Yılın ikinci çeyreği için ihracat beklentisindeki artış umut verdi
İHRACATTA yılın ilk üç ayında kırılan rekorlar yüz güldürürken, yılın ikinci çeyreği için ihracat beklentisindeki artış umut verdi. Ticaret Bakanlığı’nın 1-18 Mart 2021 tarihleri arasında uygulanan Dış Ticaret Beklenti Anketi sonuçlarına göre ikinci çeyrek ihracat beklenti endeksi bir önceki çeyreğe kıyasla 17.1 puan artarak 132 oldu. Gelecek üç aya ilişkin ihracat beklentisi, ihracat sipariş beklentisi, şu anda kayıtlı ihracat sipariş düzeyi endeksi artış yönünde etkilerken; son üç aya ilişkin ihracat sipariş düzeyine yönelik değerlendirmeler endekse azalış yönünde yansıdı. İkinci çeyrek ithalat beklenti endeksi bir önceki çeyreğe göre 1.2 puan azalarak 111.6 oldu. İthalat beklentisi (gelecek üç ay), ithalat birim fiyatı beklentisi (gelecek üç ay) ve şu anda kayıtlı ithalat sipariş düzeyi sorularına yönelik değerlendirmeler ithalat beklenti endeksini artış yönünde etkilerken, son üç aya ilişkin ithalat sipariş düzeyine yönelik değerlendirmeler endekse azalış yönünde yansıdı.
Bu arada Türkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (ISO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, Mart’ta dikkat çekici bir artışla 54.7’ye yükseldi ve ihracat pazarlarındaki talep koşullarında güçlü iyileşme sinyali verdi. Üst üste iki ay güçlenen ihracat iklimi, son 33 ayın en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Endeks Şubat’ta 51.5 olarak ölçülmüştü.
ENFLASYONA DİKKAT
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜÎK) verilerine göre tüketici fiyatları Mart’ta yüzde 1.08 oranında artarken, yıllık enflasyon 0.58 puan yükselişle yüzde 16.19 oldu. Tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) artış yıllık bazda son 20 ayın en yüksek düzeyini gördü. Mart’ta tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etti. Üretici fiyatları başta petrol ve endüstriyel metaller olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarındaki yükseliş, Türk lirasında yakın dönemdeki görünüm ve bazı ürünlerde süregelen arz sıkıntılarının etkisiyle güçlü bir artış kaydederek yükseliş eğilimini sürdürdü. Yurtiçi üretici fiyatları Mart’ta yüzde 4.13 oranında artarken, yıllık enflasyon bir önceki aya göre 4.11 puan artışla yüzde 31.20 oldu. TL’deki son değer kayıpları ve yurt içi fiyat endeksinde (Yİ-ÜFE) devam eden yükselişin olumsuz etkilerinin önümüzdeki aylarda TÜFE üzerinde görüleceği öngörüsünde bulunan ekonomistler, kur şoku başta olmak üzere mevcut risklerin ağırlığının azalması halinde enflasyonda kademeli gerilemenin Haziran itibarıyla başlayabileceğine işaret ediyor. Ekonomistler, 29 Nisan’da yılın ikinci enflasyon raporunu açıklayacak olan TCMB’nin daha önce yüzde 9.4 olan yılso-nu enflasyon tahminini yukarı yönlü revize edeceği öngörüsünde bulunuyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) aylık fiyat gelişmeleri raporuna göre; Mart’ta enflasyondaki yükseliş enerji, hizmet ve temel mallardan kaynaklanırken, gıda grubunda enflasyon geriledi. Gıda fiyatları Mart’ta aylık yüzde 1.13 artarken, grup yıllık enflasyonu bir önceki aya 0.96 puan azalışla yüzde 17.44 oldu.
AYLIK EN YÜKSEK GETİRİ DOLARDA
TÜİK verilerine göre en yüksek aylık reel getiri Yl-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 4.11, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 7.25 oranlarıyla ABD Doları’nda gerçekleşti. Üç aylık, altı aylık ve yıllık olarak değerlendirildiğinde yatırımcısına en yüksek reel getiriyi BIST-100 endeksi sağladı. Aylık ve yıllık değerlendirmelerde devlet iç borçlanma senetleri, üç aylık ve altı aylık değerlendirmede külçe altın en çok kaybettiren finansal yatırım aracı oldu. 3. Göz Danışmanlık CEO’su Hikmet Baydar, üç ve altı aylık dönemde BIST-100 Endeksi dışında reel getiri olmadığına dikkat çekerek, “Aylık reel getiride ise doların yüzde 7.25 ile birinci olması düşündürücü. Sürü psikolojisi, toplumu dolarize olma yönünde etkiliyor” dedi.
Öte yandan TCMB’nin açıkladığı Nisan ayı beklenti anketine göre Nisan ayı TÜFE beklentisi yüzde 1.51, cari yıl sonu TÜFE beklentisi yüzde 13.12 oldu. TCMB bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi yüzde 19 olarak gerçekleşti. 2021 yıl sonu döviz kuru beklentisi (dolar/TL) ise 8.57 TL, büyüme beklentisi yüzde 4.3 oldu.
