Engelleri ortadan kaldıran teknolojiler

Bedensel engelleri aşmak zihnimizdeki önyargıları aşmaktan daha kolay. Yeni teknoloji, bedensel engellilerin sosyal hayata katılmalarını kolaylaştıracak ürünlerin geliştirilmesini sağlıyor.

3 ARALIK, Dünya Engelliler Günü olarak kutlanıyor. Engellileri sadece bugün değil her gün hatırlayan ve onların hayatlarında bir farkındalık yaratmak isteyen firmalar, teknolojinin nimetlerinden yararlanarak ürün ve hizmetlerini her geçen gün geliştiriyorlar. Teknolojiyle çeşitli sorunları aşarak engellilerin özgürlüğe bir adım daha atmasını sağlayan firmalar, yeni nesil tekerlekli sandalyeleriyle, işitme cihazlarıyla ve görme oranını artıran gözlükleriyle insanların hayatına dokunuyor.

Engellilerin hayatını kolaylaştıran hizmetleri ve ürünleri bir araya getiren 11. Engelsiz Yaşam Fuarı’ndaki öne çıkan ürünleri derledik.

“PROTEZ SEKTÖRÜ HAREKETLİ”

Bir Alman firması olan Ottobock, yürüme engelliler için en son teknoloji protez ürünleri satıyor.

Türkiye’de İstanbul, İzmir ve Ankara’da şubeleri olan firma mağaza sayısını artırmak için girişimlerde bulunuyor. Firmanın Protez Ortez Teknikeri Narin Kurtuluş, “Yanı başımızdaki savaş durumu ve bu bölgeye yakınlığımız nedeniyle, Ottobock yeni mağaza açmak için Türkiye’yi seçti. Bu sebeple sektörde son iki yıldır bir hareketlilik var. Protez ürünlerine yönelik talep fazla. Ancak döviz kurlarındaki yükseliş nedeniyle vatandaşın alım gücü azalıyor. Türkiye’de şu anda protezin maliyetinin ne kadarının devlet tarafından ödeneceği noktasında bir belirsizlik var” diyor. Kurtuluş, SGK’nm protezler için ödediği tutarlarm çok düşük kaldığını ifade ediyor ve şöyle devam ediyor: “Bütün yabancı firmalar döviz kurlarını baz alarak satış rakamlarını belirliyor. Dövizin yükselmesi protez fiyatlarını yukarı çekiyor.”

Kişi uzvunun bir kısmını kaybettiyse ona protez takılıyor. Uzuv varsa fakat fonksiyonunu kaybettiyse ortez denilen ürünler kullanılıyor. Protezlerin kişiye özel uygulanması gerekiyor. Son dönemde suya dayanıklı protez teknolojisinin geliştiği gözlemleniyor. Bu protezlerle kişi istediği zaman sporunu yapıyor, günlük aktivitelerinin her aşamasında hatta banyoda bile rahatlıkla kullanabiliyor.

Kurtuluş, “Şimdiye kadar her bir aktivite için farklı bir protez gerekiyordu. Dizüstü ampute olmuş kişilerde artık tek bir protez kullanabiliyorsunuz” diyor. Bu tür bir ürünün fiyatının yaklaşık 70 bin euro olduğunun bilgisini veriyor.

KOLAY DUYURAN TELEFON

îşitme güçlüğü çekenler de yeni teknolojilerin sunduğu olanaklardan paylarına düşeni alıyor.

Odyocell firmasının sahibi Sinan Mıhçı, işitme kaybı yaşayanlar ve işitme engelliler için hayatı kolaylaştırıcı cihazların satışını gerçekleştiriyor.

Uzun yıllardır bu sektörde olan Mıhçı, telefon satışına ise yeni yöneldiklerini belirtiyor. İngiltere merkezli bir firmanın distribütörlüğünü yapan Mıhçı bu ürünleri Türkiye’de ilk defa göreceğimizi söylüyor. Mıhçı işitme sektörüne dair şunları ifade ediyor:

“Türkiye’de işitme sektörü hızlı büyüyen bir sektör değildi. Ülkemizde yılda 120 bin adet cihaz satılıyor ama beş yıldır bu rakam hiç değişmedi. Şimdilerde SGK ile anlaşmalar yeni tamamlanıyor. Sıkıntıların çözülüp anlaşmaların devreye girmesinden sonra sektörün giderek büyüyeceğini düşünüyorum.”

