Ekonomi ve Turizm Düzenlemeleri
EKONOMİYE ve turizme ilişkin yeni düzenlemeler içeren kanun teklifleri Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündeminde. Ekonomiye ilişkin kanun teklifine göre yüzde 20 olan kurumlar vergisi oranı 2021 vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için yüzde 25, 2022 yılı vergilendirme dönemi için yüzde 23 olacak. Yiyecek ve içecek hizmeti sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde çalışanların nisan ve mayıs aylarına ilişkin sosyal güvenlik primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak ve ücretsiz izindeki işçilere verilmekte olan nakdi ücret desteği bin 500 TL’ye çıkartılacak. Yiyecek içecek hizmetleri sektöründe çalışıp nisan ve mayıs aylarında aylıksız izne ayrılanlar da bin 500 TL’lik destekten yararlanacak. Çiftçilerin, 31 Aralık 2020 itibarıyla tasfiye olunacak alacaklar hesaplarına aktarılmış tarımsal kredi borçları yapılandırılacak. Turizme yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi ile lüks kampçılığın yasal altyapısı oluşturulacak. Konaklama tesisleri ve plaj işletmeleri için turizm işletmesi belgesi alma zorunluluğu getirilecek. Üzerine turizm tesisleri yapılmak üzere kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli yatırımcılar ve işletmecilerin, Covid-19 salgını nedeniyle 1 Temmuz 2020 ile 31 Aralık 2020 dönemi için ertelenen ecrimisil ödemeleri, 1 Temmuz 2020 ile 31 Mart 2021 dönemi olarak yeniden düzenlenecek.
ELEKTRONİK ORTAMDA SATIŞ
AK Partili milletvekillerinin imzasını taşıyan “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Kanun teklifiyle, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un menkul ve gayrimenkul mal satışlarına yönelik hükümlerinde değişikliğe gidiliyor. Teklife göre menkul mallar, elektronik ortamda veya tahsil dairelerinin satış mahallinde açık artırma ve peşin parayla satılabilecek. Bu kanuna tabi kamu kurum ve kuruluşlarına, akaryakıt, dinamit, patlayıcı ürünler gibi “muhafazası tehlikeli veya masraflı olan mallar” en uygun yerde pazarlıkla satılabilecek. Artırmaya iştirak edeceklerden menkul mala biçilen değerin yüzde 5’i nispetinde para teminat olarak alınacak. Gayrimenkuller, satış komisyonlarınca fiziki veya elektronik ortamda açık artırma ile satılacak.
İKİ AY PRİM DESTEĞİ
Teklife göre, yiyecek ve içecek hizmeti sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde, 2021 Mart’ta hizmet akdi bulunan ve ücretsiz izne ayrılan çalışanlardan halihazırda uygulanmakta olan nakdi ücret desteğinden faydalanmayanlara, 2021 Nisan ve Mayıs’a ilişkin ücretsiz izne ayrıldıkları dönem için günlük 50 TL ödeme yapılacak (Aylık bin 500 TL). 30 Nisan 2021’den sonra yapılan nakdi ücret desteği ödemelerinden damga vergisi dahil herhangi bir kesinti yapılamayacak. Halihazırda nakdi ücret desteği alanlar için destek tutarı 50 TL’ye çıkarılacak. Yapılan ödemeler İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Yiyecek ve içecek hizmeti sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde 2021 Mart’a ait muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılar için 2021 Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı, bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
“HAKSIZ KAZANÇ ÖNLENECEK”
Teklifle, hastalık ve analık sigortasından ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancın hesabında dikkate alınan üç aylık dönem, 12 aya çıkarılıyor. İş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemeyecek. Kanun teklifiyle geriye yönelik teşvik uygulamasının kaldırılmasına yönelik düzenlemeye gidiliyor.
Teklife göre bu kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği halde yararlanılmayan dönemler için geriye yönelik prim teşviki, destek ve indirimlerden yararlanılmayacak.
