Türkiye’de Peynircilik Sektörü

Peynircilik sektörü. Türkiye’de farklı yörelerde yetiştirilen birçok peynir çeşidi bulunuyor. Kimi firma bayilik yoluyla büyümek isterken, kimisi aracı olmadan satış ağını genişletiyor. Yatırımların arttığı bu alanda ihracat da dikkat çekici…

Peynircilik Sektörü

DÜNYADA binlerce yıl önce üretilmeye başlanan, zaman geçtikçe de farklı lezzetlerle çeşitlendirilen peynir, özellikle kahvaltıların vazgeçilmezi. Türkiye ise adeta bir peynir cenneti. Her biri farklı lezzetler barındıran, değişik yöntemlerle hazırlanan, adına festivaller düzenlenen peynir, Türk Mutfağı’nda da önemli besin kaynakları arasında yer alıyor.

Edirne’den Kars’a, Konya’dan Kayseri’ye, Erzurum’dan Diyarbakır’a kadar birçok yörede özgün pek çok çeşit peynir üretiliyor. Türkiye’ye özgü bu peynirler, bölgesel iklim özelliklerine göre farklılıklar gösteriyor. Özellikle beyaz peynirde çeşitlilik oldukça fazla. Yıllardır sektörde markasıyla yer edinmiş firmalar ise, her yıl farklı ürünler çıkararak peynir severlerin beğenisine sunuyor. Firmalar yatırım yapmaya ve olan durumu büyütmeye devam ediyor. Peynir üreticilerinin kimisi bayilik yoluyla büyümeyi tercih ederken, kimisi ise aracısız dağıtım yapmayı tercih ediyor.

2023 Yatırımları Yolda

1978 yılında İstanbul Unkapanı’nda kurulan ve peynir sektöründe yaptığı yatırımlarla adından söz ettiren Kaanlar Peynircilik, üretim tesislerinde her gün tonlarca peynir üretimi gerçekleştiriyor. Son teknoloji yatırımlarıyla el değmeden işlenen peynirler, zincir marketler kanalıyla tüketiciyle buluşuyor. Kaanlar Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Abdurrahman Kaan; peynir sektörünün Tarım Bakanlığının son dönemde verdiği desteklerle çok fazla küçük firmanın yatırım yaparak bu sektöre girdiğini söylüyor. Yem fiyatlarına gelen zammın raflara da yansıdığına dikkat çeken Kaan, özellikle perakende sektörünün çok büyük sıkıntılar yaşadığını belirtiyor. Kaan, euro ve dolardaki dalgalanma, peynir sektöründe iş yapan firmaları olumsuz yönde etkilemeye devam etse de tüketiciye kaliteli hizmet sunmak için çabaladıklarını ifade ediyor.

Kaanlar Peynircilik ürünleri Metro, Bim, Çağrı Market Özkuruşlar gibi zincir marketlerde yer alıyor. Firmanın, Aydın Buharkent ve Samsun Kavak’ta son teknoloji ile donatılmış tesisleri bulunuyor. 2023 yılının sonlarına doğru ise planladıkları yeni projeyi hayata geçirmiş olacaklar. “Peynircilik sektöründe yatırım yapmaya devam edeceğiz. Kurun artması işleri epey zorlaştırdı. Hammadde maliyetlerine gelen zamlar, haliyle bizi ve sektörü etkiliyor” diyen Abdurrahman Kaan’a göre, gerekli zam yapılsa da karşılığını pek yansıtmıyor.

Zararın Önüne Geçiliyor

Kaanlar Peynircilik mağazalaşma yoluyla değil, zincir marketler üzerinden dağıtım yapmayı tercih ediyor. Franchise yoluyla büyüyen firmaların ise perakendede kar edememesinden kaynaklı büyümeyi tercih ettiklerinin altını çizen Kaan’a göre; bu durum, firmalar açısından çok fazla kazandırmasa da zararına satışın bir nebze önüne geçilebiliyor. “Bazı markalar peynir sektöründe doğrudan pazarlamayı seçerken, bazıları ise dolaylı yoldan araya aracı koyuyor.