İŞİTME ENGELLERİ AŞILIYOR

Yaşlılar için en büyük sıkıntılardan birisi telefonda konuşurken karşı tarafı duyamamaları ya da az duymalarıdır. Odyocell, bu soruna çözüm olarak kablolu telefonlar kategorisinde üç farklı ürünü satıyor. Power-tel 90, büyük tuşlu ve normalin 40 katına kadar daha yüksek ses veriyor. Eller serbest özelliğiyle ahizeyi tutmadan konuşma imkanı veren telefon, acil durum düğmesine, aramaları gösteren parlak led ışığa sahip ve işitme cihazlarıyla uyumlu. Fiyatı 205 TL. Powertel 92 ise yaşlılara büyük kolaylık sağlayacak bir başka ürün. Bu telefonun üzerinde yaşlının yakınlarının resimlerinin yer aldığı tuşlar bulunuyor. Mıhçı, “Resmine bastığı yakınının numarası çevriliyor. Bu ürün de sesi 40’a kadar yükseltebiliyor. SOS butonuna basıldığında ise ambulans çağrılıyor. Cihaz işitme cihazıyla uyumlu olduğu için telefon görüşmeleri işitme cihazından duyulabiliyor” diyor. Cihazın fiyatı 285 TL olarak belirlenmiş.

Firma, işitme kayıplı ebeveynler için titreşimli bebek kamerası da satıyor. Cihaz normal bebek kameralarından farklı olarak titreşim özelliğine sahip. Yatarken cihazı çıkaran ebeveynler, bebeklerinin ağlamasından cihazın titremesiyle haberdar oluyor. Fiyatı 800 TL.

AKTİF KULLANICILARA “SMART DRİVE”

Engel tanımayan tekerlekli sandalye kullanıcılarına yönelik ürünlerin sayısı her geçen gün artıyor. Bunlardan bir tanesi “Smart Drive” adı verilen, ABD’de üretilmiş Türkiye’de satışına yeni başlanan sandalyeler. Wheel Rehabilitasyon Ürünleri adlı firmanın ortağı Dimitris Gkain-tatzis, bu ürünün aktif ve araba kullanan engelliler için olduğunu belirtiyor. Gka-intatzis, “Kullanıcılar taşıması hafif bu sandalyeleri tek başlarına katlayıp arabaya koyabiliyor. Bu ürünle daha fazla hareket edilebiliyor. Bluetooth özelliğiyle mobil telefona da bağlanan sandalye kullanıcıya birçok kolaylık getiriyor” diyor. Sandalyeyle entegre çalışan bilekliği takan kullanıcı tekerin çemberine iki kere vurduğunda hareket ediyor, bir kere sağa doğru vurduğunda sağ, bir kere sola doğru vurduğunda sola dönüyor. İki kere tekrar vurduğunda duruyor, bir kere vurduğunda yavaşlıyor.

Firmanın diğer ortağı De-mirhan Şerefhan ise, ürünün fiyatıyla ilgili şu bilgiyi veriyor. “Dünyada bu tür ürünlerin devlet tarafından tamamının karşılandığı destekler var. O sebeple dünyada fiyatların yüksek olması orada yaşayan kullanıcılar için sıkıntı oluşturmuyor. Amerika’daki satış fiyatı 6.700 dolar ancak Türkiye’de alım gücünü hesaba katarak 5.250 dolar ile duyurusunu yaptık.” Şerefhan ürüne olan ilginin çok fazla olduğunu ancak insanların henüz ürünün faydalarını görmedikleri için almaya cesaret edemediklerini söylüyor.

Firmanın yakın zamanda Türkiye’de satışa sunacağı bir diğer ürün ise Smart Drive destek ürünü. İspanyol Batec firmasının yeni ürünü, tekerlekli sandalyenin ön tarafına takılıyor. Ürünü tanıtan Gkaintatzis “Bu ürün İstanbul gibi bir yerde kullanmak için mükemmel. Bununla 50 km yapabilirsiniz. Dört saniyede sandalyenize takıp sabitliyorsunuz. Akülü sistemiyle, aktif kullanıcıya özgürlük sağlayan bir ürün” diyor.

ALS HASTALARINA UMUT

Rame firması, İzmir’de 3 bin metrekarelik bir fabrikada engellilere yönelik üretim yapıyor. Firmanın engelli erişim uzmanı ve Satış Müdürü Nilay Öztunalı yedi yıldır faaliyet gösterdiklerini ve kişiye özel ürünlerle farklılaştıklarını söylüyor. Öztunalı, “Engellilerin yaşamlarını kolaylaştırabilecek ürün kalemlerini seçiyoruz ve onlara özel bir yaşam ala-m oluşturmaya çalışıyoruz. füt Avrupa’dan ithal edilen ürünler Avrupa standartlarına uygun ama ülkemiz standartlarına uygun olmayabiliyor. Ya eşiklerimiz ya da yollarımız bozuk. Böyle olunca yerli imalatçılar devreye giriyor” diyor.

Rame, franchise da veriyor. Öztunalı bunun için üç önemli şartları olduğunu söylüyor, “Showroom’un olması, ürünlerimizi anlayabilecek pazarlayabilecek ve kişiye özel yapabilecek bir satış ekibi olması ve bizim tarafımızdan verilen ürün eğitimini alması…”

Fuarda, satışına bu yıl başlanan, ALS hastalarına özel tasarlanmış tekerlekli sandalyeyi tanıtan Öztunalı, “Hasta sandalyenin belirli noktalarını ister kendisi isterse de zaman ayarlı otomatik olarak hareket ettirebiliyor. Bu sayede kan dolaşımını hızlandırabiliyor. Ayakların her biri ayrı ayrı çalışabiliyor.

