Mavi Yakada Dönüşüm: Kadın Oranı Artarken Eşitlik ve Refah Arayışı

Mavi Yakada Kadın Oranı 

Türkiye iş dünyasının bel kemiği olan mavi yaka çalışanların profili ve beklentileri hızla değişiyor. Mercer Marsh Benefits (MMB) tarafından açıklanan “2025 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Raporu”, sadece istatistiksel veriler sunmakla kalmıyor, aynı zamanda üretim süreçlerinden sosyal dinamiklere uzanan derin bir dönüşümün ipuçlarını barındırıyor. Rapora göre, mavi yakalı kadın çalışan oranı %20’ye ulaşarak, sektörde yeni bir dengeyi işaret ediyor.

Kadın Gücü Hangi Sektörlerde Öne Çıkıyor?

Kadın mavi yaka çalışanların varlığı, sektörel bazda farklılık gösteriyor. Perakende sektörü %42,3 ile kadın istihdamında açık ara lider konumda. Onu %32,4 ile hizmet sektörü, %31 ile holdingler ve %30,4 ile ilaç ve sağlık sektörü takip ediyor. Bu dağılım, kadınların mavi yaka istihdamındaki rolünün giderek güçlendiğini ve sektörel çeşitliliğin arttığını gösteriyor.

Eğitim Seviyesi Yükseliyor, Beklentiler Değişiyor

Mavi yaka çalışan profilindeki en çarpıcı değişimlerden biri de eğitim seviyesinde yaşanıyor. Üniversite mezunu mavi yaka oranı bir önceki yıla göre kayda değer bir artışla %11’e ulaşmış durumda. Bu artış, mavi yaka çalışanların niteliklerinin geliştiğini ve işverenlerin beklentilerinin de buna paralel olarak evrildiğini gösteriyor.

Bağlılığın Anahtarı: Adil Ücret ve Kapsayıcı Yan Haklar

Raporun altını çizdiği en kritik nokta, çalışan bağlılığının üretim verimliliği ve iş güvenliği üzerindeki doğrudan etkisi. Ancak bağlılığı sağlamak giderek zorlaşıyor. İşten ayrılma nedenlerinin başında %64 ile baz ücret geliyor. Çalışma koşulları, devamsızlık politikaları ve yan haklar da diğer önemli etkenler arasında.

Beyaz Yaka-Mavi Yaka Uçurumu: Kapanmayı Bekleyen Açık

Şirketlerin %66’sı, beyaz yaka ve mavi yaka çalışanlar arasında yan haklar konusunda belirgin farklılıklar olduğunu kabul ediyor. En yaygın sunulan yan haklar arasında dini bayram yardımı (%57), evlilik yardımı (%54) ve doğum yardımı (%53) gibi geleneksel uygulamalar yer alıyor. Buna karşılık, mavi yaka çalışanların sadece %5’i esnek çalışma saatlerinden yararlanabiliyor. Bu durum, modern iş yaşam dengesi beklentileri ile geleneksel uygulamalar arasındaki uyumsuzluğu gözler önüne seriyor.

Sağlık ve Refah: Gözden Kaçan İhtiyaçlar

Yüksek enflasyon ve artan sağlık maliyetleri, mavi yaka çalışanlar için özel sağlık sigortasını bir lüks olmaktan çıkarıp temel bir ihtiyaç haline getiriyor. Ancak şirketlerin %86’sı bu yönde bir adım atmıyor. Mevcut sigortaların yarısından fazlası (%55) ise sadece çalışanı kapsıyor, aileyi değil. Benzer şekilde, bireysel emeklilik planı ve ferdi kaza sigortası gibi uzun vadeli güvence sağlayan uygulamaların kapsamı da oldukça sınırlı.

Değişim Kaçınılmaz

MMB’nin raporu, Türkiye’de mavi yaka çalışanların sadece “üretim birimi” olarak görülmekten çıktığını, beklentileri ve profili değişen dinamik bir kesim haline geldiğini gösteriyor. Eğitimli ve nitelikli mavi yaka kadın oranının artması, yan haklarda eşitlik talebinin güçlenmesi ve sağlık-refah odaklı uygulamalara duyulan ihtiyacın artması, işverenleri yeni stratejiler geliştirmeye zorluyor. Geleceğin başarılı şirketleri, mavi yaka ve beyaz yaka ayrımını bulanıklaştırarak, tüm çalışanlarına adil, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir ekosistem sunabilenler arasından çıkacak.