Bu, tamamen firmanın pazarlama stratejisine bağlı olarak yapılıyor. Fakat sektörde birkaç firma, yıllardır bayilik veriyor. Onların dışında başka markalar bulunmuyor” diyen Kaan, tüketicilerde yavaş yavaş ucuz ürünlere yönelik bir eğiliminin başladığını belirtiyor, Kaan, konuşmasını şöyle sürdürüyor: “Şu anda piyasayı regüle eden firmalar bulunuyor. Bu markalar; Şok, A101, Bim. Bunlar aracısız çalışıyorlar ve fiyatları daha uygun oluyor. Biz de aracısız olarak buralara ürün vermeye çalışıyoruz. Fahiş fiyattan ürün satmak, bizim sektörde biraz daha zor. Tüketici, cebindeki parasına göre hareket ediyor. İşletmelerin maliyet unsurları artıkça, ürünlere de zam geliyor.”

Yurt Dışına Üretim Yapan Kazanacak

1965 yılında İstanbul Eminönü’nde küçük bir peynirci dükkânıyla peynir sektörüne adım atan Muratbey, 1992 yılında ilk üretim tesisini açmasıyla sektörde adını duyuran markalardan biri oldu. Kısa zamanda market raflarındaki yerini alan ve halen de Eminönü’nde tarihi lokasyonda peynirlerini tüketiciyle buluşturan firma “özel peynirler” kategorisinde oldukça iddialı, 2008 yılında yurt dışına açılan ve 60’a yakın ülkede marka tescili alan Muratbey, Türk peynirlerini dünya pazarında tanıtmayı da sürdürüyor.

Muratbey Peynirleri Yönetim Kurulu Başkanı Necmi Erol da çiğ süte ve yeme gelen zamlardan dolayı sektörün şu anda durağan bir dönemden geçtiğini ifade ediyor. “Pazarın canlı olması için peyniri dilediğince ve istediği kadar tüketmesi gerekiyor. Bu koşullarda pek mümkün gözükmüyor. Bugün peynir dediğimiz ürün, zengin fakir herkesin sofrasında olması gereken bir ürün. Et nasıl ölçülü tüketiliyorsa, süt ürünleri de aynı hale geldi” diyen Erol, bu durumun düzelmesi açısından adımların atılması gerektiğini vurguluyor. Erol, peynir sektörünün geleceği için ise şunları anlatıyor:

“2022’de peynircilik sektöründe yurt dışına üretim yapan firmalar daha çok büyüyebilir. Peynir altı tozu ve peynir suyu gibi ürünler daha avantajlı olacak. Bizim gibi süt ürünlerini peynir, benzeri ürünleri yapanların bu dönem büyümekten ziyade korumaya çalıştıkları bir dönem olacak. Eminönü’ndeki dükkânımız iyi bir konumda, Başka bir şube açma fikrimiz bulunmuyor.”

Peynirci Baba Bayilik Veriyor

Yöre Şirketler Grubu çatısı altında kurulan ve ilk şubesini 1996 yılında Kocaeli Gebze’de açan Peynirci Baba, yöresel kahvaltılık mağaza konseptiyle tüketicilerin ilgisini çekiyor. İstanbul başta olmak üzere. Hursa, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak, Bartın, Yalova, Bolu ve Düzce’de şubeleri bulunan firmanın hedefi, daha fazla lokasyonda hizmet vermek. Gemlik, Çanakkale ve Kartepe’de üretim tesislerine sahip Peynirci Baba, online platform üzerinden de satış ağını oluşturuyor.