Istinye Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Resul Kurt, “2018 Nisan ve öncesi ile 2018 Nisan sonrası. 2018 Nisan ve öncesi döneme ait düzeltme işlemleri 2020’de sona erdi. Yakın dönemlere ait değişiklik işlemleri geriye yönelik altı aylık periyotlar için yapılabiliyordu. Bu noktada daha önce bildirilmeyen bir teşvikten şartları sağlıyorsanız yararlanabiliyordunuz. Yapılacak değişiklikle birlikte son altı ayda dahi değişiklik yapmaya imkan tanınmamakta, sadece sehven hatalı bildirilen belge türü değişikliklerinin yapılmasına imkan tanınmakta. Bu değişiklikle bir yandan kamuya geriye dönük yük getirilmesini engelleyecek öte yandan çantacı tabir edilen teşvik şirketlerinin haksız kazanımları önlenmiş olacak” dedi.
KURUMLAR VERGİSİ ORANI ARTIYOR
Teklife göre yüzde 20 olan kurumlar vergisi oranı 2021 vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için yüzde 25,2022 vergilendirme dönemi için yüzde 23 olacak. Bu madde, 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak ve 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemine (özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren başlayan hesap dönemine) ait kurum kazançları için geçerli olacak.
Teklifle, Özel Tüketim Vergisi Kanunun ekli III sayılı liste kapsamındaki tütün, alkollü içecekler ve sade ve meyveli gazozlar gibi mallarda, malların komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle satışında imalatçı tarafından bu malların komisyoncuya ve konsiyi işletmelere verildiği anda vergilendirilmesi yoluna gidilecek.
TURİZM HİZMETLERİ YÖNETİM BİRLİKLERİ
AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Turizmi Teşvik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu’nda kabul edildi. Teklife göre Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca uygun görülen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri veya turizm merkezlerinde, özel sektör katılımıyla “turizm hizmetleri yönetim birlikleri” kurulacak. Turizm sektöründe, Turizmi Teşvik Kanunu ve diğer mevzuatta yer alan teşvik tedbirleri ile istisna, muafiyet ve haklardan yararlanabilmek için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan turizm yatırımı belgesi veya turizm işletmesi belgesi alınması zorunlu olacak. Belgeli yatırımların, Bakanlıkça belirlenen süreler içinde tamamlanarak işletmeye açılması zorunlu olacak ancak bu süre Bakanlıkça uzatılabilecek. Yetkili idare tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen konaklama işletmelerinin ve belgesi iptal edilenlerin bir yıl içinde turizm işletmesi belgesi almaları zorunlu olacak. Kanun teklifine göre konaklama içermeyen müstakil plaj işletmelerinin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı almalarını takiben yedi gün içinde turizm işletmesi belgesi almak için Bakanlığa başvuru yapmaları ve başvuruyu takiben yapılacak denetim sonucunda varsa belirlenen eksikliklerini, tebligat tarihinden itibaren 30 gün içinde gidererek turizm işletmesi belgesi almaları zorunlu olacak. Tahsisli kamu taşınmazları üzerinde yer alan tesisler için tahsis koşulları uygulanacak. Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi ve turizm merkezlerinde bulunan konaklama tesislerinin tür veya kullanım kararı değişikliği ile kapasite artışı durumlarında yatırımcıdan sosyal, teknik ve benzeri altyapıya katılım payı istenecek. Gerçek ve tüzel kişiler Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belge almak koşuluyla deniz turizmi tesisleri işletmeciliği yapılabilecek.
