Serbest elektrik tüketicisine koruma kalkanı

ALEYHTE DEĞİŞİKLİK OLMAYACAK

Anlaşma koşullarında, sonradan tek taraflı olarak tüketici aleyhine değişiklik yapılamayacak. Yapılırsa, tüketiciden bu sözleşmeye bağlı kalması beklenmeyecek. ikili anlaşma koşullarında ve aksi anlaşmada açıkça kararlaştırılmadıkça anlaşmanın bedelinde tek taraflı olarak tüketici aleyhine değişiklik yapılamayacak. Tedarikçiye ikili anlaşma uyarınca uygulanacak aktif elektrik enerjisi bedelinde tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren anlaşmalarda tedarikçi, yapmayı öngördüğü değişikliği, değişikliğin gerçekleşeceği tarihten en az 45 gün önce tüketiciye açık ve anlaşılır bir biçimde yazılı olarak bildirmekle yükümlü olacak. Bu bildirimde, tüketicinin değiştirilecek olan bedeli kabul etmediği takdirde anlaşmayı her zaman feshetme hakkına sahip olduğu belirtilecek. Değişiklik yapılacağı bildirilen tüketici, anlaşmayı herhangi bir tazminat veya ceza koşulu ödemeksizin her zaman feshedebilecek.

GECİKME ZAMMI

Taslak ile anlaşmadaki yenileme kayıtları yoluyla, tüketicinin sürekli olarak aynı tedarikçiye bağlı kalmasını öngören ve böylece piyasa kapama etkisi doğuran anlaşmalara sınır getirilecek, ikili anlaşmada, tüketicinin ikili anlaşma kapsamındaki ödeme yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmediği takdirde tedarikçiye gecikme zammı ödemesi karar-laştırılabilecek. Kararlaştırılan gecikme zammı oranı, bu yönetmelikte belirlenen gecikme zammı oranını aşamayacak. Gecikme zammı günlük olarak uygulanacak. Tedarikçi, tüketiciden herhangi bir nedenle fazla tahsil ettiği tutarı, bu yönetmelikte belirlenen ve tahsilat tarihinden itibaren günlük olarak işletilecek olan gecikme zammıyla birlikte iade etmekle yükümlü olacak.

KREDİ KARTINA TAKSİT

İkili anlaşmada, ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeme riskine karşılık olarak tüketiciden belirli bir güvence bedeli alınması kararlaştırılabile-cek. Güvence bedelinin tutarı, iade şekli ve zamanı anlaşmada belirtilecek. Sözleşmenin feshi, sona ermesi veya eski sayacın ön ödemeli sayaçla değiştirilmesi durumunda güvence bedeli iade edilecek.

Ödeme bildirimine ilişkin düzenlemeler serbest tüketiciler ile tedarikçiler arasındaki ikili anlaşmalara da uygulanacak. Tedarikçiler, tüketicinin şikayetlerinin iletildiği, kaydedildiği ve tüketici tarafmdan takip edilebildiği iletişim kanallarını tesis etmekle ve kendisine iletilen talepleri 15 gün içerisinde sonuçlandırarak tüketiciyi bilgilendirmekle yükümlü olacak.

Taslağa göre ikili anlaşmada ceza koşulu ancak haksız fesih işlemleri için kararlaştırılabile-cek. İkili anlaşmada tüketici aleyhine ceza koşulu kararlaştırılmışsa, aynı koşul tedarikçi aleyhine de kararlaştırılmış sayılacak. İkili anlaşmada kararlaştırılacak ceza koşulu, tüketicinin bir aylık tüketim miktarına karşılık gelen tutarı aşamayacak.

Taslak ile elektrik faturalarını kredi kartına taksit ile ödenmesine yönelik düzenleme de yer alıyor. Taslağa göre ödeme şekli tek çekim ya da taksitli olabilecek. Ödeme şekli kaynaklı masraflar talepte bulunan serbest olmayan tüketiciye ait olacak. Görevli tedarik şirketi tek çekim ya da taksitli kredi kartı ödemelerine ilişkin masraflara ait bilgileri faturalarında yer verecek. Aydın Ağaoğlu, tek çekim kredi kartlı ve otomatik ödeme talimatlarında elektrik şirketinin ek bir bedel talep etmesinin yasal olmadığını ifade etti.

“YANSITILAN MALİYETIER AZALIYOR”

Yönetmelikteki kredi kartı maddesinin daha çok düzenlemeye tabi perakende tarifesinden elektrik alan tüketiciler için bir yenilik olabileceğini söyleyen Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı Önder Karaduman ise, elektrik ticaretinin rekabete açıldığı son yedi yıllık süreçte, özellikle serbest tedarikçilerin gerek fiyatlar gerekse operasyonel kolaylıklar bağlamında tüketiciye avantaj sağlamak için yarıştıklarım vurguladı. Şu anda birçok tedarikçinin zaten müşterilerinden kredi kartıyla ve bunun dışında daha birçok farklı finansal aracı da kullanarak tahsilat yaptığına dikkat çeken Karaduman, “Rekabet arttıkça da yansıtılan maliyetler tüketici lehine azalıyor” dedi.

