Öfkeyle baş etme yolları
İçeriğe Ait Başlıklar
Öfkenizi enerjiye çevirmek elinizde
Yaşam Koçu Neşe Akar öfkenin yedi çeşidini ve baş etme yollarını şöyle özetliyor…
• SİNİRLİLİK: Mesela bilgisayarımız yeterince hızlı çalışmadığında ya da önümüzdeki araç biraz yavaş gittiğinde sinirleniriz.
Çözüm: Sabır geliştirmektir. Herkesin ve her şeyin kendine ait bir ritmi var. Bunu kabul edebilir miyim?
• HAYAL KIRIKLIĞI: İşler beklediğimiz, istediğimiz gibi sonuçlanmadığında hayal kırıklığı yaşarız.
Çözüm: Her şey nasıl geliştiyse kabul edelim. O şekilde onlarla çalışalım ve onlardan öğrenelim. Proaktif yanıt verelim, tepkisel değil.
• GÜCENMEK: Size hakaret ettiğini düşündüğünüz kişiye gücenirsiniz.
Çözüm: Sizi inciten onların sözleri değildi, o sözlerle sizin yaptığınız şey sizi incitiyor.
• KİN: Geçmişte birisinin size bir yanlış yaptığına inanıyorsanız, kinlenirsiniz.
Çözüm: Hiç kimse bizi duygusal veya zihinsel olarak incitemez, biz kendimizi böyle düşünerek incitiriz.
• AŞAĞILAMAK: Birisinin bir eylemini onaylamadığınızda bu yargıyla birlikte aşağılama arzusunu da yaratırız.
Çözüm: Kişiyi eylemden ayırmaktır. Onların da eylemleri inandıkları her neyse onunla başladı. Eylem yanlış olabilir. Başkalarını kontrol edemeyeceğimizi ancak etkileyebileceğimizi hatırlayabiliriz.
• NEFRET: Birisinin şeytanice davrandığına ve aşırı derecede kötü olduğuna kara verdiğimizde nefret etmeye başlarız. ‘
Çözüm: Kendimizi nefretimizin kölesi haline nasıl getirdiğimize bakın, yani artık özgür değiliz ve mutsuz ettik kendimizi.
• HİDDET: Öfkeniz biriktiğinde artık hiddete dönüşür. Yıkıcı hale gelmiştir.
Çözüm: Yardım alma zamanı. Terapi, koçluk gibi… Meditasyon yapmayı öğrenmek yardımcı olabilir.
Öfkeli misiniz? Kontrol edilmediği takdirde öfkenin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini biliyor musunuz? Eşinizi, sevdiklerinizi ve işinizi kaybedebileceğinizin farkında mısınız? Değilseniz, o halde haberimiz sizin için…
TAHAMMÜLSÜZLÜK ile öfke arasında aslında epey kaim bir çizgi var. Ancak son dönemde bu çizgi oldukça muğlaklaştı. Tahammül etme kaygısı taşımadan öfkelenip, kendimize ve etrafımıza fiziksel ya da psikolojik zarar verebiliyoruz. Bunu anlamak için gazetelerin sayfalarım şöyle bir karıştırmamız ya da trafikte biraz zaman geçirmemiz yeterli. Diyalog ile çözülebilecek nice tartışmanın şiddete evrilmesi ve bunun son dönemde giderek artan bir hal alması tesadüf değil elbet. Giderek artan bu öfke nöbetlerini durdurmak ise bizim elimizde. Öfkeyi çoğaltmanın değil, onunla başa çıkma zamanı. Hem kendimiz hem de yakınımızdakiler için. Ancak bunu yapabilmenin yolu, teşhisi koymaktan geçiyor. Yani bir öfke sorunu olduğunu kabul etmekten…
İNSANİ BİR DUYGU
Trafikte biri aracınızın önüne geçtiğinde aşırı tepki veriyorsanız, randevulaştığınız bir arkadaşınıza geç kaldığı için günü zehir ediyorsanız, yolda sırf yavaş yürüdüğü için birine kızıyorsanız öfke sorununuz var demek. Aslında öfke oldukça insani bir duygu. Mutluluk, üzüntü, kaygı gibi normal olan bu duygu durumu aşırıya kaçtığı takdirde tahrip edici oluyor.
