçlandırma amaçlı çok düşük bedellerle kiraya veriliyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü, hali hazırda 25 ilde 124 taşınmazı ağaçlandırma amacıyla kiralayacak. Kira bedeli ilk beş yıl yüzde 50 indirimli olacak. 21 ilde ise 71 taşınmazı tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkileri yetiştirmek amacıyla kiraya verecek. Kira bedeli, taşınmazın rayiç bedelinin binde biri üzerinden hesaplanacak. Bu taşınmazlar için başvuru süreci ise 18 Eylül’de sona erecek. Yerli üretimin Hazine taşınmazlarıyla desteklenmesine devam edilecek. 2019 ve 2020’nin ilk yedi ayında toplam 55.6 milyon metrekarelik Hazine taşınmazını “ağaçlandırma, tıbbi ve aromatik bitki ile süs bitkilerinin yetiştirilmesi” amacıyla ilana çıkaran Milli Emlak Genel Müdürlüğü, 2021’de iki alanda toplam 30 milyon metrekare yüzölçümlü Hazine taşınmazını ilana çıkaracak. Yeni geliştirilen tarla ve bahçe bitkileri ile ayrıntılı bilgilere erişebilir, devletin tarımsal üretimin artırılması için yaptığı Ar-Ge çalışmaları hakkında son gelişmeleri okuyabilirsiniz.

MÜRACAATLAR E-DEVLET ÜZERİNDEN

OGM, bozuk ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarında yapılacak olan özel ağaçlandırma ve özel imar ihya müracaatlarını e-devlet üzerinden bu ay içinde alıyor. Eski uygulamada Türkiye genelinde bozuk ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarının listelerini yayımlayarak müracaatları toplayan OGM, artık liste açıklamıyor, ilgilenenler, en yakın orman idaresine başvurduğunda bölgesindeki kiralanacak bozuk ve açıklık vasıftaki devlet ormanlarına ilişkin bilgi alabiliyor. Şunu da hatırlatalım. OGM, Nisan ayında yapılan müracaatların değerlendirilmesi, bir kısım il ve orman işletme müdürlüklerindeki potansiyel ağaçlandırma alanları ve bölgelerdeki özel ağaçlandırma yoğunluğunu da dikkate alarak, 2020 Eylül döneminde yapılacak özel ağaçlandırma ve özel imar ihya müracaatlarında şu bölgeleri kapattı:

“İstanbul, Kocaeli, İzmir ve Manisa illerinin tamamı, Mersin Orman Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanındaki Mersin, Erdemli, Silifke ve Bozyazı Orman İşletme Müdürlükleri, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanındaki Konyaaltı, Alanya, Antalya, Gazipaşa, Kaş, Manavgat ve Taşağıl Orman işletme Müdürlükleri, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanındaki Aydın, Nazilli, Fethiye, Köyceğiz, Marmaris, Milas, Muğla ve Dalaman Orman İşletme Müdürlükleri.”

OGM’den edinilen bilgiye göre bu ay içinde (9 Eylül itibarıyla) e-devlet üzerinden özel ağaçlandırma ve özel imar ihya çalışmaları için farklı illerde 3 bin 660 müracaat yapıldı. Başvurular Eylül sonuna kadar sürecek. Özel ağaçlandırma çalışmaları kapsamında 2020 Nisan’da 21 bin civarında başvuru gelmişti.

49 YILLIK SAHA İZNİ VERİLİYOR

Bozuk orman alanlarında, orman içi açıklıklarda, hazine arazilerinde ve sahipli arazilerde şahıslar veya şirketler tarafından hazırlanan ve OGM tarafından uygun görülüp onaylanan projelere, Tarım ve Orman Bakanlığı’nca özel ağaçlandırma yaptırılıyor. Özel ağaçlandırma müracaatında bulunulabilmek için saha büyüklüğü minimum, orman arazilerinde 5 dekar, Hazine arazilerinde 20 dekar ve tapulu arazilerde 5 dekar olması gerekiyor. Şahıslar en fazla 500 dekar alanda, şirketler ise bir defada en fazla 3 bin dekar alanda özel ağaçlandırma yapabiliyor, özel ağaçlandırmalarda odun üretimi maksatlı, çam, sedir, kavak gibi türlerle çalışma yapılabileceği gibi ceviz, badem, zeytin, kestane, antepfıstığı, harnup, alıç, defne, mahlep gibi türlerle de çalışma yapılabiliyor ve bu türlerin altında tek yıllık bitkilerin yetiştirilmesine de izin veriliyor.