Prof. Dr. Gürkan KUMBAROĞLU / Enerji Ekonomisi Derneği Başkanı, Boğaziçi Üniversitesi Enerji Politikaları Araştırma Merkezi Direktörü

”Enerji kaynağı bilgisi de ikili anlaşmalara eklenmeli”

Serbest tüketici limitinin 2 bin 400 kVVh’e düşmesiyle serbest tüketicilik büyük işletmelerin tekelinden çıkarak hane halkı seviyesine düştü. Aylık elektrik faturası ortalama 82 TL’yi bulan herkes tedarikçisini değiştirme, daha avantajlı fiyat sunan başka bir tedarikçi ile sözleşme yapma hakkına sahip. İkili anlaşma hane halkı seviyesine düşünce taslakla, bunlara bir standart getirildiğini görüyoruz. Hane halkı seviyesinde tüketicilerin uzun uzun sözleşme inceleyip püf noktalarını irdeleme ve itiraz etme şansı yok. Elektrikte de aynen bankacılık gibi rekabetin başladığı, tedarikçilerin matbu sözleşmelerle hane halkı bazında müşteri kapma yarışına gireceği bir dönem başlamış durumda. Getirilen değişiklikler bunun çerçevesini çizerek ortalama 82 TL’nin üzerinde fatura ödeyen tüketicilere faturalarını düşürecek alternatif tedarikçilere yönelmelerini kolaylaştırıyor. Yönetmelik taslağını çok olumlu bulmakla birlikte geliştirilmesine yönelik EPDK’ya ilettiğim bir önerim var. Bu da tedarikçi şirketin sağladığı elektrik enerjisini hangi kaynaklardan temin ettiğine yönelik bilginin de ikili anlaşmalara dahil edilmesi. Mevcut tüm kaynaklardan, en ucuz kimden buluyorsa ondan veya yalnızca yenilenebilir enerji kaynaklarından tedarik ediyor olabilir. Tüketici bunu bilmeli, seçimini buna göre yapabilmeli. Örneğin, çevreye duyarlı serbest tüketiciler yalnızca yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriği kullanmak isteyebilirler.

Aydın AĞAOĞLU / Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı

”Taahhüt dönemi başlıyor1”

Kamuoyu görüşüne açılan taslakta bazı noktalar oldukça önemli. Elektrikte taahhüt dönemi başlıyor. Taahhütlü aboneliklerde, azami süre iki yıl olarak belirleniyor. Taahhüt süresi boyunca tüketici aleyhine değişiklik Rl yapılması engellenirken, yapıldığı takdirde tüketiciye sözleşmeyi zfgm herhangi bir tazminat veya ceza koşulu ödemeksizin feshetme imkanı sağlanıyor. Tüketici Kanunu’nun bir yıldan uzun süreli aboneliklerde, tüketicilere herhangi bir cezai şart ödemeden cayma hakkı sağladığının dikkate alınmasında yarar var. Tüketici Kanunu’na göre, aboneliğini haksız yere sona erdiren tüketicilere verilmiş promosyon tutarının tamamının değil, abone kaldığı süre dikkate alınarak sadece kalan aylara tekabül eden kısmının veya kalan sürede ödemesi gereken faturaların tutarından hangisi daha düşük ise o meblağın iadesinin istenebilmesinin mümkün. Ne var ki, taslağa göre bunların dışında aboneye bir aylık tüketim tutarını geçmeyen miktarda ceza da uygulanabilecek.

Önder KARADUMAN / Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı

”Tüketici ve büyük şirketler birbirinden ayrılmalı”

Tüketicilerin, kötü niyetli veya uzun dönemli çıkarlarına aykırı yapılacak anlaşmaların önüne geçilmesini yerinde buluyor ve destekliyoruz. Ancak yönetmelik taslağının, temel prensiplerinin ve etkilerinin yeterince düşünülmeden hazırlanmış ve olgunlaşmamış olduğunu düşünüyoruz. Öncelikle EPDK tüketici olarak tanımladığı kesimi net olarak belirlemeli. Profesyonel satın alma yapan bir şirketin, potansiyel kazancını ve risklerini kendisinin belirlemesine izin vermek, zaten serbest ticaretin özünde olan bir konu. Bu yönetmelikte sağlanmaya çalışılan korumalar öncelikle, bu işi profesyonel olarak yapmayan küçük tüketiciyi hedefleyecek hale getirilmeli. Bireysel tüketici ile büyük şirketler birbirlerinden ayrılmalı. Son zamanlarda tüketici ve özellikle büyük şirketler tarafında şikayetlerin artmasının nedeni, tedarikçilerin değişen regülasyonlar ve piyasa dinamiklerine yapılan müdahaleler nedeniyle kendilerini güvende hissetmemeleri. Gördüğümüz kadarıyla tedarik şirketleri belirsizlikler geçene kadar bekleme halindeler. Bir amacımızın da mevzuatın piyasadaki yenilikçi uygulamalar ve teknolojik gelişmelerin önünü kesmesini engellemek olmalı. Tüketiciye yönelik perakende elektrik satışında, ileride giderek artan oranda katma değerli hizmetlerin verildiğini göreceğiz. Bu hizmetlerin, aylık abonelikler şeklinde faturalanabilmesi istenecek. Bu tür inovatif gelişmeleri engelleyecek maddeler iyice irdelenerek değiştirilmeli. Uygulamada sorun çıkaracağını öngördüğümüz birçok detay var. Dernek olarak görüşlerimizi ve değişiklik önerilerimizi, EPDK’ya ileteceğiz.