Türkiye’de Turizm Sektörünün Büyümesi
80 MİLYAR DOLAR YATIRIM SERMAYESİ
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık da, turizmin konaklama kesiminin son yıllardaki hızlı büyümesine dikkat çekiyor. 1982 yılında 908 olan konaklama tesis sayısının, 2002 yılında 3 bin 262’ye ve günümüzde ise 4 bin 434’e ulaştığını aktaran Ayık, “Türkiye, otelcilik sektörü olarak yaklaşık 80 milyar ABD Doları yatırım sermayeli gücüyle, yaklaşık 40 milyon turistin konaklamasına olanak veriliyor ve bu tesislerimizde emek yoğun sektör olarak 1 milyon 200 bin kişiye iş olanağı yaratılıyor” diyor. Bunun da istihdamın yaklaşık yüzde 9’una tekabül ettiğini söyleyen Ayık, aileleri ile birlikte yaklaşık 6 milyon kişiye ekonomik katkıda bulunan turizmin, 54 yan sektörle iş ilişkisinde bulunduğuna işaret ediyor.
Osman Ayık şunları aktarıyor: “Türkiye’nin cari açığının katma değer ile birlikte yarısına yakınını oluşturmakta ve ihracatımızın yüzde 25’ini turizm sektörü gelirleri oluşturuyor. Ayrıca ihracat kalemi olarak değerlendirildiği zaman yüzde 95 yerli sermaye kullanılıyor.”
YARISI DÖRT VE BEŞ YILDIZLI
Türkiye’de 70-80’li yıllarda tek veya iki yıldızlı oteller, pansiyon ve motellerin sayısı dört ve beş yıldızlı otel sayısından çok daha fazla olduğu bilgisini veren Ayık, “Bugün baktığımızda durum tam tersi. Ülkemizde bulunan tesislerin yarısı dört ve beş yıldızlı ve en önemlisi uluslararası standartlarda hizmet vermekte. Otellerimiz her türlü zevke, tatil çeşidine hitap edecek kapasiteye sahipler. Kimisi büyük kompleksler, kimisi daha butik, kimisi daha geleneksel, kimisi ise özel bir zevke veya yaşam biçimine hizmet ediyor. Ama hepsinin ortak hedefi, misafirlerinin memnuniyetini sağlamak” diye konuşuyor. Turizm sektörü için 2015 yılı sonlarında başlayan sıkıntıların 2016 yılında daha da derinleştiği ve sektör olarak bugüne kadar yaşadıkları zor sezonlardan birini bitirdiklerini anlatan Ayık, şöyle konuşuyor:
“Sektör olarak, teknik anlamda bir sıkıntımız yok. Türkiye’nin etrafında ve dünyada yaşanan global bir takım sıkıntılar ister istemez Türkiye’yi ve bazı desti-nasyonları da olumsuz olarak etkiledi.
Bunun neticesinde Türkiye uzun yıllardan sonra ilk defa çift haneli bir daralma yaşadı. 2015 yılında bir miktar kayıp olmuştu ama 2016’da çok daha kötü sonuçları gördük. Daralma hemen hemen tüm önemli destinasyonlarda gerçekleşti. Sektör olarak 2017 yılına her şeye rağmen umutla bakıyoruz.”
KAPASİTE BİR MİLYONUN ÜZERİNDE
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Timur Bayındır ise, sektörün gelişimine bakıldığında büyük bir başarı hikayesinin söz konusu olduğunun görüleceğini belirtiyor. Bayındır, “1970’lerde Türkiye’nin yatak kapasitesi 50-60 bin civarındaydı. O dönemde sadece Rodos adasında 100 bin yatak vardı. Teşviklerin de etkisiyle büyük bir yatırım patlaması meydana geldi. Oteller artmaya başlayınca hızlı bir pazarlama stratejisiyle bugün 1 milyonun üzerinde yatak kapasitesine ulaşmış durumdayız” diyor. Türk turizminin kaydettiği aşamayı sadece yatak kapasitesiyle değerlendirmenin yanlış olacağını savunan Bayındır, şöyle konuşuyor:
“2014 yılında öyle bir noktaya geldik ki, artık Türkiye turizmini kimse durduramaz diyorduk. Türk turizmi, büyük başarılara imza attı. Dünyanın en fazla turist çeken 10 ülkesinden biri oldu. Ancak bugün içinde bulunduğumuz durumda sektörel olarak sıkıntılar yaşadığımız aşikar. Özellikle konaklama sektöründe talep sıkıntısı yaşanırken arz fazlası da sektördeki sıkıntıların artmasına neden oluyor. Otel arzının kontrol altına alınması lazım.”
Sektörün 2015 yılında GSMH içerisindeki payı yüzde 12.9 ve istihdama katkısının yüzde 8.3 olduğunu söyleyen Bayındır, bu oran içerisinde sektörel ithalatın neredeyse sıfır olduğunu düşünülürse turizmin, Türkiye ekonomisi için rekabet üstünlüğü sağlayan en önemli gelir kaynağı olduğunun görülebileceğini de belirtiyor. Bayındır, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“2016 yılında bu verilerdeki kayıp, sadece turizm sektörünün değil Türkiye’nin kaybı oldu. Bu yıl artıya geçmemiz zor, ancak gelecek yıllara yönelik umutsuz değiliz. Türkiye ekonomisi için bu kadar önemli olan sektör yeniden zirveye dönecektir. Şu noktanın da altını çizmeliyiz ki, aslında sadece Türkiye’de değil dünya genelinde özellikle Avrupa’da da turizm sektörü zor bir dönem geçiriyor. Uluslararası turizm trafiğinde yavaşlama yaşanıyor. Birçok ülkede hem turist sayısında hem de turizm gelirlerinde kayıplar yaşanıyor. Avrupa’da İspanya dışındaki hemen hemen diğer bütün ülkelerde düşüşler var ve önümüzdeki aylarda da düşüşlerin süreceği beklentisi hakim. Yani sadece biz değil dünya da önünü göremiyor.”
AİLE KONSERİNDE ANTALYA
Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (AKTOB) Başkanı Erkan Yağcı da, Antalya’nın paket turlarla kitle turizmi ağırlıklı bir büyüme gösteren bir bölge olduğunun altını çiziyor. Yağcı, Antalya turizmin son 15 yıllık sürecini şöyle değerlendiriyor: “2002 yılında Antalya’ya 4 milyon 200 bin ziyaretçi Türkiye’ye ise 13.5 milyon ziyaretçi geldi. 2015 yılında Türkiye’ye 40 milyon, Antalya’ya ise 11 milyon turist geldi.“
Özellikle son yıllarda, Türkiye’de faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin sayısındaki ve yatak kapasitesindeki artışların gerek iç pazar ve gerekse dış pazardaki talep artışıyla paralel bir gelişme gösterdiğini kaydeden Yağcı, 15 yıllık yatak kapasitesindeki durumunu ise şöyle özetliyor: “2002 yılma baktığımızda Antalya’da turizm işletme belgeli yatak sayısı 220 bin, 2017 yılında yaklaşık 700 bine ulaştı.”
Antalya’da turizm hareketlerinin ivme kazanmasının, yatak sayısının çoğalması ile birlikte artan rekabet nedeniyle konaklama işletmelerini farklı ürünlere ve farklı konseptler geliştirmeye yönlendirdiğini vurgulayan Yağcı, “Farklılık, farkındalık yaratma yönünde yeni sunumlar geliştirdi. Özellikle aile konseptinde Antalya en fazla tercih edilen destinasyonlardan birisi oldu. Farklı bütçelere yönelik geniş bir yelpazeye sahip Antalya’da, kalite ve fiyat dengesinde oldukça iyi konumda. Antalya otelleri, tüm kriz ve kayıplara rağmen bu rekabet avantajını sürdürerek, yüksek memnuniyet oranlarına sahip” diyor.
“TESİSLERİMİZ KALİTELİ VE YENİ”
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler de, İzmir’de 15 yıl önce yatırım ve işletme belgeli 184 otelde 36 bin dolayında yatak olduğunu, 2017 yılı başında 270 tesiste 50 bin yatağı geçtiklerini aktarıyor. İşler, İzmir’de belediye belgeli yataklar da ilave edilirse, toplam yatak sayısının 80 bini aşacağını ifade ediyor. “Ege Böl-gesi’nde 15 yıl önce toplam otel yatağı sayısı 290 bin iken bugün 385 bine yaklaştı” diyen İşler, şöyle konuşuyor:
“Ege, hem klasik tatil turizmi olanakları açısından hem de yılm tümüne dağılabilme özelliği gösteren alternatif turizm olanakları açısından son derece zengin bir bölge. Bölge, yalnızca ‘deniz, kum, güneş’ üçlemesiyle değil, tarih, inanç, alışveriş, spor, sağlık, gas-tronomi, eğitim, ekoloji, fuar ve kongre turizmiyle de önemli bir potansiyele sahip. Özellikle AvrupalI turistlerce tercih edilen tesislerimiz, Avrupa turizminden pay alan diğer ülkelerdeki tesislere nazaran daha kaliteli ve yeni.”
Ülke turizminin gelişim sürecinde konaklama sektörünün hizmette iyi olduğunu ispatladığını söyleyen İşler, sözlerim şöyle sürdürüyor: “Yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen turizm sektöründe yatırımlar devam ediyor. Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden Ege Bölgesi’nde 11 yeni otelin iki yıl içinde hizmete girmesi planlanıyor.”
“ANADOLU’YA İLGİ ARTTI”
Anadolu Turizm İşletmecileri Derneği (ATİD) Başkanı Birol Akman ise, bundan 15 yıl öncesine göre Anadolu’daki otel sayısının arttığını aktarıyor. Akman, “Sektördeki tesis paylarma baktığımızda dört ve beş yıldızlı oteller yerlerini aldılar. Bugüne geldiğimizde turizm sektöründeki genel sıkıntılarla birlikte konaklama sektörüne yönelik yatırımlarda gerileme sürerken, Anadolu illerindeki yatırımlar devam ediyor. Ayrıca yabancı zincirlerin de Anadolu’ya ilgisi artmış durumda. Sayılar gün geçtikçe çoğalıyor. Bu da dünya standartlarına ulaşmamızı sağlıyor” diyor.
Ankara’nın hem turizminin gelişmesi, hem de yerli ve yabancı turist sayısının artması için çalıştıklarım vurgulayan Akman, “Bu konuda Anadolu bölgesindeki otellerin bilinçlenmeye başladığım görüyoruz. Değişen ve gelişen günümüz dünyasında bizler de turizmciler olarak farklılaşan taleplere ve koşullara ayak uydurmak durumundayız “ yorumunu yapıyor.