Orman arazilerinde yapılacak özel ağaçlandırmalarda, bir defada 49 yılı geçmemek üzere çalışma yapılacak türün idare müddeti kadar saha izni veriliyor. Başvuruların defterdarlık veya mal müdürlüklerine yapıldığı Hazine arazilerinde, bir defada 10 yıl olmak üzere çalışma yapılacak türün idare müddeti kadar kiralanabiliyor. Orman arazilerinde yapılacak özel ağaçlandırmalarda her bir dekar saha için yıllık 5 TL arazi kullanım bedeli, Hazine arazilerinde yapılacak özel ağaçlandırma uygulamaları için ise her bir dekar saha için yıllık 6.5 TL saha kira bedeli alınıyor, özel ağaçlandırmalarda onaylanan uygulama projelerine yaklaşık yatırım bedelinin yüzde 25’i oranında hibe desteği sağlanıyor.

Özel ağaçlandırma çalışması yapan kişinin, orman köyü nüfusuna kayıtlı olması ve o köyde ikamet etmesi; ceviz, kestane, Antepfıstığı, badem, harnup, alıç, defne, mahlep, zeytin, kuşburnu gibi odun dışı orman ürünü veren ağaç ve ağaççık türü dikmesi durumunda, proje yatırım bedelinin yüzde 65’ini hibe olarak veriliyor. Bu uygulamanın, her bir kişiye bir defaya mahsus olmak üzere maksimum 30 dekar sahada yapılacak özel ağaçlandırma projesi için geçerli olduğunu hatırlatalım.

KİRALIK 124 TAŞINMAZ

Milli Emlak Genel Müdürlüğü, Adıyaman, Afyonkarahisar, Antalya, Balıkesir, Batman, Bilecik, Çankırı, Elazığ, Gaziantep, Gümüşhane, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Konya, Kütahya, Osmaniye, Samsun, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Tekirdağ, Tokat, Tunceli, Uşak ve Van olmak üzere 25 ilde toplam 7 milyon 398 bin 967 metrekarelik yüzölçüme sahip 124 taşınmazı ağaçlandırma amacıyla kiraya verecek. İlana göre taşınmazlar için başvuru süreci 18 Eylül Cuma günü mesai bitiminde sona erecek. Ağaçlandırma kira bedeli, 2020 yılı için ceviz, zeytin, badem vb. ağaç türleri için dekar başına 13 TL, kızılçam, karaçam vb. ağaç türleri için dekar başına 5.20 TL olacak. İlk beş yıl bu bedellere yüzde 50 indirim uygulanacak. Ağaçlandırma amaçlı kiralamalarda öncelik sırası şu şekilde olacak: “Birinci grupta, taşınmazın bulunduğu köyün nüfusuna kayıtlı veya kayıtsız olup o köyde oturan, köyün nüfusuna kayıtlı olan ancak o köyde oturmayan gerçek kişiler 100 bin metrekareye kadar (100 bin metrekare dâhil) taşınmaz için hak sahibi olarak belirlenebilecek. Taşınmazın bulunduğu köyün nüfusuna kayıtlı olmayan ve o köyde oturmayan gerçek kişiler, 3 milyon metrekareye kadar (3 milyon metrekare dahil) taşınmaz için ikinci grup hak sahibi olarak belirlenebilecek.”

2020 için başvuru bedelleri birinci grup için 600 TL, ikinci grup için 6 bin TL olarak alınacak. Bu arada Milli Emlak’ın hayvancılık amaçlı irtifak hakkı ilanına çıktığı 160’ın üzerindeki taşınmaz bulunuyor.

