Girişim Sermayesi Fonları Girişimci Arıyor

İŞ PORTFÖY
HEDEF ENERJİ VE ALTYAPI

İş Portföy’ün ilk kurduğu girişim sermayesi yatırım fonu Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu adıyla işlem görüyor. Fon spesifik olarak altyapı yatırım ve hizmet şirketlerine yatırım yapıyor. Bu alanda yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten tesislerin sahibi olan şirketlere yatırım yaptıklarını ve yapmaya devam edeceklerini söyleyen İş Portföy Genel Müdürü Tevfik Eraslan, “Temiz kaynaklardan elektrik üretilmesi konusuna çok önem veriyoruz. Ayrıca yenilen,ebilir enerji üretimindeki risk getiri dengesini de cazip buluyoruz. Hâlihazırda fon toplam değeri yaklaşık 263 milyon TL seviyesinde. İlk yatırımlarımızı rüzgâr enerjisinden elektrik üretmekte olan Sivas ve Tokat illerimizdeki üç adet santralin sahibi olan şirketlere yaptık. Ayrıca geliştirme aşamasındaki projelere de ilgi duyuyoruz” diyor.

Türkiye’nin altyapı yatırımlarına ve bu yatırımların finansmanına ihtiyacının devam edeceği öngörüsünde de bulunan İş Portföy, bu kapsamda, yatırımcıların getiri beklentisini karşılayacak projelere önümüzdeki dönemde de yönelmeyi hedefliyor. Hali hazırda işlem gören Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu’na ise ilk üç yıl yatırımcı katılım gösterebilecek. Fondan çıkışın vade sonunda gerçekleşebileceği bilgisini veren Eraslan, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bu nedenle yatırımcılarımızın uzun vade perspektifi ile yatırım yapmaları gerekiyor. Ancak ihtiyaç halinde yatırımcılar, fon süresinden önce katılma paylarım diğer nitelikli yatırımcılara devredebilme imkanına sahip. İş Portföy olarak yenilenebilir kaynaklardan ve yerli malzeme ile elektrik üretilmesi konusunu çok önemsiyoruz. Bu amaçla yenilenebilir enerji girişim sermayesi fonumuzun kuruluş başvurusunu yaptık, kısa süre içinde yatırımcılara sunuyor olacağız. Bu fonumuzla, güneş ve rüzgârdan elektrik üretilmesi yanında bu konuda teknik malzeme üretimi yapan şirketlere de yatırım yapmayı değerlendiriyor olacağız. Altyapı yatırımları doğası itibarıyla uzun dönemli yatırımlar. Bu alanın alt grubu olan enerji yatırımları ise uzun vade, öngörülebilir nakit akışı ve makul risk karşılığı uygun getiri sağlamaları nedeniyle global olarak emeklilik fonları, sigorta şirketleri vb. kurumsal yatırımcıların ilgisini çekiyor. Uzun vadede, az riskle makul getiri üretiyor olmaları nedeniyle bu tip yatırımcıların uzun dönemli yükümlülüklerini ve hedeflerini karşılayabiliyorlar. Ülkemizde de kurumsal nitelikli tüm yatırımcılara bu tip girişim sermayesi fonlarını öneriyoruz.”

