Amerika’da Yatırım Fırsatları

Türkiye’nin ABD’ye ihracat stratejisi

Türkiye, ABD’ye ihracatını 2011’de bir önceki yıla göre yüzde 21.8 artırarak 4.6 milyar dolara çıkardı. 2011’de Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı eyaletler arasında Michigan 529 milyon dolarla başı çekiyor. Michigan’ı 514 milyon dolarla Teksas, 503 milyon dolarla New York, 488 milyon dolarla New Jersey ve 452 milyon dolarla Kaliforniya takip ediyor. ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2011’de ihracatta önde gelen üç sektör; otomobil ve motorlu taşıtlar, makine ve motor parçaları ile demir çelik.

Ekonomi Bakanlığı, ABD’ye ihracat konusunda “eyalet” ve “sektör” bazlı bir strateji geliştirdi. ABD’ye ihracatta bu yıl New York, Kaliforniya, Teksas, Georgia, Illinois ve Florida hedef eyaletler olarak seçildi. Hedef sektörler ise şöyle: Tekstil ve hazır giyim, gıda, kimyasal ürünler, demir dışı metaller, deri ve mamulleri, elektrik-elektronik ve makine, otomotiv yan sanayi, işlenmiş doğal taşlar ve seramik ürünleri, mobilyalar ve kuyumculuk ürünleri…

ÜCRETSİZ DANIŞMANLIK

ABD’de yatırım fırsatlarını öğrenmek isteyenlere hem Türkiye hem de ABD’de kurulu bazı sivil toplum kuruluşları destek veriyor. TABA/AmCham bu tür destek veren kuruluşların başında geliyor. India-na’da yatırımı bulunan TABA Genel Sekreteri Erdal Çakıcı’nın öncülüğünde eyalette Turkish Business Çenter kuruldu. Amerika’da yatırım amaçlı araştırma yapmak isteyen Türk şirketlerine üç ile altı ay boyunca kullanmak üzere ücretsiz ofis veriliyor. Ayrıca Muncie Belediyesi’nin sitesinde Türkçe bölüm açıldığını da belirtelim. TABA’nın Washington temsilcisi avukat Şule Akyüz ise demek üyelerine ve ABD’ye ilgi duyan Türk iş dünyasına ücretsiz hukuki danışmanlık hizmeti veriyor.

New Jersey merkezli olarak 2008 yılında kurulan Amerikan Türk Ticaret Odası (ATCOM) da Türkiye ile ABD eyaletleri arasında adeta “yatırım çöpçatanı” gibi çalışıyor. Prof. Dr. Ihsan Işık’ın başkanlığını yaptığı Oda, Indiana, New Jersey ve Ohia-o eyalet başkanlarıyla Türk işadamlarını bir araya getirdi. Işık’ın yaptığı açıklamaya göre, ATCOM ile KOSGEB arasında geçen yıl bir işbirliği protokolü imzalandı. Bu protokolün amacı, ABD ve Türkiye’deki KOBfler arasında ekonomik ve ticari işbirliğini geliştirmek. Protokol çerçevesinde, KOBI’lerin dış ilişkiler, dış ticaret ve yatırımlarla ilgili konulardaki bilgi birikimlerinin arttırılması amacıyla eğitim programları, toplantı ve organizasyonlar düzenlenecek. Ayrıca, iki ülke arasında ticaret hacmini geliştirmek, KOBt’lerin ticari ilişkilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmak ve ortaklıkların oluşmasına yönelik olarak karşılıklı organizasyonlar ile eşleştirme faaliyetleri ve iş gezileri gerçekleştirilmesi planlanıyor. Amerika’da iş kurmak isteyen Türk girişimcilere hukuki ve mali danışmanlığın yanı sıra, ilgili firmalarla ilişkilerin kurulması da planlıyor.

Amerikan Şirketler Derneği olarak bilinen ABFT AmCham (American Business Forum in Turkey) iki ülke arasındaki ticaretin ve yatırımların artmasına katkı sağlamaya çalışıyor. Geçen yılın sonunda ABD’de iş yapmak isteyen Türk şirketlerine yönelik “Amerika’da Pazar Fırsatları ve Netvvorking” adıyla bir dizi seminer düzenledi. ABFT AmCham Türkiye Genel Direktörü Elif Demircan, seminerlere en fazla gıda, tekstil, yazılını, yenilenebilir enerji ve savunma sanayi alanında faaliyet gösteren şirketlerin temsilcilerinin ilgi gösterdiğini söylüyor.

İki ülke arasındaki ticaret hacminin 2011’de 20 milyar dolara ulaştığını vurgulayan Demircan, “ABD’ye ihracatı artırmak için en akılcı yollardan biri, halihazırda FordOtosan’ın başarısında gördüğümüz gibi müşterek teşebbüslerden oluşuyor” diyor.