LÜKS KAMPÇILIĞA YASAL ALTYAPI
Teklif ile kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde ve turizm merkezlerinde devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kamu yararı doğrultusunda korunmasına veya kullanılmasına katkıda bulunacak ücretsiz girişli günübirlik tesis yapılmasına ilişkin usul ve esaslar belirleniyor. Teklif ile Avrupa’da yayılan ve son yıllarda da Türkiye’de ilgi görmeye başlayan lüks kampçılığın, mevzuatta da yasal altyapısının oluşturulması ve kontrollü gelişiminin sağlanması amaçlanıyor. Teklife göre Kıyı Kanunu’na uygun olmak kaydıyla, yerleşim tasarım ve yönetim planı ile koşulları belirlenen, doğal çevre ile uyumlu, kalıcı yapı içermeyen, gerekli güvenlik tedbirleri alınan iyi donanımlı lüks çadırlarda gelişmiş hizmet sunan geçici lüks çadır tesisleri yapılması amacıyla kiralama yapılacak. Tesis kapsamında yapılacak her türlü ünite, temelsiz ahşap platform üzerine, mümkün olan en az müdahaleyle, çevre dostu çadır malzemesi kullanılarak ve doğal ekosisteme uygun olarak yapılacak.
TAHSİS SÜRESİ ÜÇ AYA ÇIKARILIYOR
Kamu taşınmazlarının turizm amaçlı kullanılmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsisi süresi, uygulamada karşılaşılan sorunların giderilmesi için iki aydan üç aya çıkartılacak. Mera, yaylak, kışlaklar, ot bedeli taşınmazın yatırımcıya tahsisi aşamasında yatırımcı tarafından karşılanmak kaydıyla Mera Kanunu hükümlerine göre tahsis amacı değiştirilerek, sadece turizm amaçlı kullanılacağına ilişkin şerhli olarak Hazine adına tapuya tescil edilecek ve tescili müteakip Bakanlığa tahsis edilecek. Teklif ile kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri ile deniz kıyısı olan ilçelerde, Milli Parklar Kanunu gereğince tespit ve ilan edilen yerleri lüks çadır ve karavan alanı hariç konaklama içeren tesislerin yapılması amacıyla yatırımcılara tahsis etme konusunda münhasıran Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkili kılınacak. Bu yerlerde lüks çadır, çadır ve karavan alanı yapılması ve işletilmesi amacıyla yapılacak kiralamalar hariç, ilgili kurumlarca konaklama içeren tesis yapılması amacıyla kiralama veya tahsis yapılamayacak, izin verilemeyecek. Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nca uygun görülen yat limanı yapılması amacıyla yatırımcılara taşınmaz tahsis etmeye Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkili olacak.
Ali KOPUZ / İstanbul Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı, TOBB Başkan Yardımcısı
“Esnafımız bir nebze de olsa rahatlayacak”
Torba kanun teklifi ile yapılmak istenenin, küresel salgının Türkiye ekonomisi ve özellikle esnafımıza olan olumsuz etkisini azaltmak olduğu açık. Ödemeler esnafımızı bir nebze de olsa rahatlatacak.
Ancak kurumlar vergisi 2017’de üç yıl için ve geçici olarak yüzde 20’den 22’ye çıkarılmıştı. İş dünyası olarak bu oranın en azından eski oranda yani yüzde 20’de kalmasını bekliyorduk. Teklifin bu kısmının yeniden gözden geçirilmesinin isabetli olacağını düşünüyoruz.
Mustafa UYSAL / Vergi Konseyi Eski Başkanı
“Bütçe açığının hafifletilmesi amaçlanıyor”
Kurumlar vergisi oranının yükseltilmesi, pandeminin etkisiyle artan bütçe açığının hafifletilmesi amacını taşıyor. 2021 ve k 2022’de, yüzde 20 oran ile hesaplandığında ı kurumlar vergisi gelirlerinin sırasıyla 106.3 milyar ve 121.5 milyar olarak öngörüldüğü dikkate alındığında, geçici artışlardan yaklaşık 45 milyar TL ek gelir beklentisi var.
Küreselleşme sadece mal ve hizmetlerde değil vergi yükünde de uluslararası rekabeti ön plana çıkarıyor. Kalıcı sermaye, kurumlar vergisi yükünün daha düşük olduğu ülkelere kayıyor.
