5G teknolojisi nedir, hayatımızda neleri değiştirecek?

İNTERNET hayatımızın vazgeçilmez bir parçası. Hepimizin elinde bir akıllı telefon, tablet veya bilgisayar var. Çoğumuz interneti çok aktif kullanıyoruz. Teknolojinin bu kadar içinde olan bir toplum olarak 5G’yi son zamanlarda çok sık duyuyoruz. Aslında pek çoğumuz 5G’yi sadece internette hızlanma olarak düşünüyoruz. Peki, 5G teknolojisi nedir, hayatımızda neleri değiştirecek? Aslında 5G ağları, akıllı telefonlarda ve diğer cihazlarda her zamankinden daha hızlı ve daha güvenilir bağlantılar sunan, yeni nesil mobil internet bağlantısı. Ancak 5G önceki sistemlerden daha farklı olarak karşımıza çıkıyor. Pek çok alanda kullanılacak olan 5G teknolojisi ile iletişim alanında yeni bir devrimin yaşanacağı öngörülüyor. Otonom araçlar hayatımıza girecek, sanal gerçeklik içeren yeni teknolojiler desteklenecek ve doktorlar uzaktan tıbbi operasyonlar yapabilecek, fabrika ve işletmelerde otomasyon sistemleri artacak, makineler bir-birlcriylc sürekli iletişim halinde olacak, yani nesnelerin interneti tüm boyutlarıyla hayata geçecek…

SG’nin 4G’den çok daha hızlı olmasının ötesinde yaklaşık bin kat daha fazla veriyi ileteceği tahmin ediliyor. Birçok şirket 2020 için ağlarının ve cihazlarının ‘5G hazır’ özellikli olmasını sağlamak için çalışmalarım yoğun bir şekilde sürdürüyor. Öte yandan, 5G teknolojisiyle veri kullanımı oldukça artacak. Daha fazla veri 5G ağlarında dolaşıyor olacak. Artan veri akışı ile siber saldırıların da artırabileceğinden endişe ediliyor. 5G’nin hayatımıza tam olarak ne zaman gireceği konusunda çeşitli tarihler ortaya atılıyor; eğer bir gecikme olmazsa Türkiye’nin 2020’de 5G’ye geçmesi bekleniyor.

“5G’YE HAZIRIZ”

Turkcell, 5G teknolojisine geçiş için gerekli altyapı ve test çalışmalarına devam ediyor. 5G’nin çoğunlukla internet hızı gibi algılandığını söyleyen Turkceli Şebeke Teknolojilerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gediz Sezgin, “Bu doğru ama çok ek-sik bir tanımlama. Yüzlerce cihazın aynı anda internete bağlanması, neredeyse gerçek zamanlı veri iletimi ve hayatın her alanında internet  kullanımı 5G altyapısıyla mümkün olacak. 5G sadece yeni bir haberleşme teknolojisi değil, aynı zamanda ilk dijital dönüşüm teknolojisi” diyor.

5G teknolojisinin ekonomiye etkilerini aktaran Sezgin, “5G doğru iş modeli ile ekonomik katkı sunacak. Avrupa’da hayata geçen Endüstri 4.0 uygulamaları, ABD’de sunulmaya başlanan sabit kablosuz erişim hizmeti, 5G’nin iş modeline dönüşen önemli uygulamaları arasında sayılabilir” diyor. Bu teknolojiyi ilk üretecek ülkeler arasında yer almanın ciddi avantajlar sağlayacağını söyleyen Sezgin, “Özellikle yerli ürün geliştirme projelerinin ülkemiz adına lokomotif ekonomi adımları olacağını söyleyebiliriz” değerlendirmesini yapıyor. “Türkiye’nin dünyayla rekabetinde dijitalleşme anlamında geri kalma lüksü yok” diyen Sezgin, “Bu kadar genç nüfusa sahip bir ülke olarak Türkiye’nin bu döneme uyum sağlaması hatta öne geçme-\si şart” diyor. Destek ve teşviklerle ilerlemenin çok önemli olduğunu vurgulayan Sezgin, “ABD, Japonya ve Güney Kore’ye kadar birçok ülke lisans bedeli almadan operatörlere destek olmaya çalışıyor. Sektördeki tüm paydaşların elbirliği ile Türkiye’nin kazandığı bir formül bulması gerekiyor” şeklinde konuşuyor.