Uzman Psikolog ve Aile Terapisti İrem Bray öfke sorunu olanları, “Öfkesini kontrol etmek istediği halde bunu başaramayan kişiler” olarak tanımlıyor. Öfkeyi içine atanların da dışa vuranlar kadar sorunlu olduğunu söyleyen Bray, “Öfke sizi korkutuyorsa, ya da iyi bir insan olmak sizin için çok önemliyse, sınırlarınız ihlal edildiğinde bile yumuşak başlı bir şekilde sessiz kalırken içinizden mutsuz oluyorsanız sizin de öfke ile başınız dertte demek” diye konuşuyor.
Psikolog Merve Tepeli Yürüten de kişinin öfke kontrolü sorunu olduğunu fizyolojik ve duygusal alandaki tepkilerinden ölçmenin mümkün olduğunu kaydediyor. Fizyolojik tepkiler kan basıncının artması, baş ağrıları, sindirim sistemi hastalıkları, dolaşım sistemi hastalıkları, cilt problemleri, kas ağrıları gibi kendini gösterirken duygusal tepkiler ise gerginlik, unutkanlık, dikkatsizlik ve alınganlık gibi hallerle ortaya çıkabiliyor.
PSİKOLOJİK KÖKENLİ HASTALIKLAR
Öfke sorununu geçiştirmemek önemli. Zira îrem Bray, “Bir takım ağrılar ve hastalıklar henüz geliştirmediyseniz, değişmediğiniz takdirde psikolojik kökenli birçok hastalığa adaysınız. Ara ara büyük öfke patlamaları yaşayabilirsiniz” diyerek uyarıyor. Son yıllarda herkesin siniri burnunda bir hali var. Biz de merak edip soruyoruz. Zaman içinde öfke sorunu nedeniyle başvuran sayısında bir artış var mı diye.
NLP^Uzmanı ve Kaygı Teraspiti Burcu Polatdemir son zamanlarda ‘Çok sık öfkeleniyorum ve bu öfkemi boşaltmam için bir şeyler kırıp dökmek istiyorum’ diyen ve bunu kontrol etmek istiyorum talebiyle gelen danışanların olduğunu belirtiyor.
Merve Tepeli Yürüten de farkındalığm artmasına vurgu yaparak “Öfke kontrolü ile ilgili olarak son yıllarda başvuru sayısı, kişilerin ya da yakın çevrelerinin farkmdalıklarmm etkisiyle arttığını söyleyebiliriz” diye konuşuyor. Yürüten her yaş ve profilden kişilerin bu sorun ile başvurduğunu belirterek erkeklerin yoğunlukta olduğunu ifade ediyor.
MÜTHİŞ BİR ENERJİ KAYNAĞI
Öfkenin doğru ifade edildiğinde müthiş bir enerji kaynağı olduğunu dile getiren Bray, öfkeyi doğru ifade etmenin geliştirilen bir beceri olduğunu kaydediyor. “Ne zaman, neden öfkelendiğinizi ve öfke halinde verdiğiniz tepkileri fark etmeniz öfkenizi tanımanızı sağlar” şeklinde konuşan Bray, sonraki adımın ise öfkeden doğan enerjiyi kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeden, saldırganlık ve şiddetten uzak bir şekilde yarara kullanabilmek olduğunu ifade ediyor.
Merve Tepeli Yürüten de davranış değişikliğinden çok istenmeyen duygu ve davranışlara yol açan düşünce kalıplarının ele alınması gerektiğini kaydediyor. Tüm bu noktalan netleştirmek için profesyonel bir destek almanın sağlıklı ve hızlı ilerlemek adına oldukça faydalı olduğunu belirten Yürüten, tedavinin ihtiyaç durumuna göre psikoterapi, ilaç tedavisi veya ilaç artı psikoterapi şeklinde düzenlenebildiği bilgisini veriyor.
“DERİM NEFES ALIN”
Burcy Polatdemir de öfke tedavisinde NLP (Nöro Linguistik Programlama) yönteminden yararlanıldığım anlatıyor ve bununla ilgili şu bilgileri veriyor:
“Tahmin edeceğiniz üzere, öfkeli olduğumuzda duygu ve düşüncelerimizi abartılı şekilde ifade etme eğiliminde oluruz.
Burada yapılacak olan şey, duygudan çok düşünceye odaklanmaktır. Bu nasıl olur?