Tilt (yani eğim) yapabiliyor, asansör sistemiyle kendini yükseltebiliyor. Ürünün fiyatı döviz kurlarının artışından dolayı 30 bin TL” diyor.

HASTA YIKAMA BOTU

Mismesh firması “Ozonlu Hasta Yıkaması Makinası” adını verdiği ürünü ile yatalak hastaların temizliğini kolaylaştırıyor. Firma sahibi Ali Ülvi Bükrüoğlu bu makinenin dünyada ilk olduğunu söylüyor. Bükrüoğlu, “Hastayı kendi yatağından kaldırmadan ozonlu sıcak suyla şişme botun içerisinde yıkıyoruz. Şişme olduğu için iniyor ve indikten sonra hastayı yan çevirerek kurtarıyoruz. Bot şişirilince hasta su içinde kalıyor” diyor. Makineden gelen su ısınıyor, sonra ozonlanıyor ve hastayı yıkamaya hazır hale geliyor. Su anında deşarj ediliyor. Büklüoğlu, ürünün yıkanma zorluğu olan hastalar için büyük bir kolaylık sağladığım ifade ediyor.

Firma, yıkama botunu, ayak bakım aparatını ve elektrikli süpürgeyi takım halinde franehise verdikleri bayilerde satıyor. Yurtdışında da huzurevleri ve rehabilitasyon merkezlerine satış yapılıyor. Franehise bedeli olarak makinanm satış bedelini ve 190 TL’ye yapılan yıkama ücretinden 50 TL talep ediyor. Ürün bayiler tarafından hastanelere ve diğer merkezlere 15 bin TL’ye kiraya veriliyor. Bir makine ile günlük ortalama sekiz hasta yıkanabiliyor.

OY VERMEK KOLAYLAŞACAK

Bilindiği üzere görme engelliler tek başına oy kullanamıyor.

Bu nedenle, Braille Teknik firması çözüm üreten bir cihaz geliştirmiş. Firmanın Genel Müdürü Uğur Demirci, görme engellilerin tek başlarına oy kullanabilecekleri “Elektronik Oy Kullanma Makinesi (Bat Stroke)” yaptıklarını aktarıyor. Demirci, “2014 yılında makinenin ilk prototipi bitti ve patentini aldık. Talep gelmesi halinde hemen seri üretime geçeceğiz” diyor. Maliyetler ve satış rakamı noktasında net bir rakam vermeyen Demirci, “Genel bir bilgisayar fiyatı kadar” diyor.

Oy kullanma makinesi, standart oy pusulası ve mühürle çalışıyor. Pusulayı verdiğiniz makinenin kağıt haznesine koyduğunuz anda sesli komutlarla sizi yönlendiriyor. Üzerindeki butonlara bastığınız anda sırayla adayların isimlerini sesli bir şekilde okuyan makine, kullanıcı oy kullanmak istediğinde onay cihazıyla damga basmasına izin veriyor.

KİŞİSEL EKRAN

Promedak, KanadalI bir firma tarafından geliştirilen eSight adlı ürünün Türkiye’de satışını yapmaya hazırlanıyor. Görme kaybı olanların görmesini artıran cihaz geçen hafta ünlü haber dergisi Time’da 2017 yılının en iyi 25 buluşu arasında yer aldı. eSight önünde bir kamerası, içinde de iki ekranı olan bir ürün. Diyabet retinopati, maküla dejenerasyonu, stargardt hastalığı, optik atrofi, kod-rod distrofisi, glokom, oküler albi-nizm, optik sinir hipoplazisi gibi hastalıklardan mustarip ve görmesini tamamen 1 kaybetmemiş kişilerde mevcut görmeyi artıran bir cihaz. İçerisindeki medikal yazılım ile sesli okumalar da yaparak, hastanın kişisel ekranı oluyor. Görmesi yüzde 10’larda olan hasta bu gözlük yardımıyla yüzde 40-50’lere kadar görebiliyor.

Cihaz yüksek hızlı kamerası ile görüntüleri anlık olarak yansıtıyor. İçerisindeki algoritma görüntüyü geliştirerek önündeki iki OLED ekrana yansıtıyor. Kullanıcı gerçek renkteki video görüntüleri iyi bir netlikte ve gecikme olmadan görüyor. Giyilebilir cihaz, kişiye hareket özgürlüğü sağlıyor. Ürünün Türkiye’de klinik denemeleri tamamlandı.

Önümüzdeki günlerde ilk siparişler alınacak. Kanada’da 10 bin dolardan satılan ürün için Türkiye’de KDV muafiyeti uygulanacak.

EDA GEZMEK