4.5G için kurulan şebekenin 5G’ye de hazır olacak şekilde tasarlandığını söyleyen Sezgin, “Turkcell olarak 5G’ye hazırız. Mevcut şebekemizde yazılım güncellemeleri ile var olan spektrumıımuzu kullanarak 5G servisini sunabileceğimiz gibi, yeni servisleri hayata geçirebilecek hazırlığa da sahibiz” diyor.

“Üniversitelerle 5G anlamında önemli çalışmalar, Ar-Ge projeleri gerçekleştiriyoruz” diyen Sezgin, “Ayrıca Netsia, Samsung, İstanbul Teknik Üniversitesi, Ericsson, Huawei Türkiye ve Lapis Havacılık Teknolojileri ile çalışmalar yaptık” açıklamasını yapıyor. Dünyada ilk kez, 4.5G için kullanılan frekanslar üzerinden 5G sinyali verdiklerini söyleyen Sezgin sözlerine şöyle devam ediyor:

“İstanbul, Ankara ve İzmir’de örnek canlı sahalarımızda, mevcut frekanslarımız üzerinden çalışma yaptık. Kullanıcı terminallerinin olgunlaşmasıyla birlikte, müşterilerimiz 5G’yi deneyimleyebilir hale gelecek.”

“CİHAZLAR BİRBİRİYLE KONUŞACAK”

5G teknolojisiyle yapay zekâdan robotiğe, nano teknolojiden akıllı nesnelere günlük hayatımızda yepyeni bir yaşam biçimi oluşturacağını söyleyen Türk Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç, “Tüm dünya 5G ve Endüstri 4.0 ile birlikte yeni bir düzene adım atmaya hazırlanıyor. Dijitale yatırım yaparak bu değişime uyum sağlayan şirket ve ülkelerin dışa bağımlılığı azalırken refah seviyesi de yükselecek” diyor. 5G teknolojisi ile nesnelerin birbiriyle bağlantı halinde olacağını söyleyen Kıraç, “Yeni nesil erişim kabiliyetleri ile daha önce mümkün olmayan sayıda cihaz kesintisiz iletişim halinde olacak” diyor. Türkiye’nin 5G ve ötesi teknolojilere yerli ürünlerle geçen ilk ülkeler arasında yer almasının hedeflendiğini söyleyen Kıraç, “Bu amaçla yürütülen ‘Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Haberleşme Şebekesi Projesi’nin, test ve geliştirme çalışmaları sürüyor. Önümüzdeki dönem yeni 5G teknolojileri geliştirmek, test etmek ve gerekli altyapının hazırlıkları ile devam edecek” ifadelerini kullanıyor.

Bu değişimle birlikte şirketlerin iş yapış biçimlerinin de değişeceğini söyleyen Kıraç, “Nesnelerin İnterneti (loT) ile iletişim halinde olan makinalar, artan otomasyon becerileri ile çok daha verimli iş çıkaracak. Bu teknoloji ekonominin büyümesine katkı sağlayarak yeni iş alanlarının açılmasına imkân tanıyacak” diyor. Çalışmalarına devam ettiklerini söyleyen Kıraç, “Ülkemizi Endüstri 4.0’a hazır hale getirmek ve 5G’ye ilk geçen ülkelerden biri olmasını sağlamak için çalışıyoruz. Türkiye’nin yeni teknolojiler üreten ve ihraç eden bir ülke konumuna gelmesi için geliştirdiğimiz projeler, desteklediğimiz girişimlerle ülke ekonomisine katma değer oluşturmayı sürdürüyoruz” şeklinde konuşuyor. Yeni teknolojilere yön veren uluslararası teknoloji oluşumlarında aktif rol aldıklarını söyleyen Kıraç sözlerini şöyle tamamlıyor:

“Ar-Ge ve yakınsama teknolojileri şirketimiz Argela ve Silikon Vadisi’ndeki iştiraki Netsia aracılığıyla geliştirdiğimiz akıllı yazılımları dünyanın sayılı operatörleri ile birlikte test ediyoruz. 2005’ten bu yana yaptığımız 34.7 milyar TL’lik yatırım ile 282 bin kilometrelik fiber ağ altyapımızı ülkenin cn ücra köşelerine kadar götürüyor, 5G için son derece önemli olan fiber iletişim altyapısını hızla yaygınlaştırıyoruz.”

