700 Maden Sahası İhaleye Çıkarılıyor

Aydın DİNÇER / İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Yönetim Kurulu Başkanı
“Tek elden izin sürecinin tamamlanması üretim artışı sağlar”

Türkiye’de çeşitli madenler mevcut. Bazı madenler Türkiye’de işlenirken, bazı madenlerin işlenmesi yapılmıyor veya az yapılıyor. Bazı madenlerde fabrika şartının getirilmesi gündemde. Bir kısım madenlerin işleme tesislerinin kurulması büyük yatırım gerektiriyor.

Bu tür yatırımları sadece madenci değil sanayicilerimiz ve Türkiye’deki büyük grup şirketlerin yapmasının teşvik edilmesi fayda sağlayacaktır. Madenin işlenme süreci farklı yatırımlar ve deneyim gerektirir, aynen madenin yeraltından çıkarılmasında olduğu gibi. Madencilerimizin önünü açan ve üretimi artıran politikaların devam etmesinin ihracatın arttırılmasına büyük fayda sağlanacağı kanaatindeyim. Madencinin işletmeye geçebilmesi uzun süreç gerektiriyor. Madenciliğin bağlı olduğu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde tüm işlemlerin bitirilmesi ve tek elden izin sürecinin tamamlanması üretim artışı sağlamamıza yarayacaktır.

Mevlüt KAYA / Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
“Yatırımcıların ilgisi yüksek olacak”

Söz konusu sahaların çoğunluğu ilgililerin Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne birebir dilekçe yazarak ihaleye açılması için talepte bulunduğu sahalar. Bu sebeple ihalelere yatırımcıların ilgisi yüksek olacaktır.

Madencilik sektöründe arama faaliyetlerinde bulunmak üzere uzun süredir saha bulunamıyordu. Özellikle ihaleye açılan ruhsat gruplarına baktığımızda 2. Grup madenlerin çoğunlukta olduğunu görüyoruz. Doğaltaş sektörümüzün de yer aldığı bu grupta yapılacak madencilik arama çalışmalarının tamamlanması neticesinde tespit edilecek rezervler net ihracatçı olduğumuz doğaltaş sektöründeki ihracatımıza katkı sağlayacak ve rekabet gücümüzü artıracaktır. İhaleye açılan sahaların çoğunluğu arama faaliyetleri gerçekleştirilmemiş yerler. Arama faaliyetleri tamamlanmadan ve maden rezervi ortaya çıkartılmadan ekonomik büyüklüklerle ilgili yorum yapmamız doğru olmayacaktır.

Hasan Hüsnü AYVACI / Vezir Madencilik Yönetim Kurulu Başkanvekili
“Bu ihaleler uzun süredir bekleniyordu”

Sektör uzun süredir maden sahalarının aramaya açılması ihalelerini bekliyor ve açılan ihaleleri takip ediyordu. İhalelerde genelde mermer sahaları 100 hektarla sınırlandırılıyor. Bu ekonomik bir büyüklük. Yatırımcıların ihalelere ilgi göstereceğini düşünüyorum. İhracatçılar açısından, yeni maden sahalarının aramaya açılması ve çıkarılacak madenlerin piyasaya sürülmesinin ekonomiye önemli katkısı olacaktır. Yerin altında bulunan herhangi bir madenin kimseye faydası olmaz.

Bunu yeryüzüne çıkarıp, dış piyasaya sattığımız zaman ülkeye döviz girdisi olacaktır. Madencilikte ocakçılık ayrı, fabrikacılık ayrı. Biri hammadde üretir, diğeri hammaddeyi alır, işleyip mamul hale getirir.

Sektörümüzde hem ocağı hem de fabrikası olan firmalar da var ancak ocağı var diye bir yatırımcıya fabrika kurma zorunluluğu getirmek yanlış olur.