Artışın 2021 ve 2022 için geçici bir dönemi kapsaması makul, hatta gelir vergisindeki yüzde 40 marjinal vergi yükü ile eşitlenmesi bakımından gerekli de görülebilir. Ancak vergi yükümüzü rekabetçi bir yapıya taşımanın çözümünü toplum olarak üretmek ve yatırım ortamını her açıdan iyileştirmek zorundayız.
Gürsel BARAN / Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı
“Yatırım iklimini olumsuz etkileyecek”
Kurumlar vergisi oranındaki artış, Türkiye’nin yatırım, üretim, istihdam ve ihracat temelinde büyüme hedefine uygun bir gelişme değil. Yatırım iklimini olumsuz etkileyecek, yabancı yatırımcılar için caydırıcı olacak. Bu karar, genel vergi gelirini büyük ölçüde etkilemeyecekken; işletmeler açısından yük oluşturacak.
Vergi oranları yatırımı teşvik ederken kayıt dişiliği azaltacak, üretim ve istihdamı artıracak şekilde düzenlenmeli. Bunun yolu vergi oranlarını düşürmek. Hükümetimiz kurumlar vergisi oranını yükseltmek yerine düşürerek kayıt dışı ekonomi ile mücadeleyi etkinleştirmeli, sermaye birikimine imkân vererek kalkınmaya katkı sağlamalı.
Doç. Dr. Resul KURT / İstinye Üniversitesi Öğretim Üyesi
“Suistimaller önlenecek”
Kanun teklif ile nakdi ücret desteğinden yararlanacak sigortalıların kapsamı genişletildi. Geçici iş göremezlik ödenekleri için hesaplama yöntemi değişiyor. Torba kanunla yapılacak değişiklikli birlikte analık ve hastalık sigorta kollarında çalışanların son bir yıllık ortalama kazançları esas alınacak. Böylece suistimaller önlenecek ve sigortalıların yılın belli dönemlerinde aldıkları prim ve ikramiyelerin de istirahat parası hesabında dikkate alınması sağlanacak. Cari dönem teşviklerinden yararlanmayan işverenlerin geriye yönelik teşviklerden yararlanma imkanı kaldırılacak.
Faruk ELMALI / Turizmciler Derneği Başkanı
“Turizme katkı sağlayacak”
Otelciler açısından bundan sonraki yatırım ve işletme süreçleri daha kurallara bağlı ilerleyecek. Türk turizmine katkı sağlayacak ve otelcilik kavramının kriterlerinin doğru bir şekilde yönetileceğini düşünüyorum. Turizm bölgelerinde çok fazla dağınıklık ve kontrolsüz işletmeler mevcut. Bu yasanın oluşmasıyla oteller, plajlar, restoranlar ve turizme hizmet veren birçok tesis kontrol altında tutulacak.
Bakanlık doğru bir denetleme ve idare mekanizması kurduğunda ülke turizmine katkı sağlanacak. Covid-19 dönemini atlatarak turizmin gelişmesine ve büyümesine odaklanarak Kültür ve Turizm Bakanlığımızın koordinasyonunda daha fazla turist daha fazla döviz hedefine yürüyeceğiz.
Dr. Cahit SÖNMEZ / TOBB ETÜ Öğretim Üyesi
“Nefes aldıracak”
Kanun teklifi ile çiftçilerin Tarım Kredi Kooperatiflerine tarımsal kredi borçlarının yeniden yapılandırılabilmesi için yasal zemin hazırlanmış. Şu an zor durumda olan yiyecek içecek hizmeti sektöründe faaliyet gösteren işyerlerine iki ay nefes aldıracak bir uygulama söz konusu. Olumlu ama günümüz koşullarında rakam biraz daha yüksek tutulabilirdi. Amme alacaklarına istinaden haciz edilen mallara, elektronik ortamda satış imkanı getiriliyor. Sürecin şeffaf ve hızlı olması, daha fazla kişinin katılımının sağlanması açısından olumlu.
HÜLYA GENÇ SERTKAYA
