Hazır Giyimde Yeni Kazanç Stratejisi
îki haftada üretim üç günde teslim
Kriz nedeniyle iş modellerini değiştiren Avrupalı perakendeciler, stok tutmak istemediği için son dakika siparişlerine yüklendi, iki haftada üretim, üç günde ise Avrupa’ya teslimat yapabilen Türk üreticiler ise bugünlerde sipariş patlaması yaşıyor. Müşterileri için kumaş stoğu bile tutmaya başlayan üreticiler, kapasite artışıyla birlikte işçi bulmakta da sıkıntı yaşamaya başladı.
Avrupa’daki durgunluk perakendeyi vurur endişesi, Türkiye’deki üreticileri de korkutmuştu. Ancak beklenen gelişme olmadı. Avrupa’daki perakende sektörü gerilemiyor. Yine de krizin oralarda yarattığı bir sistem değişimi var. Tıpkı Türkiye’deki gibi mağazalar erken indirimlere girmeye başladı. Hızlı moda dediğimiz fast fashion daha da hızlandı. Mağazalardaki mal sirkülasyonu arttı. Koleksiyonlannı hızlıca değiştirip, ani indirimlerle satış yapmaya başlayan Avrupalı perakendeci, karından feragat ediyor, çarkını bu şekilde döndürmeye çalışıyor. Hızlı siparişin önemi Avrupa’da birkaç kademe birden yükseldi. Bizim üreticilerimiz buna ‘quick response’ diyor, yani ‘çabuk cevap’. Avrupa’ya mal üreten üreticilerimizin ifade ettiklerine göre Avrupalılar artık son dakika siparişlerini artırmaya başladı. Üreticilerimiz de tam kapasite çalışıyor. Hatta iş yapış şekillerinde öyle değişimler oldu ki, artık üreticiler mal yaptıkları şirketler için fabrikalarında kumaş bile stok etmeye başladı. Görüşünü aldığımız birçok üretici, Avrupa’ya kara yoluyla siparişi üç günde ulaştırabildiklerini, Türkiye’nin Avrupa’ya mesafe yakınlığı avantajını son aylarda çok daha fazla yaşadığını söylüyor. Üretimin artmasıyla birlikte üretici bulma sıkıntısı da tırmanıyor.
RAF SÜRESİ KISALDI
Ürünlerin mağaza raflarında kalma süresi, krizle birlikte değişti. Artık mallar ucuzladı, satışlar bu şekilde ar-tınlmaya çalışılıyor. Mal sirkülasyonu artıyor. Duaım böyle olunca da siparişi hemen verip, hemen yanıt almak isteyen özellikle Avrupalı alıcılar, arka bahçe olan Türkiye’ye akın etmiş durumda. Türkiye’deki üreticilerin hızlı cevap verme konusunda hem donanım hem de üretim kalitesi açısından hiçbir sorunu yok. Birçok üretici, Türkiye’nin son aylarda daha önce hiç almadığı kadar sipariş aldığını söylüyor. Öyle ki, bu nedenle işçi bulma sorunu bile yaşanıyor.
Türkiye’de aslında üretimin artmasının birkaç dinamiği var. Bilindiği gibi ithalata getirilen ek vergiler, Türkiye’deki üretimi artırdı. Hazır giyimciler kumaş alimini artık Türkiye’den yapıyor, kumaş fabrikaları tam kapa- site çalışıyor. Şimdi hazır giyim üreticilerinin yüzü de Avrupalı’nın son dakika siparişleri ile daha da fazla gülmeye başladı. Konjonktür değişti, Avrupa’daki sistem değişti. Türk üreticileri bu avantajı iyi kullanıyor.
STOK YAPMAK İSTEMİYORLAR
Perakendenin en büyük maliyetlerinden biridir stok yapmak. Stok demek ölü para demektir. Oysa Avru-palı’nın nakit paraya ihtiyacı var. De-benhams, Next, River Island gibi şirketlere uzun yıllardan beri üretim yapan Aycem Tekstil’in patronu Cem Al-tan, Avaıpalı’nın Türkiye’den hızlı mal alma imkanına sahip olduğu için buraya geldiklerini söylüyor. Altan’ın yeni dönem Avrupa modeline ilişkin tespitleri şöyle:
“Avnıpalı Uzakdoğu’dan mal aldığı zaman, mallar mağazalarına gelene kadar moda değişiyor. Beş haftada ürün alıyorlar. Artık Avrupalı alıcı veya Ortadoğu alıcısı stok yapmak istemiyor. Mağazalanna yeni mallar, yeni model ürünler koymak istiyor. Bu da satış avantajlarını artırıyor.”
Üreticilere göre aıtık Avrupalı perakendeci de kara bakmıyor, işin dönmesine bakıyor. Ne kadar çok ürün değişirse, o kadar hızlı indirim yapıp, o kadar nakit elde ederiz diye bakıyorlar.
Türkiye’deki üreticilerin üretim kabiliyetleri yüksek. Avrupa’dan alınan bir sipariş iki-üç haftada üretilip gönderilebiliyor. Altan, “Son dakika siparişleri alıyoruz. Avrupalılar hızlı hareket edebileceğimiz siparişlerle geliyor bize” diyor.
SİPARİŞ ARTIRAN YÖNTEM
Yeni dönem stratejilere ilişkin ilginç bir örnek var. Örneğin Next, Aycem Tekstil de kumaş stoğu yapmış. Sipariş geçildiğinde hiç kumaş alımı için zaman kaybedilmeden üretim yapılıyor. Alıcı, en çok satan modellerini üreticiye söylüyor. Üretici de ürünleri iki haftada yüklemek için hemen üretime başlıyor. Bunlar da elbette üreticilerin satışlarını artırıyor. Altan, “Alıcı, ‘Bana şu kalite kumaşlardan stok yap’ diyor. Boyalıları iki haftada, ham olanları boyatıp üç haftada yük-İtiyoruz. Bunlar da bizim siparişlerimizi ocak ayından bu yana en az yüzde 30 artırdı” diyor.
APS Tekstil yönetim kurulu başkanı Osman Benzeş de, Avrupalı perakendecilerin enteresan bir şekilde sipariş talepleri olduğunu söylüyor. Korku yaşayan perakendecilerin mal alımlarını hızlandırdıklarını söyleyen Benzeş, “İspanya, İngiltere, Almanya’daki müşterilerimiz sürpriz ek siparişlerle bize geliyorlar. Dört haftada bir mal istiyorlar” diyor.
Hem kendi markaları hem de yurt dışındaki ünlü markalar için üretim yapan Colin’s’de de durum gayet iyi. Colin’s genel müdürü Necati Özdo-ğan, Türkiye’nin son yıllarda hiç görmediği oranda bir üretim talebiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor.
Kendi fabrikalarında yurt dışındaki ünlü markalar için üretimi artırdıklarını söyleyen Özdoğan, “Özellikle Avrupa pazan yakınlık nedeniyle Türkiye’yi tercih ediyor. Uzakdoğu’dan Avrupa’ya mal 34 günde taşınıyor. Türkiye’de üreticiler mutlu bugünlerde” diyor.
ÖZGE YAVUZ / ekonomist