ARZ PORTFÖY
1514-TECH-INVEST KAYNAĞI VAR

Arz Gayrimenkul ve Girişim Sermayesi Portföy Yönetimi A.Ş.’nin üç adet girişim sermayesi fonu var. Genellikle teknoloji şirketlerine yatırım yapmayı hedefleyen Arz Portföy ağırlıklı olarak ileri aşamada şirketlere yatırım yapmayı uygun görüyor. Buna karşın henüz fatura kesmemiş olsa bile bir ürünü ortaya çıkarmış veya son aşamaya getirmiş girişimlere de yatırım yaptıkları bilgisini paylaşan Arz Portföy Genel Müdürü Murat Onuk, “Genel olarak girişim sermayesi fonlarımız 10-12 yıl bandında süreli. Yatırımcılarımızın belirli bir dönem sonunda çıkış yapmasına izin verebiliyoruz” diyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’mn 1514 Tcch-Invest TR programı kapsamında kaynak sağlayacağı girişim fonları arasında yer aldıklarını da hatırlatan Onuk, programa ilişkinse şu bilgiyi veriyor: “Bu noktada tüm hazırlıklarımızı tamamladık. Uygulama hayata geçtiği anda teknolojiye yaptığımız yatırımların hızı artarak devam edecektir. Planladığımız bu yatırımlara hem kendi yatırım fonlarımızdan hem de Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 1514 Tech-Invest TR programından faydalanarak kaynak aktarmayı düşünüyoruz. Benzer şekilde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’yla da koordinasyonlu çalışıyoruz. Tech-Invest TR programı dışında da girişim sermayesi fonları kurmaya ve yönetmeye devam ediyoruz. Önümüzdeki bir yıllık süreçte yatırım projelerine bakarak en az bir ya da iki girişim sermayesi yatırım fonu daha kurmayı planlıyoruz.”

Yatırım fonlarının hem kurumlar hem yatırımcılar için çok sayıda fayda sağladığına da dikkat çeken Onuk, “Yatırım fonlarının şirket yönetimi, vergisel hususlar, hukuk, iş geliştirme, insan kaynakları, vb. konularda ciddi bir bilgi birikimi ve bu konularda uzmanlaşmış ekipleri var. Yatırım alan girişimciler fonlamaya odaklandıkları kadar bu konuları da dikkate alarak hareket etmeliler. Bu noktada fonlar bu açığı kapatmada önemli bir rol üstleniyor. Yatırım fonları şirketlerin yönetsel ve kurumsal yetkinliklerini artırabilecekleri bir nctvvork olmanın ötesinde, finansman araçlarına erişim gibi hususlarda şirketin tüm organizasyonunun yürütülmesi konusunda girişimciye vizyon da katıyorlar” diyor.

Özel Pazar’da 274 şirket yatırımcısını arıyor

Borsa İstanbul Özel Pazar şirketlere halka açılmadan finansman bulma, şirket ortaklarına payını satma, yatırımcılara ise, yaptıkları yatırımları likidite edebilecek alıcıları bulma ve ayrıca büyüme potansiyeli olan yenilikçi girişimlere yatırım olanağı sağlıyor. Halka açık olmayan şirketler için Özel Pazar’da Yeni Girişim ve Yükselen Girişim olmak üzere iki segmenti bulunduğunu açıklayan Borsa İstanbul, Özel Pazar’ın işleyişine ilişkin şu bilgiyi veriyor:

“Bu yeni pazar yeri sayesinde hem erken aşama Yeni Girişimler, hem de belirli bir büyüklüğe erişmiş Yükselen Girişimler, nitelikli ya da lisanslı melek yatırımcılara doğrudan erişim imkanı buluyor. Şirketler halka açılmadan paylarını satma imkânı bulurken, halka açık şirketlerin tabi olduğu izahname düzenleme, kamuyu aydınlatma vb. yükümlülüklerden ve SPK mevzuatından muafiyet sağlamış oluyor. Benzer şekilde yatırımcılar da Özel Pazar üzerinden mevcut yatırımlarından çıkış imkânına kavuşuyor.