“SINIRLAR ORTADAN KALKACAK”

Vodafone ise 2019’un ikinci yarısından itibaren birçok Avrupa şehrinde 5G şebekesini devreye almaya hazırlanıyor. Mevcut 4G şebekesinin üzerine 5G’yi ekleyebileceklerini söyleyen Vodafone Türkiye icra Kurulu Başkan Yardımcısı Mallik Rao, “5G ile mobil internet dünyasında adeta bir devrim gerçekleşecek. Videoları indirmek ve karşıya yüklemek daha hızlı olacak. Örneğin 100 GB’lik 4K bir filmi ortalama 2 dakika gibi bir sürede cihazlarımıza indirebileceğiz” şeklinde konuşuyor. “5G ile sadece bilgisayar ve cep telefonları değil, hayatımızdaki tüm cihazlar çevrimiçi hale gelecek” diyen Mallik Rao, “Bu cihazlara her yerden ve her zaman bağlı olacağız. 2020’ye kadar global ölçekte 20 milyar cihaz bağlantılı olacak” diyor.

Türkiye’nin yeni teknolojilere hızlı adapte olduğunu söyleyen Rao, “Ancak yeni bir teknolojiye geçiş yeni bir yol haritası gerektiriyor. Özellikle 5G gerçek anlamda sınırları ortadan kaldıran yepyeni bir teknolojik akım. Dolayısıyla, Türkiye’nin bu süreci başarılı bir şekilde atlatabilmesi için 5G’ye hazır olunan bir iklimin yaratılması lazım” açıklamasını yapıyor. 5G için üç ana başlık olduğunu söyleyen Rao, “Bunlar, frekanslar, fiber ve baz istasyonları. Baz istasyonlarım birbirleri ve santrallerle bağlayacak cn güçlü yapı fiber. Dolayısıyla Türkiye’de bir fiber paylaşımı ve yeni fiber yatırım ortamının oluşturulması lazım. Aynı zamanda fiber yatırımının kolay ve teşvik edici olması gerekiyor. Baz istasyonları ise mobil geniş bandın olmazsa olmazı. Çok kalabalık bir caddede sürücüsüz bir arabanın kaza yapmadan yola devam edebilmesi için yeni baz istasyonlarının, small celi dediğimiz yeni teknolojilerin hayata geçmesi gerekiyor. Bu unsurlarla Türkiye, 5G’ye hazır hale gelecek” şeklinde konuşuyor. “Önümüzdeki 10 yıl içinde, veri talebinin bin kat artması bekleniyor” diyen Rao, “Bu talebin karşılanmasında ise sabit şebekelerde fiberin yaygınlaşmasının, mobilde ise 5G teknolojisinin n” belirleyici olacağını düşünüyoruz” diyor.

Cihazların gerçek zamanlı aldıkları komutları çok hızlı bir şekilde yerine getirebileceğini söyleyen Rao, “Nesnelerin interneti teknolojisinin toplum üzerinde yaratacağı etkinin ekonomik büyüklüğünün 2025 itibariyle 6.2 trilyon dolar olması bekleniyor” diyor. Vodafone Türkiye olarak bu yolculuğa 4.5G lansmanı ile başladıklarını aktaran Rao sözlerini şöyle sürdürüyor:

“5G Vadisi Açık Test Sahası’nda gerekli test ve çalışmaları gerçekleştirerek, Türkiye’de ilk 5G sinyalinin verilmesine önemli bir katkı sağladık. Diğer yandan 5G Vadisi’nde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu öncülüğünde gerçekleştirilen çalışma grupları üzerinden, yerli ve milli 5G teknolojisinin gelişimine katkı sağlıyoruz”

YILSONUNDA BAŞLAYACAK

5G için standartların oluşmaya başladığını söyleyen Ericsson Türkiye Genel Müdürü Işıl Yalçın, “Tik 5G standartlarında ürünler çıkarılmaya başlandı. Teknoloji üreticileri çalışmalarını hızlandırdılar” diyor. 5G ile 10 kat daha hızlı bir internet deneyimi yaşayacağımızı söyleyen Yalçın, “Ayrıca gecikme süresi 1 milisaniyenin altına inecek, yani gözümüzü kırpma süresinden kısa bir zamanda karşı tarafa bilginin iletilmesi anlamına geliyor” açıklamasını yapıyor.

