Yapı Merkezi Etiyopya’da bin 500 Türk çalıştıracak
Yurt içinde yaptığı hızlı tren ve metro projeleri bir yana en son Etiyopya’da aldığı 1.7 milyar dolarlık ihale kazanan Yapı Merkezi, bugünlerde Suudi Arabistan/Riyad ve Katar’daki ihaleler için de yoğun bir iş trafiği yürütüyor. Şirket, Riyad’da 10 milyar dolar tutarında olması beklenen 180 kilometrelik demiryolu ağı için açılacak ihale için ön yeterliliği almayı başardı.
Yapı Merkezi Etiyopya’da bin 500 Türk işçi çalıştıracak
Türk müteahhitlik şirketlerinin bundan 40 yıl önce Libya’dan başladığı yurt dışı taahhüt işlerinin tutarı geçen sürede toplam 205 milyar doları aştı. Fakat bu sürede tek seferde en büyük rakamlı ihalelerden biri geçtiğimiz günlerde Yapı Merkezi şirketi tarafından kazanıldı. Etiyopya’da 1.7 milyar dolarlık Awash-Weldiya şehirleri arasındaki demiryolu hattı işini tek başına alan Yapı Merkezi’nin yönetim kurulu başkanı Emre Aykar Türk müteahhitlik tarihinin tek kalemdeki en büyük projelerinden birine imza atacak.
Aykar, görüşmemiz sırasında bugüne dek bu büyüklükte bir ihaleyi alan birkaç şirketten biri olduklarını söyleyerek başlıyor sözlerine. Projede yerel işgücünün yanı sıra bin 500 kadar da Türk’ün görev alacağını ifade eden Aykar, Etiyopya’daki bu iş kadar önem verdikleri bir diğer projenin ise 10 milyar doları bulması beklenen Riyad’daki demiryolu projesi olduğunu belirtiyor. Bu iş için ön yeterlilik aldıklarını aktaran Aykar, grubun şu an devam eden projelerinin ise 4 milyar dolar tutannda olduğunu, yeni işlerle bu rakamın daha da katlanacağını belirtiyor.
Son dönemdeki en öncelikli gündeminiz sanırım Etiyopya’da kazandığınız demiryolu ihalesi oldu. Nasıl bir iş aldınız?
Hat üzerinde dört ana altı ara istasyon binası, trafik kontrol merkezi, 15 trafo merkezi ve iki tamir bakım merkeziyle birlikte 1.7 milyar dolarlık bir iş üstlendik. Bu imzalanan kontrattaki rakama bakılırsa yurt dışında bir Türk şirketinin tek başına aldığı en büyük işlerden biri. Biz bunu yalnız aldık, bir ortak yok. 42 ayda tamamlanması planlanan bu proje anahtar teslim bir iş. Tek hat, tünel, viyadükler ve istasyonları kapsıyor.
Yurt dışında şu an devam eden diğer projeleriniz neler?
Fas’ın Kazablanca şehrinde bütün tramvay işlerini biz yapıyoruz. Cezayir’de 25 kilometre uzunlukta 230 milyon Euro tutarında Bir-Touta ve Zeralda arası demiryolu projesinin ihalesini biz kazandık. Tamamen yeni bir demiryolu hattı olacak. Yani istasyonlan, viyadükleri, tünelleri, bütün elektromanyetik sistemlerini biz üstleniyoruz. Bunun yanı sıra çok önem verdiğimiz ve en büyük işlerimizden biri olan Suudi Arabistan’ın Medine şehrinde hızlı tren istasyonunu da biz üstlendik. Aslında Mekke ile Medine arasında hızlı trenleri İspanyollar yapıyor. Biz dört büyük ve muazzam ölçülerde istasyonlardan Medine istasyonunu yapıyoruz. Yine Suudi Arabistan’da Al-Nariyah tren bakım ve tamir atölyesi de önemli işlerimiz arasında.
Tüm bu işleri hesaba kattığınızda toplamda ne kadarlık proje üstlenmiş oldunuz?
Yurt içini de bu hesaba katarsak bekliyorlar. Açık arıyorlar. Ama biz çok kaliteli iş yapıyoruz. Kalite nedeniyle yaptığımız demiryolu işleri için iki travers tesisi bile kurduk.
Nerede bu tesisler?
Bu travers tesisleri Ankara-Konya hızlı tren projesi kapsamında Afyon ve Konya’da kuruldular. Bu iki tesisin de ayrı ayrı yıllık üretim kapasiteleri 360 bin ton seviyelerinde. Eskiden ihalelerde bu tür işleri taşeron firmalara verirdik. Fakat artık sinyalizasyonu, elektrifikasyonu, hat üstü yapı işlerinin hepsini biz yapıyoruz.
Sizin müteahhitlik hizmetleriniz daha ziyade alt yapı işleriyle gidiyor değil mi?
Yurt dışında böyle. Fakat Beşiktaş’taki Four Seasons, Adile Sultan’ın sadece duvarları kalmış sarayı, Marmara Forum AVM ve 212 AVM gibi binaların hepsini biz yaptık. Alt yapı işleri arasında ise özelikle demiryolu ve metro işlerinde uzmanlaştık diyebilirim. Biz demiryolu alanında çok tecrübe kazandık. Bu sektörde herkes bizi bilir. Riyad ihaleye çıkacak mesela herkes birlikte çalışalım diyor.
