Hazır Giyime Yatırım Yapma Zamanı

Pameks Giyim Yönetim Kurulu Başkanı Cevdet Karahasanoğlu, girişimcileri hazır giyime yatırım yapmaya çağırıyor… Müşterileri arasına dünyaca ünlü Gant’ı da ekleyen Pameks, yeni yatırım için Anadolu’da üçüncü bir fabrika kurmak için yer arıyor.

Muşlu Karahasanoğlu’nun yeni projeleri…

İŞ hayatına, daha 15 yaşındayken oto yedek parçacısında çırak olarak çalışarak başladı. Aile bütçesine katkı sağlamak için sigortacıda, ardından da bir sinek ilacı fabrikasında işçi olarak çalıştı. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Akademisi işletme Bölümü öğrencisiyken iki arkadaşıyla birlikte küçük bir sermayeyle ortak şirket kurup aktif pazarlama işine girdi. Kapı kapı dolaşıp ev kadınlarına taksitle çarşaf, masa örtüsü, battaniye sattı. Girişimci kişiliği, onu hazır giyim sektörüne yöneltti. Bir ortağıyla birlikte 1985 yılında Pameks Giyim’i kuran Cevdet Karahasanoğlu’ndan söz ediyoruz.

2009 yılında yaşanan doğal afet felaketinde ağır yaralar alan firma, o sıkıntılı günleri geride bıraktı. Şu anda biri İstanbul’da, diğeri Tekirdağ Malkara’da olmak üzere iki tesiste yılda bir milyon 800 bin parça kadın ve erkek örme hazır giyim üretimi yapan Pameks’in yıllık ihracatı geçen yıl 30 milyon dolar oldu. Kendisine fason üretim yapan atölyelerle birlikte 695 kişiyi istihdam ediyor. Karahasanoğlu, kendi şirketini geliştirip büyütürken sektörün sorunlarına çözüm aramaktan da geri durmadı. 17 yılı başkan yardımcısı olmak üzere Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği’nde 20 yıl, İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği yönetiminde ise sekiz yıl görev yaptı. Karahasanoğlu ile Pameks’in bugünlere gelişini ve yeni hedeflerini konuştuk…

Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Muşlu bir ailenin altı çocuğundan biriyim. Babam 657 sayılı yasaya tabi çalışan devlet memuru idi. Kız çocuklarının okuması için tayinini İstanbul’a aldırdı. Ben 10 yaşındayken İstanbul’a göç ettik. Küçük yaştan itibaren hep çalıştım. İş hayatının içinde olduğum için ticareti erken yaşta öğrendim. Bir iş yerine girip çalışmak yerine, hep kendi işimi kurmayı istedim.

Hazır giyim sektörüne nasıl girdiniz?

Ağabeyim hazır giyim üretimi yapan bir şirketin küçük ortağıydı. Onun yanına gidip gelen örmeci biriyle tanıştık. Üç adet çok eski örme makinesi vardı. Ben de aktif pazarlama işinden kazandığım parayla yeni bir örme makinesi aldım. Onunla ortak olarak Bayrampaşa’da bir şirket kurduk ve 1983 yılında fason olarak ham kumaş üretime başladık. O zaman 23 yaşındaydım. Üç yılda makine sayısını dokuza çıkardık. O zamanlar bu çok önemli bir kapasiteydi. Askerden döndükten sonra o zamanlar Alman hazır giyimcilere acentelik yapan şimdiki ortağımla tanıştım. Birlikte hazır giyim ihracatına girmeye karar verdik ve 1985 yılında Pameks’i kurduk.

Neden sadece örme giyimde kaldınız?

Halkalı’da üretime başladığımız yıl ihracatımız 7 milyon dolara çıktı. Halk arasında penye denilen örme kumaştan kadın dış giyim ürünleri üretiyorduk. Örme kumaşın ne kadar sağlıklı olduğu bu pandemide de ortaya çıktı. Çünkü örme kumaşlar nefes alabiliyor, dokumaya göre daha konforlu. Türk hazır giyim sektörü de örmede çok büyük kapasiteye sahip. Bu alanda daha kabiliyetliyiz. Dokumada Çin bize göre daha güçlü.

Büyümenizde ne etkili oldu?

Bizim bir müşteri grubumuz mağaza zincirleri, öbürü markalar. Markalarla mağaza zincirlerinin sezonu terstir. Yazlık malı markalar kasımda almaya başlar. Mağaza zincirleri ise martta alır. Hiçbir zaman daha önce almazlar. Dolayısıyla boş sezonumuz kalmadı. Böylece fiyatta da daha uygun seviyelere ulaştık. Böyle olunca yeni müşteriler geldi. Almanları; Fransızlar, İsveçliler, Hollandalılar, Italyanlar izledi. Fakat Türk hazır giyim sektörü için Almanya pazarı bir okuldu. 2010’dan sonra kendi koleksiyonumuzu yapmaya başladık. Eskiden müşteriden gelecek koleksiyonu beklerdik. Biz başardıkça müşterilerimiz daha fazlasını istediler.

Yeni müşteriler geliyor mu?

Şu anda toplam 35 müşterimiz var. Bir müşterinin üretim içinde ağırlık kazanmasını istemiyorum. Bir müşterini payı en fazla yüzde 20 olmalı. Bunu sağlamaya çalışıyoruz. Örneğin Gant ile fiyatlarımız tutmadığı için çalışamıyorduk. Verimliliğimiz artınca o firmayla da çalışmaya başladık. Öyle ki Gant’a yaptığımız ihracat, bu yıl 2 milyon euro’ya çıkacak. Bu sayede Amerikalı firmalarla çalışmaya başladık. Amerika’da birçok müşterimiz oluştu. O pazarda da büyüyoruz.