2014 Kasım ayında kurulan Özel Pazar’da halihazırda 189 yeni girişim ve 85 yükselen girişim olmak üzere 274 şirket yatırım arıyor. 111 yatırımcı üyenin 76 tanesi melek yatırımcı, 35 tanesi ise kurumsal yatırımcı. Kurumsal yatırımcılar arasında girişim sermayesi ortaklıkları ve . girişim sermayesi fonları ile yurtdışında yerleşik olan risk sermayesi fonları [venture Capital] ve özel sermaye fonları (private equity) bulunuyor. Özel Pazar’a tüm üyelik başvuruları www.bistozelpazar.com adresinden online olarak yapılıyor. Fon arayan şirketler Özel Pazar’ın Yeni Girişim ya da Yükselen Girişim segmentlerine başvurabiliyor. Yeni Girişimler segmentinde yer alabilmek için şirketin kuruluşundan itibaren en az altı ay geçmiş olması gerekiyor, Yükselen Girişim’e başvuru yapabilmek için şirketin en az iki yıllık şirket geçmişi ve son iki yıldaki herhangi bir dönemde aktif büyüklüğünün ya da cirosunun asgari 5 milyon TL olma şartı var. Her iki kategori için yapılan şirket başvuruları, çoğunluğu piyasa profesyonellerinden ve yatırımcılardan oluşan bağımsız Değerlendirme Komiteleri tarafından değerlendiriliyor. Pazar’a üye olmak isteyen yatırımcıların ise melek yatırımcı ya da bireysel/ tüzel kişi olarak’nitelikli yatırımcı’ olmaları gerekiyor. Melek yatırımcı başvurusu için yatırımcıların Hazine Müsteşarlığından Bireysel Katılım Yatırımcısı sertifikası almaları gerekmekte. Platformda üyelere kendilerine uygun olan şirket ya da yatırımcılar öneri listesi şeklinde bildiriliyor. Ayrıca arama motoru sayesinde istenilen yatırımcı ya da şirkete erişmek de mümkün. Daha sonra ortaklık amacıyla karşı tarafla ilgili daha detaylı bilgi almak ve tanışmak isteyen taraf ilgilendiği üyeye bir mesaj göndererek İlgi Bildirimi’nde bulunabiliyor. Karşı tarafın kabul etmesi durumunda iki taraf elektronik ortamda bir gizlilik anlaşması imzalayarak birbiriyle eşleşmiş oluyor. Ortaklık görüşmelerinde kullanabilecekleri elektronik bir Görüşme Odası da var. Tanışmak isteyen taraflar ilk toplantılarını Borsa İstanbul ev sahipliğinde yapabiliyor.

Girişimlere 152 milyon dolar aktardı

İş Girişim Sermayesi bugüne kadar 17 ortaklığa toplam 152 milyon dolar yatırım yaptı. Bunlardan ll’indeki paylarını satarak çıkan kurum, bu işlem sonucu 94 milyon dolar kazanç elde etti. 11 girişime toplam 72.5 milyon dolar yatırım yapıp 156.9 milyon dolar gelir sağladıklarını ve dolar bazında yıllık bileşik yüzde 26.46 getiri elde ettiklerini söyleyen İş Girişim Sermayesi Genel Müdürü Murat Özgen, firmasına ilişkin şu bilgileri veriyor:

“Söz konusu bu getirinin yaklaşık yüzde 85’lik kısmı şirketlerin faaliyet karlarındaki artıştan kaynaklandı. Yatırım stratejimiz yüksek büyüme potansiyeline sahip sektörlerde faaliyet gösteren ve sürdürülebilir rekabet avantajına sahip Türk şirketlerine yönetim ve sermaye bilgisi sağlamak. Bunun sonucu şirketlerde hedeflerin gerçekleşmesine bağlı değer artışları sonrası paylarımızı satmak olarak özetleyebiliriz. Bu bağlamda yatırım yaparken özellikle bir sektör tercihi göstermektense bütünsel ve uzun vadeli bir bakış açısı ile oluşturduğumuz strateji ve prensiplere bağlı kalarak şirket tercihlerimizi belirliyoruz. Proje büyüklüğü olarak 15 milyon ile 40 milyon TL aralığında sermaye ile yatırım yapılabilecek projeleri değerlendiriyoruz. Önümüzdeki dönemde özellikle katma değerli ürün ve hizmetler sunabilen, yeni teknolojileri iş modeline entegre edebilen, ihracat odaklı ürün ve hizmet sunan şirketler yatırım radarımız içinde yer alacak.

Yatırım yapmış olduğumuz şirketlere tamamen analitik ve objektif bir yöntem çerçevesinde; özellikle kurumsal yönetişim [aktif yönetim ve icra kurulları, bütçe disiplini, nakit yönetimi, denetim mekanizmaları), verimlilik artışı (operasyonel ve fınansal verimlilik), rekabetçi stratejilerin uygulanması (yeni pazarlara açılabilme, sektör konsolidasyonu, stratejik yönlendirme) ve güçlü, yetkin, dinamik ve profesyonel bir yönetim anlayışını hayata geçirme konularında katma değer sağlayarak onları daha büyük, daha karlı ve sürdürülebilir iş modeline sahip şirketler haline getirmeyi hedefliyoruz.