Riyad’daki nasıl bir proje? Üstünde çalıştığınız bu denli büyük başka projeler var mı?
Mevcut projelerimiz üç yılda bitecek işler. Dolayısıyla bu işler biterken yenilerini de yapmamız lazım. Teklif vermek ihaleye girmek çok önemli. Şu an bütün ekiplerimiz Riyad ve Ka-tar’a odaklanmış durumda. Riyad’da 10 milyar doları bulacak 180 kilometrelik bir demiryolu hattı için açılacak ihaleye hazırlanıyoruz.
Bu ihale için ön yeterliliği aldık. Sizin faaliyet ve referanslannıza bakıp bu firma bu işe girebilir dediler. Grubumuzu kurduk. Riyad için 130 firma ön yeterlilik başvurusu yapmış ve 35 firma geçmiş. Sonunda bu iş maksimum beş firmaya kalacak. Dolayısıyla inanıyorum ki biz de bu gruplardan biri olacağız.
Katar için durum ne?
En keyifli rekabet Katar’da. Dünya Futbol Şampiyonası için ulaşımla ilgili ihaleye çıktılar. Baktığınızda çok sistematik bir ülke. Yüzlerce firma başvurdu, onları elediler ve gruplara ayırdılar. Her gaip üç ihaleye girebilir dediler. Biz de STFA, Yapı Merkezi ve Yunanlı Accor ile bir gaip kurduk. Çok iyi anlaşıyoaız. Yeterlilik almayı başardık ve üç ihaleye katılacağız. İhale dosyaları çıktı. Eylülün ikinci haftasında ihale olacak. Buradan da büyük bir iş almak istiyoruz. Bizim gaıbumuzun çok rekabetçi olacağını düştinüyoaım.
Yurt dışında süren bu çalışmaların yanı sıra yurt içinde de hızlı tren projeleri var. Bu projelerde son durum nedir?
Konya-Ankara Hızlı trenini biz yaptık. Eskişehir ile Ankara arasındakini ise İspanyollar yapıyor. Biz Eskişehir ile İstanbul hızlı tren projesini de tek başımıza aldık. Bir de Bursa metrosunu yaptık. Yüzde 99’u bitti. AB’nin hibe kredileri çerçevesinde Ankara’nın Irmak kazasından Karabük ve Zonguldak’a uzanan hattı da biz yapacağız. Bu hat 1937’lerde yapılmış. Fakat artık çok eski şimdi biz bunu yenileceğiz. 250 milyon Euro’luk bu projede iki yılda Zonguldak ile Karabük arası bitecek, iki yılda da Karabük ile Ankara bitecek.
Türkiye’de yatırım üstüne yatırım açıklanırken sizin yurt dışında daha büyük işler yaptığınızı görüyoruz, neden?
Geriye dönük şu kadar iş yaptık demek kolay değil, fakat 33 projede bin 530 kilometrelik bir demiryolu işi yapmışız. Bu sistemlerde her gün 2 milyon insan taşınıyor. Mesela Kabataş- Taksim finikiler raylı sistem, Kabataş ile Zeytinbumu ve oradan Bağcılar’a giden metro sistemi bizim işimiz. 39 milyon metrekarelik inşaat bitirdik bugüne dek. Fakat son yıllarda toplam iş hacmimize baktığımızda yüzde 65 civarında bir işi yurt dışında yapar olduk. Türkiye’deki yatırımların azalmış olması nedeniyle böyle bir yol izliyoruz. Yurt dışına daha çok ağırlık verir olduk.
Müteahhitler kendilerini Avrupa’ya kabul ettirdi
Türkiye Müteahhitler Birliği’nde Başkan Vekili olan Emre Aykar, geçtiğimiz ay Avrupa inşaat Sanayii Federasyonu’nun (FİEC) genel kurulunda ise başkan yardımcılarından biri oldu. Bu önemli bir gelişme. Çünkü ülke gruplarına ayrılan federasyonda Yunanistan, Bulgaristan Malta ve Güney Kıbrıs gibi ülkelerle aynı grupta yer alan Türkiye başkan yardımcılığı görevine AB üyesi olmadığı için gelemiyordu.
Bu konuda yıllardır mücadele verdiklerini ve onların da ısrarla yönetim kuruluna Türkiye’yi almadıklarını söyleyen Aykar, son genel kurulda yaptıkları çalışmaların sonuçlarını verdiğini söylüyor. Aykar, “Müteahhitlikte biz kim Malta, Yunanistan kim diyerek sitemlerimizi bildirdik. 8 Haziran’da yapılan genel kurulda tüzüklerini değiştirdiler. Türkiye’yi o gruptan alıp , başkan yardımcılığı alabilecek noktaya getirdiler. Almanya, Fransa, İtalya’nın yanında Türkiye de bir grup başkanı olarak öne çıktı. Bu çok önemli bir gelişme” diyor.
Sibel Atik / Ekonomist