Türkiye başarısını nasıl sürdürür?

Müşterilerimiz bizden hızlı mal istiyor. Küçük parti mal talep ediyor. Çünkü pazara yakınız. İçinde binlerce kişinin çalıştığı dev fabrikalar kurmamıza gerek yok. Bunu Çin, Vietnam, Kamboçya gibi ülkeler yapıyor. Biz bir alanda branşlaşacağız. Herkes kendi işini yaparsa kendi işinde mükemmelliğe ulaşıyor. Trikocu triko yapacak, nakışçı nakış yapacak. Ben bunun adına esnek üretim diyorum. İrlanda ve Japonya zamanında ekonomik krize girdiklerinde esnek üretimle krizden çıktılar. Bu daha düşük maliyetli bir model. Baskıcı batsa bile trikocu batmaz. Nakışçı batsa bile örmeci batmaz. Nitekim bu şekilde hazır giyim sektörü ayakta kaldı. Diğer yandan verimliliği artırmalıyız. Makinelerimizin kapasitesinin ancak yüzde 15-20’sini kullanıyoruz.

Yeni bir yatırım planınız var mı?

Şu anda üretebilsek sattığımız malın üç katını satarız. O kadar büyük ilgi var Türkiye’ye. Yeni bir yatırım planımız var. Fakat her şeyden önce kalifiye elemana ihtiyaç var. Önce çalışanları eğitmemiz lazım. Bizim ortalama fiyatımız 15.80 euro. Türkiye’nin penyedeki ortalaması ise 4.5 dolar. Bizim prensibimiz bir ürünün içindeki kumaşın payı yüzde 40’ı geçmemeli. Ortalamamız yüzde 33. Geri kalanı bizim emeğimiz. Ama sektörde genel olarak ürünün içindeki kumaşın payı yüzde 60. Bu firmaları zora sokuyor. Katma değerli iş yaptığımız için nitelikli eleman çok önemli. Yer arayışımız devam ediyor. Karadeniz’de Giresun, Orta Anadolu’da Aksaray’a bakıyoruz. Doğu’da ise Erzincan, Bitlis, Van’ı incelemeye aldık. Yeni fabrikada 400 kişinin çalışmasını planlıyoruz.

“Girişimciler hazır giyime yatırım yapabilir”

Hazır giyim siparişlerinde Türkiye’ye şu anda çok büyük talep olduğunu belirten Karahasanoğlu, bu trendin en az beş yıl daha sürmesini bekliyor. Karahasanoğlu, bu sektöre girecek girişimcilere şu tavsiyelerde bulunuyor:

“Önce müşteriyi bulsunlar. Uluslararası acenteler var. Onlarla temas kursunlar. Şirketlerinde mutlaka yabancı dil bilen elemanların olması lazım. Önce fason üretimle başlasınlar. Yatırımı Anadolu’da düşünsünler. Anadolu’da da henüz gelişmemiş, ücra yerler bulsunlar. Bugün Batman bile doldu. Mümkün olduğu kadar merkezden uzaklaşmak lazım. İşi bilen birisi için 150 bin dolar sermaye yeterli. Hazır giyimde Avrupa’nın biz şu anda sadece yüzde 3’üncü karşılıyoruz. Önümüzde daha çok büyük bir pazar var. Türkiye’de gelecek beş yıl için hazır giyim sektörünün önünün çok açık olduğunu görüyorum. Kapasitemizi yüzde 30 dahi artırsak bunu karşılayacak pazar var.”

“Otellerde gecelik fiyatlar çok düştü”

Pameks Giyim’in turizm sektöründe de yatırımı var. Basın Ekspres Yolu üzerindeki Marriott Oteli’nin sahibi. Otelin 264 odası var. Bu yatırımı yaptıkları dönemde Basın Ekspres Yolu üzerinde sadece Holiday Inn Oteli’nin bulunduğunu belirten Karahasanoğlu, “Otelin hizmete girdiği ilk yıl bomba gibi iş yaptık. O dönemde geceliği 120 euro idi. Sonra herkes o bölgede otel açmaya başladı. Şu anda o civarda 56 otel var. Bunların yedisi beş yıldızlı. Bizim otel de beş yıldızlı. Zamanla işler bozulmaya başladı. Uzun süre oteli doldurmakta zorlandık Şu anda gecelik fiyatlar 50 ile 55 euro arasında. Bizim ayardaki bir otelde Fransa’da geceliği 300, örneğin Münih’te 150 euro’nun altında kalamazsınız. Bizde fiyatlar çok düştü” diyor.

Motor ve yelken tutkunu

Birçok insan kitap okumayı sever, ancak Cevdet Karahasanoğlu tam bir kitap kurdu. Başucundan asla kitap eksik etmediğini belirtiyor. En çok da tarihi olayların anlatıldığı romanları beğeniyormuş. Karahasanoğlu, aynı zamanda motor tutkunu bir iş insanı. Öyle ki işe, bazen motoruyla gelip gidiyor. Anadolu’nun tamamını, yurt dışında da birçok yeri motorla dolaşmış. Karahasanoğlu’nun tutkunu olduğu bir diğer aktivite de yelken.

ÖZBEY MEN / PARA