Peynirci Baba Yönetim Kurulu Üyesi Burak Keskin, kurdaki yukarı yönlü değişimin etkisiyle 120-130 metrekare civarında bir şubenin maliyetinin 1 milyon 500 bin TL civarında olduğunu söylüyor. Ayrıca metrekareye göre de bu rakamda oynamalar olabileceğinin altını çiziyor. Firma. Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Kuveyt, Azerbaycan ve daha birçok ülkeye peynir ihracatı yapıyor. Aynı zamanda Azerbaycan’daki franehise yapılanması sonucunda Bakü’de de beş şubesi bulunuyor. Keskin, sektör hakkında şunları söylüyor: “Firma olarak, ürünlerimizin taze olmasına ve yöresel lezzetleri barındırmasına dikkat etmeye çalışıyoruz.

Yatırımlarımızda teknolojik altyapıyı kullanarak tüketicilere ulaşmaya çalışıyoruz. Firmamızın e-ticaret sitesi, mobil uygulaması ve pazaryeri entegrasyonlarım yine merkezi sistem üzerinden girişimcilerine yansıtarak kolaylık sağlıyor. Dijital perakendeciliğe ayak uydurma noktasında hiçbir yatırımdan korkmayan markamız, ‘Trendyol Go’ platformuyla entegre oldu ve şubeleri üzerinden kaliteli ve makul fiyatlı kahvaltılık ürünleri 30 dakikada müşterilere ulaştırıyor. Şimdi sırada Getir Çarşı, Hepsiexpress Market, Banabi Mahalle platformlarıyla da entegre olmak var.”

Seçerken bunlara dikkat!

• Peynir seçerken her şeyden önce mutlaka tadına bakın. Eğer peynirin tadında ekşilik varsa o peyniri sakın tercih etmeyin. Peynir hayvansal bir gıda olması sebebi ile içinde bakteriler çok çabuk üremekte ve tadını değiştirmektedir. Bu nedenle tadının bozuk olduğunu düşündüğünüz peyniri kesinlikle satın almayın.
• Paketli peynir almamaya özen gösterin. Çünkü marketlerde satılan beyaz peynirlerin içinde raf ömürlerini uzatmak için farklı maddeler kullanılmaktadır. Bu maddeler peynirin doğallığını bozabiliyor.
• Beyaz peynirin renginin tamamen beyaz olması gerekir. Eğer kenarlarında ya da etrafında sarılıklar fark ettiyseniz o peyniri satın almamanız gerekir.
• Kaliteli ve uzun süre dayanıklı peynir çeşidine göre değişkenlik gösterebilir. Bu durumda bakmanız gereken ilk şey; peynirin her kenarının birbirine eş olması gerekir. Daha sonra üzerinde pas, küf veya salamura kirlilikleri bulunmamalıdır.
• İyi bir beyaz peynirin rengi mutlaka canlı ve parlak olmalıdır. Geriye dönük veya kirli beyaz, sarımsı renklerde olmamasına özen gösterin.

Türkiye’deki bazı peynir çeşitleri

Edirne Ezine Peyniri, Konya Küflü Peynir, Berendi ve Divle Tulum Peyniri, Kayseri Çömlek Peyniri, Kars Gravyeri, Karın Kaymağı Peyniri, Varto Keçi Peyniri, Erzurum Civil Peyniri, Diyarbakır Örgülü Peynir, Küp Peyniri, Trabzon’un Telli Peyniri, Sakarya’nın Abaza Peyniri ve Çerkez Peyniri, İsli Abaza Peyniri, Van Otlu Peynir, Çanak Peyniri, Malatya Peyniri, İzmir Tulumu, Bergama Tulumu, Seferihisar Armolası, Kopanisti Peyniri, Tire Çamur Peyniri, Antep Peyniri, Manyas (Mihaliç) Peyniri, Çiğ Kesik Peyniri, Çorum Kargı Tulumu, Trakya Kaşarı, Külek Peyniri, Mersin Bezde Tulumu.

Ayşegül Küçükkurt Zor