Sanayi üretimi moral veriyor

TOPARLANMA BAŞLADI

Üretim kanallarında bir miktar toparlanma olduğunu vurgulayan uzmanlar, öncü sanayi verileri olan reel sektör güven endeksinde şubatta görülen artışın şubat ayı sanayi üretimi verilerine de yansıyacağına işaret etti. Geçen sene üçüncü çeyrekte küçülen bir ekonomi olduğunu belirten Ekonomist Murat Sağman, şunları kaydetti: “Darbe girişimi sonrası zor geçen üç ve dördüncü çeyrekler var. Bu zor geçen dönemin ardından bir toparlanma gördük. Bu toparlanmanın devam etmesi için siyasi belirsizliklerin azalması gerekiyor.”

Reel efektif döviz kuru endeksi, şubatta bir önceki aya göre TÜFE bazında değer kazanarak 87.66’dan 88.83’e yükseldi. Nominal efektif döviz kuru, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değerini gösterirken, ağırlıklar ikili ticaret akımları kullanılarak belirleniyor. Reel efektif döviz kuru ise nominal efektif döviz kurundaki nispi fiyat etkileri arındırılarak elde ediliyor. Merkez Bankası’NIn açıkladığı geçici verilere göre TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi bir önceki aya göre 1.17 puan artarken, geçen yılın aynı ayma göre 10.91 puan kaybederek 88.83’e ulaştı. YÎ-ÜFE bazında reel efektif döviz kuru endeksi ise şubatta bir önceki aya göre 2.26 puan artış, geçen yılın aynı ayına göre 7.83 puan azalışla 91.13 değerini aldı.

“KURDA GİDİŞATI TCMB BELİRLEYECEK”

Ekonomist Murat Sağman, reel kur endeksinin çok düştüğünü belirterek, 2000’li yılların başından beri takip edilen endeksin tarihinin en düşük seviyelerini gördüğünü vurguladı. Çok yükselen dolarda şubatta bir toparlanma olduğunu söyleyen Sağman, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Sonuçta kur olarak 3.50-3.55 arasında bir destek var. Kur 3.55’ten de döndü. FED’den gelecek adım aşağı yukarı fiyatların içine girdi. 16 Mart’ta Merkez Ban-kası’nm alacağı karar, kurun gidişatını belirleyecek.”

TÜİK, finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını açıkladı. Buna göre şubatta en yüksek aylık reel getiri, yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 7.45, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise yüzde 7.93 oranlarıyla BIST-100 Endeksi’nde gerçekleşti. YI-ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) yüzde 0.45 reel getiri sağladı. Buna karşılık külçe altın yüzde 0.17, mevduat faizi yüzde 0.51, euro yüzde 3.28 ve dolar yüzde 3.45 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde DİBS yüzde 0.90, külçe altın yüzde 0.28 reel getiri sağlarken, mevduat faizi yüzde 0.07, euro yüzde 2.85 ve dolar yüzde 3.02 oranında yatırımcısına kaybettirdi.

BIST-100 Endeksi üç aylık değerlendirmede yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlarken, altı aylık değerlendirmeye göre dolar yatırımcısına kazandırdı. Yıllık olaraksa en yüksek reel getiri külçe altmda oldu.

PERAKENDE CİRO ARTTI

Perakende satış hacmi 2016 yılı ocakta bir önceki aya göre yüzde 0.6 azalışla 126.5 endeks düzeyine ulaşırken, perakende ciro yüzde 1 artışla 197 düzeyinde gerçekleşti. TÜIK’in perakende satış endekslerine göre mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2017 ocakta bir önceki aya göre yüzde 0.6 azaldı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 0.5 artarken, otomotiv yakıtı hariç gıda dışı satışlar yüzde 1.5, otomotiv yakıtı satışları yüzde 0.2 azaldı. Cari fiyatlarla perakende ciro 2017 ocakta bir önceki aya göre yüzde 1 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 2, otomotiv yakıtı satışları yüzde 3.9 artarken, otomotiv yakıtı hariç gıda dışı satışlar yüzde 1 azaldı.

Toparlanma güç kazanıyor

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya ekonomide toparlanmaya dikkat çekti. Yakın dönemde yatırım ve ihracata yönelik teşvik ve tedbirler ile kredi kanalını ve istihdamı destekleyen düzenlemelerin iktisadi faaliyetteki yavaşlamayı sınırlama yönünde önemli bir katkı sunduğunu belirten Çetinkaya, bütün bu önlemlerin de desteğiyle ekonomide toparlanma eğiliminin başladığını ifade etti. Çetinkaya,

“Reel sektör güven endekslerindeki bozulma son dönemde kısmen de olsa tersine dönmüş görünüyor. İhracat siparişlerinde de kayda değer bir iyileşme var. Öncü veriler ikinci çeyrekten itibaren toparlanmanın bir miktar güç kazanabileceğine işaret ediyor” dedi.

Murat SAĞMAN / Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi
MBj faize dokunmayacak

FED büyük bir ihtimalle faiz artıracak. Referandum öncesinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faizlere çok dokunmak istemeyecektir.

TCMB’nin hem FED yüzünden hem de çift haneli enflasyon nedeniyle bir adım atması gerekecek. Ya üst bantta ya da geç likidite penceresinden bir faiz artışı olabileceğini düşünüyorum. Şu anda 10.5’lerde olan ortalama fonlama faizini biraz daha yükseltmek için adım atılacağını tahmin ediyorum.

Politika faizine dokunmayabilir. TCMB hiç bir adım atmazsa, o zaman tekrar kurda bir hareketlenme görülebilir. Enflasyonun biraz daha yükselme ihtimali var. Eğer Merkez Bankası fiyat istikrarı diyorsa, enflasyonun yükselmesi halinde Merkez Bankası’nın geride kalma riskini dikkate alır. Merkez Bankası’nın geride kalmamak ve geciktirmemek için fiyat istikrarına uygun politika izlemesi gerekecek.

FED faiz artırıyorsa, mutlaka bizim de adım atmamız gerekecek.

Doç. Dr. Atılım MURAT / TOBB ETÜ iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi
“Vergi indirimlerinin etkisi 2-3 ay sonra”

Sanayi üretiminde arındırılmamış endeksin ocakta yüzde 4.3 artması iyi bir gelişme. Yükseliş oranının bu kadar yüksek olmasını, imalat sanayi alt sektörlerinden otomotiv ve gıdadaki üretim artışları sağladı. Tabii bu artışın bir aylık olduğu unutulmamalı. Yıllık bazda bakıldığında, sanayi üretimindeki artışın önceki yıllara göre çok düşük kaldığı görülüyor. Güçlü ekonomik büyüme için sanayi üretimindeki artışın devam etmesi elzemdir. Büyümeyi desteklemek için vergi indirimlerinin açıklanması önemli bir adımdır. Vergi indirimleri gibi genişletici maliye politikasının ekonomi üzerindeki etkileri, gevşek para politikasından yani faiz indirimlerinden daha hızlı görülür. Vergi indirimlerinin pozitif yansımaları 2-3 ay sonra gözlenir. KOBİ’lere verilen finansman desteğinin de sürmesi gerekiyor. Dünyada finansman maliyetleri artıyor. FED beklentisiyle Amerikan faizlerinin yükselmesi doların değerini dünyada artırıyor. Dolardaki artış maliyetleri artırdı. Türkiye’de enflasyon çift hanelere ulaştı. Merkez Bankası bu konjonktürde sıkı para politikasına devam eder.