Teksaslı ortağı var

Türkiye’nin en büyük elektrik direği üreticilerinden Mitaş da yeni yatırımı için ibreyi ABD’ye çeviren şirketlerden. Teksaslı Falcon Steel firması ile Teksas’ın Kaufman bölgesinde ortak bir tesis kurmaya hazırlanan şirket, eylül ayında üretime başlayacak. Başlangıç yatırımı 45 milyon dolar olacak. Mitaş aslında köklü bir şirket. 1955 yılında Türkiye İş Bankası ile Türkiye Elektrik Kurumu’nun ortaklığı ile kurulan şirketi özelleştirmeden 1989 yılında Karabağ ailesi aldı. İzmir’de bulunan tesislerinde enerji nakil hatları, apron aydınlatma direkleri, bayrak direkleri üretiyor. İzmir’de Fransızlarla ortaklaşa ikinci fabrikasını kuran şirket, üçüncü fabrikasını ise Amerika’da inşa ediyor.

Şirketin genel müdürü Bora Arslan, bu yatırımla Amerika pazarını hedeflediklerini belirtiyor. Amerika’ya kendi galvaniz teknolojilerini götürdüklerini vurgulayan Arslan, “Amerika 1970’lerden sonra ilk kez enerji nakil batlarını yeniliyor. Biz ilk olarak iki yıl önce Amerika’ya gittik. Gelecek 10 yıl boyunca bu pazar bizim alanımızda çok canlı olacak” diye konuşuyor. ABD’de yatırım yapan firmalara bu dönemde önemli teşvikler verildiğinin altını çizen Arslan, konuşmasını şöyle sürdürüyor:

“Genelde birçok eyalet bedava arsa veriyor. Ciddi vergi indirimleri var. Ne kadar çok kişi çalıştırırsanız o kadar çok teşvik alıyorsunuz. Türk şirketleri bu fırsatları mutlaka değerlendirmeli.”

İflas satışından teknoloji şirketi aldı

Global krizden sonra ABD’de birçok sektörde iflaslar yaşanıyor. Bu nedenle birçok şirket satışa çıkmış durumda. Türk şirketleri iflastan yapılan satışları takip ederek bazı fırsatlar yakalayabilir. Banyo ürünleri, radyatör, kombi, plastik kalıplar ve ısıtma-soğutma alanında faaliyet gösteren Fatinoğlu Holding, Amerika’da bu fırsattan yararlanmış şirketlerden biri. Sanica markasıyla üretim yapan Fatinoğlu Holding, Orlando’da mini havuz üreten Leasure Bay şirketinin teknolojisini ve kalıplarını kısa bir süre önce satın aldı.

Fatinoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Fatinoğlu’nun verdiği bilgiye göre, ABD’de krizden önce 100’e yakan mini havuz üreten şirket vardı. Bunların yarısı krizle birlikte faaliyetlerini durdurdu. Leasure Bay şirketi Orlando’nın en büyük mini havuz üreticilerinden biriydi ve 850 çalışanı vardı. Global kriz öncesinde teknolojisini yenilemek için kredi kullanan şirket, finansal sıkıntıya girince iflastan satıldı. Şirketin iflastan satılacağını bir fuar sırasında öğrenen Ali Fatinoğlu, ABD’de yaşayan yeğeninin de desteğiyle ihaleye girdi ve şirketin kalıplarını ve yeni teknolojisi satın aldı. Bunları Beylikdüzü’ndeki fabrikasına taşıdıklarını söyleyen Fatinoğlu şu bilgileri veriyor: “Leasure Bay’ın 35 farklı mini havuz kalıp ve parçalarını alıp iki ay önce İstanbul’a taşıdık. Bu kalıplar sayesinde Amerika’ya mal satmamız daha kolay olacak. Biz şirketin makinelerini almadık. Amerika’daki fabrikanın hiçbir makinesi Türkiye’ye uymaz. Onların makineleri 110 volttur. Bizde 220 voltluk makineler kullanılıyor. Bu nedenle kalıp, model, teknoloji almak mantıklı geldi.”

200 bin dolarlık destek

Yurtdışında şirket satın alan girişimcilere, Türk hükümeti de destek veriyor. Bu destek 2011/1 sayılı “Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ” ile karara bağlanmış durumda. Bu tebliğe göre, yabancı şirket alımlarına yönelik danışmanlık hizmetlerine [mali ve hukuki danışmanlık dahil] ilişkin giderler, şirketler için yüzde 60, işbirliği kuruluşları için ise yüzde 75 oranında destekleniyor. Destek yıllık en fazla 200 bin dolara kadar veriliyor. Destek başvuruları Ekonomi Bakanlığı ihracat Genel Müdürlüğü’ne yapılıyor. Firmalar satın almak istediği firma ve danışmanlık hizmetine ilişkin bilgileri “EK BD-1-Yabancı Şirket Alımına Yönelik Danışmanlık Desteği Ön Başvuru Formu” ile Bakanlık onayına sunuyor. Ön onay alınması halinde firmalar söz konusu danışmanlık hizmetini satın alıp ilgili belgelerle Bakanlığa başvuruyor.

RAHİME BAŞ UÇAR / PARA DERGİSİ