İnternet’in Sahibi
Twitter’in engellenmesi tartışmaları Türkiye’de gündemi oluştururken dünyada kimin İnternet’in kontrolünü elinde tutacağı tartışması hızla büyüyor. Aslında ağların ağı olarak nitelendirilebilecek İnternet’in tek bir noktadan kontrolü söz konusu değil. Yani İnternet’e bağlı milyonlarca sunucunun hepsi bütünün bir parçası olduğundan, tek bir noktadan kontrol mümkün değil. Ama kullanıcılar açısından İnternet’in en önemli parçası olan World Wide Web için bir kontrol söz konusu.
Twitter engellemesi sonrasında herkesin tanıdığı DNS (Domain Name System) sistemi bu kontrolün esasını oluşturuyor. İnternet’e bağlı olan her bir cihazın, bir rakamlar dizisinden oluşan, benzersiz bir IP adresi olması gerekiyor. Aynı biçimde İnternet sitelerini barındıran sunucuların da bir IP adresi bulunuyor. Bizler bir Web sitesine bağlanmak istediğimizde cihazımız, girmek istediğimiz Web sitesinin hangi IP adresinde bulunduğunu, bu DNS sunucusundan sorguluyor. Genellikle bu sorgulama yapılacak DNS sunucusu, İnternet servis sağlayıcılarının sahibi olduğu sunucular olarak ayarlıdır. Ancak siz kendi cihazınızdan ayarlan değiştirerek bu sunucuyu farklı bir sunucu ile değiştirebilirsiniz (Mesela artık meşhur olan 8.8.8.8 adresi, Google’m DNS sunucusunun adresidir).
Tüm bu DNS sunucularının bilgileri aldığı bir kök sunucu vardır. İşte “Authoritative Root Zone File” adı verilen bu ana kaynak, ABD Hükümeti tarafından kontrol edilir. Amerikan Ticaret Bakanlığı’nın parçası olan NTIA (National Telecommunications and Information Administration) tarafından kontrol edilen kök sunucunun yönetimi IANA (Internet Assigned Numbers Authority) tarafından yürütülür. IANA’nın kontrolü de 1998’de Bili Clinton’m başkanlık döneminde Kaliforniya’da bulunan kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan ICANN’a (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) verilmiştir.
ABD Ticaret Bakanlığı ile ICANN arasındaki kontrat gelecek yıl bitiyor. Geçen ay Washington Post gazetesinde yer alan habere göre ABD Ticaret Bakan Yardımcısı Lawrence Strickling, Amerikan Hükümeti’nin İnternet isim sistemi üzerindeki kontrolünü terk etmeye hazırlandığını açıkladı.
Aslında çok uzun bir süredir ABD üzerinde, bu kontrol yetkisini bırakması yönünde uluslararası baskılar vardı. Ancak görünen o ki Edward Snowden’ın açıkladığı belgelerle, ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’nm gizli izleme faaliyetlerinin ortaya çıkışı, bu baskıları artık dayanılmaz hale getirdi.
ABD Ticaret Bakan Yardımcısı Strickling açıklamasında, “ICANN’ın, İnternet’in küresel boyuttaki paydaşlarını, uygun bir dönüşüm planı oluşturmak üzere toplamasını bekliyoruz” dedi.
Henüz dönüşümünü nasıl olacağı açıklık kazanmış değil. Ama İnternet’in küresel paydaşları terimi sadece devletleri değil, uluslararası örgütleri, sivil toplum kuruluşlarını, özel şirketleri ve altyapıyı oluşturan teknoloji topluluğunu da kapsıyor. Tüm bu tarafların, İnternet’in yönetimindeki paydaşlar olarak biraraya gelip yeni bir yapı oluşturmaları bekleniyor.
Bu yazı hazırlandığı sırada Singapur’da “İnternet’in Geleceği” başlıklı bir uluslararası toplantı yapılıyordu.
Yeni yapı oluşturulurken İnternet’in açık ve özgür bir platform olma özelliğinin korunması ana başlığı oluşturuyor. Pek çok kişi şimdiden İnternet’in kontrolünü bazı ülkelerin diktatörlerine kaptırma kaygılarını dile getirmeye başladılar.
Pek çok ülke liderinin, İnternet’in kontrolünü Birleşmiş Milletler bünyesinde oluşturulacak bir örgütün üstlenmesini savunduğu biliniyor. Ancak bilinen bir başka gerçek de ABD yönetiminin buna karşı olduğu.
ABD yönetimi hem İnternet’in kontrolünü devretmek zorunda olduğunu biliyor hem de bu kontrolü ihtiyaç duyduğunda yeniden ele geçirebileceği bir yapı hedefliyor.
İnternet artık hemen herkes için vazgeçilmez bir ortam haline geldi. Bu yüzden İnternet’in geleceği hepimizi ilgilendiriyor. İnternet’in engellenmesinin fişini çekmeden mümkün olmadığı geçen ay yaşadıklarımızla ortaya çıktı. Bu yüzden İnternet’in yönetiminin ehil ellerde olması gerektiği gerçeği bir kez daha ve her zamankinden daha aleni biçimde gündeme geldi. Bunu sağlamak için önümüzdeki dönemde çok ama çok önemli kararlar alınacak.