Yılsonuna doğru 5G teknolojisinin dar bantta kullanılmaya başlanacağını söyleyen Yalçın, “Türkiye genelinde kurduğumuz baz istasyonlarında sadece uzaktan yazılım yüklemesiyle 5G hizmeti verebileceğiz. Türkiye’de 5G’ye geçiş zor olmayacak çünkü mevcutta 4.5G’ye uzaktan yazılım yüklemesiyle geçebilecek çok sayıda baz istasyonumuz var” şeklinde konuşuyor. Telekomünikasyon sektöründeki yatırımların artacağını söyleyen Yalçın, birçok sektörde iş fırsatlarının da artacağını söylüyor. Yaklaşık 10 sene önce 5G konusunda çalışmaya başladıklarını ve geçen sene itibariyle ilk deneme şebekelerini kurduklarını söyleyen Yalçın, “Bu sene birçok ülkede ticari şebekeleri canlı hizmet verir hale getirdik. Gelecek seneden itibaren daha geniş alanlara, büyük şehirlerde 5G’nin kullanımını yaygınlaştıracağız. Bununla beraber kırsal alanlarda düşük gecikme gerektiren yerlerde, maden ocakları, hastaneler ve fabrikaların bazılarında da görüyor olacağız” diyor.

Farklı sektörlerde çalışmalarına devam ettiklerini söyleyen Yalçın, “Tarım alanında bir deneme yaptık. Bunun dışında otoparklarda farklı uygulamalarımız var. Otonom araçlar üzerinde çalışmalarımız var. Tıp alanında uygulanacak birçok uygulama geliştiriyoruz” açıklamasını yapıyor. Ericsson Araştırma Türkiye Laboratuvarı’nı hayata geçirdiklerini söyleyen Yalçın sözlerini şöyle tamamlıyor:

“Ericsson’da küresel ölçekte araştırma projeleri üzerinde yoğunlaşan 750 araştırmacı var. Bu 750 araştırmacının 25’i bu girişimimiz sayesinde Türkiye’de olacak. Ericsson Araştırma, üniversite işbirlikleri ile birlikte 8-10 sene sonrasının teknolojileri üzerinde çalışıyor. Bu çok önemli bir konu, zira Ericsson Araştırma Türkiye Laboratuvarı’nda araştırılan teknolojiler yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın her yerinde uygulamaya konulacak.”

Yusuf KIRAÇ / Türk Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı
“Dönüşüme hazır olmalıyız”

5G sayesinde ultra yüksek çözünürlükteki içerikler kesintisiz olarak kullanılabilecek; e-sağlık, sürücüsüz araçlar, artırılmış/sanal gerçeklik uygulamaları, yapay zekâ destekli robotlar, gelişmiş akıllı şehir sistemleri, uzaktan eğitim, Endüstri 4.0, bulut tabanlı oyunlar gibi yeni nesil teknolojiler günlük hayatın sıradan bir parçası haline gelecek. 5G’yi sadece terminallerin değil, her nesnenin kullanabileceği, bağlantılı tüm cihazların yönetildiği bir teknoloji, kurumların ve insanların hayat kalitesini değiştirip artıracak bir dönüşüm olarak tarif edebiliriz. Bu dönüşüm için doğal olarak uzmanlaşmış insan kaynağına ihtiyaç duyulacak. Bu nedenle öğrencilerin, eğitmenlerin, profesyonellerin, 5G ile gelecek yeni iş alanları için şimdiden hazırlık yapmaları; eğitim, sağlık, fınans, otomotiv gibi alanlarda kullanılmaya başlanan yapay zekâ, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, blok zinciri, makine öğrenmesi ve bulut teknolojilerinde kendilerini donanımlı hale getirmeleri, 5G dünyasına bir adım önde girmelerini sağlayacak. 2023 vizyonu çerçevesinde ülkemizin 5G ve ötesi teknolojilere yerli ve milli ürünlerle geçen ilk ülkeler arasında olması hedefleniyor. Özellikle 5G ve ötesi dikey sektör uygulamaları projelerimizde dünyanın önde gelen teknoloji ve altyapı firmaları ile enerji, eğitim, sağlık gibi farklı sektörlerden yerli startup ve KOBİ’leri bir araya getirerek ekosistemin gelişimine katkıda bulunuyoruz.

Dünyada neler oluyor?

Güney Kore: Nisan başında ticari olarak piyasaya sunulan 5G’yi ilk tanıtan ülke oldu. Üç ana taşıyıcıdan birisi olan Korea Telekom, 100 bin aboneyle liderliği üstlenirken, SK Telekom ve LG Uplus 5G müşteri sayısını tam olarak açıklamış değil. Güney Kore 5G ağını yılsonuna kadar 85 şehre çıkarmayı hedefliyor.