GÖZLER PPK’DA
Gözler 15 Nisan’da yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına çevrildi. Ekonomistlerin görüşleri, bu hafta yapılacak kritik toplantıda faiz oranlarında değişiklik olmayacağı noktasında ağırlık kazanıyor. Enflasyondaki artışın faiz indirimi karşısında önemli bir engel olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Murat Çetinkaya, Nisan ve Mayıs ayı PPK toplantısında mevcut faiz rakamının korunacağı görüşünde. Çetinkaya, “Mevcut faiz ve enflasyon seviyesi, pozitif reel getiri ile TCMB’ye manevra alanı sağlıyor. Kısa dönemde yüzde 19 faizin korunması mevcut durumda en iyi yapacağımız iş gibi gözüküyor” dedi. Iç ve dış piyasalarda süregelen gelişmelerin TCMB’nin PPK toplantısında faiz oranında indirime gidilmeyeceğini gösterdiğine dikkat çeken KTO Karatay Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Dr. Üstün Dikeç ise, “Ekonomik yaşamda negatif gelişmelerin olmaması ve de TCMB tarafından atılacak adımların piyasa tarafından olumlu karşılanması durumunda yılsonuna doğru enflasyon oranının ve politika faiz oranının düşeceği söylenebilir” dedi.
Bu arada TCMB Banka Meclisi üyelerinden Prof. Dr. Elif Haykır Hobikoğlu, Para Politikası Kurulu üyeliğine seçildi. Hobikoğlu, 15 Nisan’da yapılacak PPK toplantısına katılacak.
Prof. Dr. Üstün DİKEÇ / KTO Karatay Üni. İİBF Öğretim Üyesi
“Enflasyon yılsonuna doğru düşebilir”
Enflasyonun Nisan’dan sonra da artacağı ve yüksek seviyede kalacağı görülüyor. Uluslararası emtia fiyatlarında devam edegelen yükselişler ile uluslararası arz sıkıntıları enflasyon oranının artmasında önemli bir faktör. Petrol ve diğer kıymetli madenler ile tahıl gibi emtia fiyatlarındaki artışlar ülkemizdeki enflasyonun düşmesini engelleyecek nitelikte. Yurtiçi üretici fiyat göstergeleri değişim oranlarındaki yükselişler önce maliyet enflasyonu ve ardından talep enflasyonunu tetikleyecek ve kısa dönemde tüketici fiyat endekslerindeki düşüşü engelleyecek. ABD 10 yıllık tahvil fiyatlarında yukarı yönlü eğilim de politika faiz oranının ve enflasyon oranının düşmesini engelliyor. 2021 sonlarına doğru izlenecek politik değişmelerle uluslararası alanda olumsuzlar çıkmaması halinde enflasyon oranında düşmeler yaşanabilir.
Prof. Dr. Murat ÇETİNKAYA / Ankara Hacı Bayram Veli Üniv. Öğretim Üyesi
“Enflasyon Haziran itibarıyla tedrici düşecek”
2019’dan bu yana en yüksek enflasyon seviyesini gördük. Hizmetler tarafında ortaya çıkan artışlar Mart enflasyon eğilimlerinin önemli bir itici gücü olmuş. Olumlu taraf, gıda enflasyonu beklenenden düşük seviyede artış gerçekleşmesi enflasyonda kısmı bir dengeleyici unsur oldu. Geçtiğimiz aylarda kurdaki dengelenme ile enflasyon geçişkenliği düşük seviyede kalmıştı, bu ay ki enflasyon rakamlarında bazı kalemlerde sınırlı da olsa kur artışının etkisi görülüyor.
Bu etkiyi Nisan ve Mayıs’ta daha belirgin göreceğiz. Önümüzdeki aylarda çekirdek enflasyondaki artış ve kur geçişkenliğinin hızlanması enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturacak. Nisan ve Mayıs’ta yüksek enflasyon seyrini göreceğiz. Enflasyon Mayıs’ta pik seviyeyi görüp, Haziran itibarıyla tedrici olarak düşecek.
İslam MEMİŞ / Altın ve Para Piyasası Uzmanı
“Altın yeni zirveleri test edebilir”
Yılın ilk çeyreğinde uluslararası ve yurtiçi piyasalarda değer kaybeden altında, Mayıs ve Haziran’da yükselişler görebiliriz. Fiyatlar yeni zirvelerini test edebilir. Yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde altının, yatırımcısına en çok kazandıran yatırım _ l aracı olmasını bekliyorum. Enflasyon maalesef bu yıl tüm ülkelerin derdi. 2021’yi yüzde 14.4 seviyesinden tamamlayabiliriz diye tahmin ediyorum. Yurtiçi piyasalarda yüksek dolar/TL kurunun devam etmesi, halen düşüş yönündeki beklentileri zayıflatıyor. İçsel ve dışsal nedenlerden dolayı döviz, kısa vade için yükselişini sürdürebilir. Ancak kısa vade için döviz ve değerli metallerde geri çekilme görebiliriz. Kısa vadeli süreceğini öngördüğüm gerilemeyle yurtiçi yerleşikler, döviz talebini sürdürebilir. TCMB’nin Nisan’da faizlerde bir değişikliğe gitmeyeceğini tahmin ediyorum.
Hikmet BAYDAR / 3. Göz Danışmanlık CEO’su
“TCMB’nin faizi değiştirmeme ihtimali fazla”
Mart enflasyon verisi piyasa beklentilerine paralel geldi. Emtia fiyatlarındaki global yükseliş enflasyon için tehdit oluşturuyor. Bu kısa zamanda kesilmeyebilir. Ramazan iç talebi artıracağından zamlarla karşılaşabiliriz. Enflasyonda Mayıs ayı gibi zirve olabilir. Kur sürpriz yapmazsa, yazın fiyatlarda gevşeme ihtimali daha yüksek. TCMB en son faiz artırımını fazla yapmıştı. Bu kez değiştirmeme ihtimali fazla.