Düşündüğünüz konu sizin o anki mantık süzgecinden geçirdiğinizde duygularınız tarafından çarpıtılıyor olabilir mi? Öfke duygusu, sizi rahatsız etmeden önce bu kişi ya da olaya karşı bir yargınız var mıydı? Sadece bir tek olayla o duruma karşı genellemeye varmış olabilir misiniz?”
Polatdemir öfkeyi hafifletmek için belli bir süre derin nefes almayı öneriyor. Öfkeyi boşaltmak için yapılan bir şiddet eyleminin, öfkeyi azaltmaktan çok tam tersi tetikleyeceğini belirten Polatdemir, “Odağı değiştirmek daha doğra bir yöntem olacak” diyor.
“BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ BİLE ÇÖKERTEBİLİR”
Öfkenizi kontrol altında tutmadığınızda işinizi, sevdiğinizi, ailenizi kaybedebilirsiniz. Sık sık öfkelenen insanların stres altında yaşadıklarını ve bunun da bedenlerine zarar verdiğini anlatan NLP Uzmanı ve Yaşam Koçu Arzu Bı-yıklıoğlu, “Bağışıklık sistemlerinin çökmesine kadar gidebilir” diye anlatıyor.
Bu kişilerin etraflarındaki insanlara zarar verebileceğini, ilişkilerinin bitebileceğim, evliliklerinin yıkılabileceğini söyleyen Bıyıklıoğlu, hatta ileri seviyede çok ciddi fiziksel zararlar bile verebileceklerini ifade ediyor.
Genelde her öfkeli insanın karşı tarafı suçladığım kaydeden Bıyıklıoğlu, bunun bir yanılgı olduğunun altım çiziyor. “Öfke içimizde mevcuttur; kişi veya olaylar onu tetikler” diye konuşan Bıyıklıoğlu “Çözüm, öfkenin sebebini dışarıda değil içimizde arayıp bulmak ve dönüştürebilmek” diyor.
“ANTİDOTU HUZUR”
Öfkenin çok güçlü bir enerji olduğunu ifade eden Yaşam Koçu Neşe Akar ise, bu enerjiyi avantaja çevirmenin mümkün olduğunu söylüyor. “Bu güçlü enerjiyi, daha kararlı ve söylediğinin arkasında duran, isteklerin net bir şekilde ifade edilmesine olanak sağlayan nötr bir hale çevirebiliriz” diye konuşan Akar, öfkenin antidotunun huzur olduğunu belirtiyor.
“Bilincimizde ne kadar çok huzur yaratırsak, öfkeye o kadar daha az yer kalacak” diyen Akar, huzurlu bir zihin durumunda, karşılaşılan olaylara daha yapıcı karşılıklar verilebileceğini dile getiriyor. Akar’m bir de tavsiyesi var. Akar şu farkmdalığı koruyun diyor ve şöyle devam ediyor: “Ben huzurum ve seçtiğim yaşam prensibi huzurdur.”
Öfke kontrolünde beş adım
Öfkesini kontrol etmek isteyenlere Uzman Psikolog ve Aile Terapisti İrem Bray’ın tavsiyeleri şunlar…
- Öfkenizi erteleyin. Ertelemek kontrol etmektir.
- Tüm duygular gibi öfke de düşüncelerimiz sonucu oluşur. Olumsuz bîr olay olduğunda duygusal tepkiyi belirleyen, olaya yüklediğimiz anlamlardır. Sizi öfkelendiren olaya değişik açıklamalar getirmek ve farklı bakış açıları düşünmek, sizi daha doğru tepkiler vermeye yönlendirebilir.
- Önce anlamaya ve dinlemeye odaklanın. Anlamak da anlaşılmak da sakinleştirir. Karşılıklı öfke ve çatışma üreten düşünceleriniz değişmeye başlar.
- Öfke günlüğü tutun. Öfkelenmeden önceki olayları, düşüncelerinizi ve fiziksel tetiklenme sürecinizi adım adım yazın. Tetiklenme anından önce neyi farklı yaparsanız zarar verici döngüden çıkmış olursunuz? Cevabınızı yazın.
- Öfkelendiğinizde ortaya çıkan enerjiyi alıp, size anlamlı gelen alanlarda yapıcı işlerde kullanmak üzere yönlendirmeyi seçebilirsiniz.
MERAL CANDAN