Ömer BALLI / Marmor Madencilik ve Dış Ticaret Yönetim Kurulu Başkanı
“Pazara göre hareket edilmeli”

Atıl duracağına, maden sahalarının aramaya açılması amacıyla ihaleye çıkarılması hem ülke ekonomisi hem de yatırımcı ve ihracatçı açısından gayet olumlu. Kendi sahalarımız olduğu için şirket olarak bu ihalelere girmeyi planlamıyoruz ancak birçok şirketin bu ihaleleri beklediğini biliyorum. İhaleye çıkılması beklenen çok fazla saha var. Bu ihalelerin düzenli olarak açılması gerekiyor. Pazarın talebine göre hareket edilmeli, durum tespiti yapılmalı. Bugün Çin ve Hindistan başta olmak üzere Uzakdoğu ülkeleri hammadde alır. Bu ülkelere işlenmiş ürün satıyorum derseniz bu pazarlan kaybedersiniz. Bu pazarlar neredeyse dünya nüfusunun yarısı. Onun için bu pazarlara daha çok mermer bloğu satıyoruz. Avrupa, ABD ve Arap ülkelerinin de aralarında bulunduğu diğer ülkelere genelde işlenmiş ürün ihracatımız var. İşlenmiş ürün ve hammadde ayrımı yapılmamalı. Bugün mermerde işleme kapasitesi çok yüksek, kapasite sürekli büyüyor. Çoğu fabrika talep yetersizliği nedeniyle tam kapasite çalışmıyor. Türkiye, dünyanın en büyük mermer ihracatçılarından biri. İşlenmiş ürün ve blok mermerde mal satamadığımız ülke yok.

Ali KAHYAOGLU / Türk Mermer Maden Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı
“Sektör dışından yatırımcılar da bu işe girmeli”

İhalelere çıkarılan sahalar geç kalıyordu. Onun için bir birikme yaşandı. Bu ihaleye çıkma süreci son iki yılda hızlandı. Bu sahalar içinde çok değerli sahalar olduğu gibi iyi olmayan alanlar da arada çıkacaktır. Kanun gereği düşen sahaların maden olsun olmasın ihaleye çıkarılması gerekiyor. Bu değerler günışığına çıkarılmalı. Madenler mazot ve makineler haricinde yüzde 95 yerli kaynaklarla üretiliyor. Bizim ilgilendiğimiz sahalar yok. Ancak sektörden ve sektör dışından firmaların, bu sahalarla ilgilendiğini biliyorum, duyuyorum. Sektöre dışarıdan girecek insanlar doğru bir yatırımla, iyi bir sahayla işe girerlerse sektöre katkı yapacaklarına inanıyorum. Sektör dışındaki yatırımcıların da bu işe girmesini sağlamaya ihtiyacımız var. Maden sahalarına ilişkin Ar-Ge çalışmalarının yapılması önemli. Bana kalırsa bu işi devlet yapmalı. Çünkü özel şirketlerin ve şahısların bu kadar gücü olamaz.

Devletin, Türkiye’nin yeraltı zenginliklerini bulmak için yapılan sondaj çalışmalarını artırması lazım. Yeraltı zenginlikleri bulunup ihaleyle özel sektöre açılmalı.

Muzaffer POLAT / Kömür Üreticileri Derneği Başkanı
“Madencilerin önü açılmalı”

Bu sahalar daha önce birileri tarafından maden varlığı tespit edilmiş, fakat devam edilememiş alanlar. Bu maden sahaları tekrar devletin eline geçtiği zaman, önceden işareti olduğu için ihaleye çıkarılıyor. Devletin elinde bekleyen bu tür sahaların bir an önce ihaleye çıkarılıp aramaya açılması lazım. Devlette durmasının bir manası yok. Ülkenin dövize ihtiyacı var. Daha önce iki kez benzeri şekilde ihaleye çıkılmıştı. İhaleye çıkarılan 2. Grup’ta mermer ve doğaltaşlar var. 4. Grupta ise kömür yer alıyor. İçlerinde oldukça cazip yerler var. Bu sahaları yakından takip edenler bulunuyor. Madencilik, korunması gereken, döviz getirisi olan bir sektör.

Onun için madenciliğin önünün hızla açılması lazım. Madencilik faaliyetleri öncesi ve faaliyet süresince temin edilmesi gereken izinlere yönelik sürecin hızlandırılması gerekiyor. Ankara’da imza takip etmekten; maden aramaya çıkmaya zaman kalmıyor. Bu imzaların bitirilip madencilerin madene çıkmasının önü açılmalı, maden sahası ihalelerinin de yapılıp, ekonomiye kazandırılması lazım.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA