Temettüye Dair Temel Noktalar

Bedelsiz sermaye artırımında şirkete bir kaynak giriş olmadığı gibi şirketin toplam piyasa değeri de değişmiyor. Bu nedenle yatırımcılara portföy büyüklüğü açısından teoride hiçbir etkisi bulunmuyor…

Temettüye dair temel noktalar-3

BU hafta da temettü konusunu ele almaya devam ediyoruz. Üçüncü yazımızda nakit yerine pay (hisse) biçiminde temettü ödeme (bedelsiz sermaye artırımı) konusuna odaklanacağız. Temettünün nakit yerine pay biçiminde ödenmesi bir diğer adıyla bedelsiz sermaye artırımı özellikle yerli yatırımcılar tarafında genellikle farklı bir algıya yol açmakta.

Öyle ki, temettünün nakit yerine hisse olarak yapılması, sanki bedava olarak hisse verildiği gibi bir yanlış anlamaya yol açmakta. Belki de bu durumun “bedelsiz” sermaye artırımı olarak adlandırılmasının da bu algıya yol açtığı düşünülebilir. Oysa, bedelsiz sermaye artırımında da nakit temettü de olana benzer şekilde toplam portföy büyüklüğünde herhangi bir değişiklik meydana gelmemekte.

İŞİN MATEMATİĞİ

Bu konuya da bir örnek üzerinden açıklık getirmeye çalışalım:

■ Payları borsada 10 TL’den işlem gören ABCDE hissesinden portföyümüzde 20 adet bulunduğunu varsayalım. Alış maliyetimiz de 10 TL, ABCDE şirketinin toplam ödenmiş sermayesi (yani toplam hisse adedi) de 100.000 TL olsun. Bu durumda, yatırım hesabımıza baktığımızda göreceğimiz portföy büyüklüğümüz:

10 x 20 = 200 TL olacaktır.

Hissenin toplam piyasa değeri 100.000 TL (ödenmiş sermaye ya da toplam hisse adedi) x 10 TL (1 adet hisse fiyatı) = L000.000 TL olacaktır

■ Şirketin temettü ödemesini nakit yerine pay biçiminde yani bedelsiz sermaye artırımı yoluyla gerçekleştirme kararı aldığım ve bedelsiz sermaye artırım oranının da yüzde 100 olduğunu varsayalım.

■ Bedelsiz sermaye artırımına gidildiği gün, şirketin 100.000 TL olan ödenmiş sermayesi yüzde 100 artarak 200.000 TL’ye yükselecek ancak piyasa değeri 1.000.000 TL’de sabit kalacaktır. Diğer bir ifadeyle 100.000 adet hisseye bölünen şirket değeri, bu tarih itibariyle 200.000 adet hisseye bölünmüş olacaktır.

Yeni durumda 1 adet ABCDE hissesinin fiyatı: 1.000.000 TL (Piyasa Değeri) / 200.000 TL (Yeni Sermaye Büyüklüğü) = 5 TL olacaktır.

Yatırımcılara/ortaklara artan sermayeden, ortaklıkları oranında yeni hisse verilecektir. 20 adet hissesi olan bir yatırımcı yüzde 100 bedelsiz sermaye artırımı ile 20 adet yeni hisseye, yani toplamda 40 adet hisseye sahip olacak, böylelikle toplam portföy büyüklüğü de 40 adet * 5 TL (bedelsiz sonrası fiyat) = 200 TL olarak kalmaya devam edecektir.

Bu örnekten de görülebileceği gibi temettünün kâr payı biçiminde ödenmesi yani bedelsiz sermaye artırımı portföy büyüklüğümüzü ya da şirketin piyasa değeri büyüklüğünü etkilememektedir. “Bedelsiz” sermaye artırımı, bedelli sermaye artırımından farklı olarak farklı olarak şirkete ek bir finansman kaynağı sağlamamaktadır. Yalnızca, şirketin toplam piyasa değerinin daha fazla paya bölünmesine neden olmaktadır. Bu da aslında 1 bütün elmanın fiyatının 5 TL olması ile iki yarım elmanın parça başına 2.5 TL’den toplam 5 TL etmesinden hiçbir farkı yoktur.

YARARLI BİR ANOMALİ

Nakit temettü ödemesinin gerçekleşebilmesi için şirketin nakit akış dengelerinin müsait olması, kasasında nakde sahip olması ve/veya dışarıdan borç alma yoluyla ödeme planlanıyorsa bu durumun şirket mevcut finansal yapısı ve kaldıraç oranını önemli ölçüde etkilemeyecek düzeyde olması gerekmekte. Bedelsiz sermaye artırımında şirkete bir kaynak giriş olmadığı gibi, şirketin toplam piyasa değeri değişmediğinden yatırımcıların portföy büyüklükleri açısından da teoride hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Ancak, girişte değindiğimiz gibi herhangi bir hissede bedelsiz sermaye artırımının duyurulması sonrasında çoğunlukla ilgili hisseye yönelik talebin arttığı ve hisse fiyatlarının genel olarak olumlu bir seyir izlediği görülmekte. Teoride ve pratik hesapta yatırımcı açısından değişen bir şey olmadığından bu durum bir anomali olarak görülebilir. Peki bedelsiz sermaye artırımının hiçbir katkısı yok mu diye soracak olursanız; en anlamlı etkisinin hissenin tahtasındaki likiditeyi artırma potansiyeli taşıması olduğunu söyleyebiliriz. 1 hisse fiyatının yüzlerce hatta binlerce liraya yükselmesi, genellikle bu hisselere yönelik ilginin görece azalmasına yani likiditesinin azalmasına neden olmakta. Bedelsiz sermaye artırımıyla hisse sayısı artarken, fiyatın bölünüyor olması yani fiyat seviyesinin düşüyor olması 1 adet şirket hissesinin alınırlığını daha mümkün hâle getirecektir.

■ Bedelsiz sonrasında 1 adet hisse fiyatının kaç paraya gerileyeceği,

Cari hisse fiyatı / (1 + Bedelsiz Sermaye Artırım Oranı)

■ Bedelsiz sonrasında elinizde kaç adet hisse olacağı ise,

Elinizdeki hisse adedi x (1 + Bedelsiz Sermaye Artırım Oranı)

Formülleriyle pratik olarak hesaplanabilir.

Rakamlarla bir örnek yapacak olursak; 1 adet hisse fiyatı 100 TL olan bir şirketin 100 adet hissesine sahip olduğumuzu; şirketin de yüzde 100 oranında (l’e 1 oranında) bedelsiz sermaye artırımı duyurduğunu varsayalım. Bedelsiz sonrasında;

■ 1 adet hisse fiyatı: 100 / (1 + 1) = 50 TL

■ Elinizdeki hisse adedi: 100 x (1 + 1) = 200 olacaktır.