Yatırım yaptığımız şirketler İş Girişim’in kendilerine ortak olduğu süre zarfında yaklaşık 380 milyon dolara yakın vergi ödedi. İştiraklerin toplam 15 bin 342 kişi olan istihdam rakamı İş Girişim Sermayesi yatırımı sonrası 8 bin 896 kişi artarak 24 bin 237’ye ulaştı. Halihazırda farklı sektörlerde incelediğimiz birçok proje var.

Ferrah SEVER / Mazars Denge Vergi Ortağı Yeminli Mali Muşavir
Vergisel avantajı çok

Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre girişim sermayesi yatırım fonlarının (GSYF) kazançları kurumlar vergisine tabi değil. Her ne kadar fon portföy kazançları stopaja tabi olsa da stopaj oranı Bakanlar Kurulu Kararı ile yüzde 0 olarak belirlendiğinden, GSYF’ler portföy kazançları üzerinden kesinti yoluyla da vergi ödemiyor.

GSYF’nin vergi avantajını iki türlü sınıflandırabiliriz. İlki, bu fonlara yapılacak yatırımlar sırasında sağlanan avantaj, diğeri fona yatırım sonrası sağlanan avantaj. İlk avantaj için kurumlar vergisi ile bilanço esasına tabi gelir vergisi mükellefi olan gerçek kişi yatırımcılar fon ayırabilmekte. Ayrılan bu fon gelir veya kurumlar vergisi matrahından indirim olarak kullanılıyor. Bir diğer ifade ile ayrılan fon kadar kazanç üzerinden vergi ödenmiyor. Bunun için kanunun aradığı iki şart söz konusu. Birincisi, matrahtan indirim konusu edilecek fon tutarının kurum kazancının veya beyan edilen gelirin yüzde 10’unu ve öz sermaye tutarının yüzde 20Jsini aşmaması. Diğer şart ise, fon ayıran yatırımcıların, fonun ayrıldığı yılın sonuna kadar Türkiye’deki girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına veya fonlarına yatırım yapması. Buna göre örneğin, X A.Ş.’nin yıllık kurumlar vergisi matrahı 50 milyon TL ise normalde yüzde 22 oranına göre 11 milyon TL kurumlar vergisi ödemesi gerekir. Ancak bu şirket 5 milyon TL’ye kadar öz sermayesi yeterli ise girişim sermayesi yatırım fonu ayırabilir. Bu durumda 1.1 milyon TL daha az kurumlar vergisi ödenecektir. Ayrılan bu fonun ayrıldığı yılsonuna kadar girişim sermayesi yatırım fon veya ortaklıklarına yatırılması şart. Aksi takdirde 1.1 milyon TL’lik vergi gecikme faizi ile birlikte ödenmek zorunda.

Bu fonlara ve ortaklık paylarına yatırım yapan gerçek ve tüzel kişilerin kazançları üç şekilde ortaya çıkabiliyor: Bunlar katılma paylarının fona iadesinden (itfa) doğan kazançlar; katılma paylarının üçüncü kişilere satışından doğan kazançlar, katılma paylarının elde tutulduğu dönemde elde edilen dönemsel gelirler (temettü dağıtımları) olarak sıralanabiliyor.

Gerçek kişi yatırımcıların alım satım, dönemsel gelirleri ve fona iade kazançları yüzde 10 stopaja (vergi kesintisi) tabi. Vergi kesintisi banka veya aracı kurum tarafından yapılıp vergi dairesine ödeniyor. Stopaj nihai vergi olduğu için, elde edilen kazanç için ayrıca yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi söz konusu değil.

Tüzel kişi yatırımcıların ise gerek temettü, gerekse fona iade kazançları yüzde 0 stopaja tabi. Ayrıca, katılma paylarından elde ettikleri kar payları iştirak kazancı istisnası kapsamında kurumlar vergisinden istisna.

Dolayısıyla kar payı alan şirket bu gelir üzerinden kurumlar vergisi ödemez. Bununla birlikte, alım satım kazançları kurumlar vergisine tabi oluyor.

ESİN ÇETİNEL