CEVİZ VE BADEM BAHÇELERİ

İlana göre bazı illerdeki taşınmazların kiralama amacı “ağaçlandırma” olarak, bazı ilerdeki taşınmazların ise “ceviz, badem, Antep fıstığı, Siirt fıstığı” ağaçlandırması şeklinde ilan edildi. Örneğin Antalya’daki dört taşınmazın ceviz, Batman’daki altı taşınmazın badem, Elazığ’daki 11, Tokat’taki 14, Kırşehir’deki iki taşınmazın ceviz/badem, Gaziantep’teki iki taşınmazın ise Antep fıstığı/Siirt fıstığı bahçesi oluşturulması amacıyla kiralanması öngörülüyor. Balıkesir Ayvalık’taki ağaçlandırma amacıyla kiraya verilecek 92 bin 125 metrekarelik taşınmazın üzerindeki Hazine’ye ait 950 adet zeytin ağacı 47 bin 500 TL olan bedeli kiralama sırasında kiracıdan tahsil edilecek. Tokat’taki kiraya verilecek taşınmazlardan bazıları birbirine bitişik olduğu için proje bütünlüğü açısından birlikte kiralanacak.

Murat KURUM / Çevre Şehircilik Bakanı
“Yerli üretimi, Hazine taşınmazları ile destekliyoruz”

Hazine taşınmazlarını, 10 yıla kadar ağaçlandırma amaçlı kiralamaya devam ediyoruz. İlaç ve kozmetik sektöründe yoğun olarak kullanılan 139 çeşit tıbbi ve aromatik bitki ile süs bitkilerinin yetiştirilmesi için Hazine taşınmazlarını rayiç bedelin binde biri üzerinden kiraya vermeyi sürdürüyoruz. Yerli üretimi, Hazine taşınmazları ile destekliyoruz. Özellikle kadın girişimci veya 18-40 yaş arası genç çiftçilerimiz, projeden yararlanmaları için teşvik ediliyor.

Bu sayede, yapılan kiralamaların yaklaşık yüzde 30’u kadın girişimcilerimiz tarafından, yüzde 47’si ise genç girişimcilerimiz tarafından gerçekleştiriliyor.

Tıbbi ve aromatik bitki ile süs bitkileri yetiştirilmek üzere kiralama yapılırken uygulanan puanlama sisteminde kadın ve genç girişimcinin yanı sıra ziraat mühendisi ya da teknisyenleri, taşınmazın bulunduğu yerde ikamet eden ya da kayıtlı olanlar,

Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı tıbbı aromatik/süs bitkisi yetiştiricileri, tarımsal amaçlı birlik kooperatif vb. gibi üretici örgütleri artı puan alarak kiralamada öncelik hakkına sahip oluyor. 2021 için bu iki uygulama kapsamında toplam 30 milyon metrekare yüzölçümlü Hazine taşınmazının tespit edilerek çiftçilerimize kiralanmak üzere ilana çıkarılması hedefleniyor.

Tıbbi ve aromatik bitki üretimine ilgi yoğun

Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nden edinilen bilgiye göre, 2019 yılı ve 2020’nin ilk yedi ayında 29.4 milyon metrekare taşınmaz ağaçlandırma amaçlı kiralanmak üzere ilana çıkarıldı. Kırşehir’de 2 milyon metrekare, Erzurum’da 1.4 milyon metrekare, Mardin’de 1.1 milyon metrekare olmak üzere Türkiye çapında toplam 11 milyon metrekare yüzölçümlü Hazine taşınmazı için vatandaşlarla kira sözleşmesi imzalandı ve bu taşınmazlar üretime açıldı.

2019 yılı ve 2020’nin ilk yedi ayında ilaç ve kozmetik sektöründe yoğun olarak kullanılan lavanta, gül, adaçayı, kekik, çörekotu başta olmak üzere 139 çeşit tıbbi ve aromatik bitki ile süs bitkilerinin yetiştirilmesi 26.2 milyon metrekare Hazine taşınmazı ilana çıkarıldı.

Bu taşınmazların gördüğü ilgi rakamlara da yansıdı. Balıkesir’de 5.4 milyon metrekare, Kütahya’da 4.3 milyon metrekare, Burdur’da 1.3 milyon metrekare olmak üzere Türkiye çapında toplam 20.5 milyon metrekare yüzölçümlü taşınmaz için vatandaşlarla kira sözleşmesi imzalandı.