ABD: 5G’ye ilk geçiş yapan ülkelerden. Güney Kore’nin açıklamasından sonra 5G tanıtım tarihini öne çeken ABD birkaç şehirde kullanılabilir mobil 5G servislerini duyurdu. Cep telefonu operatörü ve internet sağlayıcı Verizon ve ATBT, 5G hizmetini şimdilik sadece Chicago ve Minneapolis şehirlerinin bazı bölgelerinde hizmete sundular. Yıl içinde 30 şehre daha 5G erişimi sağlanması hedefleniyor.

Japonya: 2020 Tokyo Olimpiyatları ve Paralimpik Oyunları mekânlarında 5G servisini başlatmayı planlıyor. Çin: 2020’de ticari olarak 5G teknolojisine sahip olacak. ZTE, 5G için destekli ilk telefonunu piyasaya çıkarmaya hazırlanıyor.

Rusya: Rus operatörler 5G ağlarını 2020’de piyasaya sürmeyi planlıyor.

Almanya: Deutsche Telekom ve Vodafone Almanya, 2020’de ülkede ticari 5G operasyonları başlatmayı hedefliyor.

İsveç: Stockholm’de 5G test çalışmaları devam ediyor. İsveç’in en büyük operatörlerinden TeliaSonera, 2020’de İsveç’te 5G’nin ticari lansmanını yapmayı planlıyor.

İngiltere: Ülkenin en büyük mobil operatörü olan EE, 5G akıllı telefonu çalışmalarına devam ediyor. Firma 2019’da İngiltere’nin bazı bölgelerinde 5G’yi başlatmayı planlıyor.

Norveç: 2020’den itibaren 5G’yi müşterilerine sunmayı planlıyor.

Fransa: Fransa telefon operatörü Orange, 5G’nin 2019’da dört şehirde hazır hale geleceğini duyurdu. Bu şehirler Paris, Marsilya, Nantes ve Lillei. Ülkenin 2020’de 5G’ye tamamen geçmesi bekleniyor.

Singapur: 2020’ye kadar 5G’yi piyasaya sürmeyi planlıyor.

Can KUTERDEM / Samsung Electronics Türkiye Kurumsal Strateji Direktörü
“22 milyar dolar yatırım yapacağız”

5G’nin kullanımı dünyada yaygınlaşıyor. ABD’de geçen yıl bazı önemli şehirlerde Verizon ile dünyada ilk defa sunulan ticari 5G geniş bant servisini başlattık. Ultra hızlı 5G internet bağlantı servisini uçtan uca Samsung cihazlarını kullanarak Houston ve Sacramento sakinlerine ulaştırdık. ABD’de hemen tüm büyük operatörler 5G ağlarını kurmak için Samsung ile çalışıyor. ABD’de kullanıma sunduğumuz 5G üzerinden genişbant servisine ek olarak, geçtiğimiz yılın Aralık ayında Güney Kore’de mobil 5G servisini de üç operatör ile kullanıma sunduk. 5G, yapay zekâ, nesnelerin interneti ve bulut teknolojilerini geliştirmek için Samsung’un gelişen ‘bağlantılı yaşam’ vizyonunu gerçeğe dönüşebilmesi adına çok önemli bir teknoloji. Turkcell ile yaptığımız işbirliği sayesinde Türkiye’nin ilk canlı 5G deneyimini de gerçekleştirdik. Geçtiğimiz yılın Kasım ayında Turkcell ile beraber yaptığımız etkinlikte 5G ile hayatımızda nelerin değişeceğinin örneklerini sergiledik. 5G, 4.5G ağlarının destekleyemediği bazı özel servisleri mümkün hale getirecek.

Örneğin, bulut oyunları, UHD yayın akışı, sanal gerçeklik ve nesnelerin interneti hizmetleri, efektif olarak kullanılabilecek. 5G sadece akıllı telefonlarımızın daha hızlı içerik almasını sağlayacak bir teknoloji olmanın ötesinde akıllı şehirler, Endüstri 4.0 uygulamaları ve araçlardan nesnelere bağlantı gibi birçok yeni servisi hayatımızın bir parçası haline getirecek.

Samsung önümüzdeki üç yıl içerisinde yapay zekâ, nesnelerin interneti, 5G gibi gelişmekte olan teknolojilere toplam 22 milyar dolar yatırım yapacak.

Yeşim Oksay