Prof. Dr. Yaşar AKÇA / Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi
“Atıl arazilerin üretime uygunluğu test edilmeli”

Türkiye’de atıl durumda bekleyen tarım arazilerinin ağaçlandırma amaçlı kiralanması projesini destekliyorum. Tarım arazileri özellikle yağlı tohumlar gibi ithal edilen tarımsal üretime yönlendirilmeli. Ancak Türkiye’de atıl tarım arazileri kadar, tapulu olup da tarım yapılmayan araziler de olduğunu hatırlatmak isterim. Tarım yapılmayan bu arazilerin de bir plan program dahilinde kayıt altına alınması, bu işi yapmak isteyen kişilere devlet destekli kiralama yöntemiyle verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Kaynakların, emeğin doğru kullanılması adına, bozuk orman alanlarını, Hazine arazilerini vatandaşa kiralamadan önce devletin bu arazilerin niteliğini, bulunduğu yerin iklimini, nelerin yetişeceğini test etmesi gerekiyor. Bu testler yapılmadan arazilerin kiralanması doğru değil.

71 taşınmaz kiralanacak

Milli Emlak Genel Müdürlüğü, Ankara, Balıkesir, Bartın, Burdur, Bursa, Edirne, Elazığ, Eskişehir, Hatay, Kırklareli, Kütahya, Uşak, İsparta, Malatya, Mardin, Nevşehir, Osmaniye, Sakarya, Şırnak, Tekirdağ ve Yalova olmak üzere 21 ilde toplam 4 milyon 47 bin 497 metrekarelik yüzölçüme sahip 71 taşınmazı tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkileri yetiştirmek amacıyla kiralayacak. İlana göre kiralama, hak sahibi olarak belirlenenlere pazarlık usulüyle gerçekleştirilecek. İdarece ilan edilen Hazine taşınmazı üzerinde tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkileri yetiştirmek isteyen gerçek veya tüzel kişilerin 18 Eylül Cuma günü mesai bitimine kadar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Emlak-Milli Emlak Müdürlüğü/İlçe Milli Emlak Müdürlüğü/Milli Emlak Şefliği’ne başvurmaları gerekecek. İlk yıl tahmini kira bedeli; taşınmazın rayiç bedelinin binde biri olacak. Hazine taşınmazları, çok yıllık bitkiler için 10 yıla, tek yıllık bitkiler için ise beş yıla kadar kiraya verilebilecek.

5 bin 882 Hazine arazisi satışa hazırlanıyor

Milli Emlak Genel Müdürlüğü, ayrıca sekiz ildeki toplam 29 taşınmazı kiralamak amacıyla ihaleye çıkarırken, 237 taşınmazı da bu çerçevede ihaleye hazırlıyor. Kiralama işlemlerinde sabit tesis yapılmadan 10 yıla kadar kiralama süresi, KDV’siz ödeme, kullanıcılarına tarım arazilerinin doğrudan kiralanması, ağaçlandırma amaçlı kiralamalarda ilk beş yıl yüzde 50 indirim uygulanıyor. 10 Eylül itibarıyla 788 Hazine arazisini satış için ilana çıkaran Milli Emlak, 5 bin 882 taşınmazın satışına ilişkin çalışmaları sürdürüyor. Hazine taşınmazlarının satış işlemlerinde iki yıla kadar taksit, KDV’siz ödeme, emlak vergisinden beş yıl muafiyet, harçsız tapu imkanı tanınıyor. Beş Hazine arazisini irtifak hakkı için başvuruya açan Milli Emlak, 298 Hazine arazisi irtifak hakkına hazırlıyor. Eğitim, turizm, sanayi, enerji, tarım, hayvancılık, sağlık vb. yatırımlarda ön izinde dört yıla kadar süre, bedelde yüzde 80’e kadar indirim, ön izin sonrası 30 yıla kadar süre, bedelde ilk üç yıl yüzde 70 indirim imkanı veriliyor. Yatırım teşvik kapsamında 11 Hazine arazisi ilana çıkarılırken, yatırım teşvike hazırlanan 271 Hazine arazisi bulunuyor. Teşvik belgeli yatırımlarda 49 yıl süre, bedelsiz ön izin, emlak vergi değerinin yüzde 2.5’ine kadar yıllık bedel, ilk üç yıl yüzde 70 indirim, hasılattan pay alınmaması imkanı veriliyor.

Ücretsiz Ağaçlandırma ve Tarım Arazisi Kiralayın Bahçenizi Kurun Kazanın

HÜLYA GENÇ SERTKAYA