Maske, hazır giyim koleksiyonlarının da bir parçası haline geldi

ARTIK gözde aksesuarımız. Öyle ki takmayandan köşe bucak kaçıyoruz. Olmazsa olmazımız haline gelen maske, hazır giyim koleksiyonlarının da bir parçası haline geldi. Zaten yasal bir zorunluluk olarak sokakta maske takmayanlara para cezası kesiliyor. Hayatımıza bu kadar hızlı girince markalar da tasarımlarıyla bu zorunlu aksesuara şıklık katma yarışma girdi. Ünlü moda markaları defilelerinde kullanmaya başladı. Türkiye’nin en tanınmış modacıları da maske tasarımlarını podyumlara taşıdı. Ünlü modacı Hakan Akkaya defilesinde kullandığı maskelerle bu alanda iddialı olduğunu gösterdi. Peki hangi marka, nasıl maske üretiyor, fiyatları ve satış hacimleri nedir?

Arama motoruna maske yazınca 53 saniyede 176 milyon sonuç çıkıyor. Bez, cerrahi, tıbbi, siperlikli gibi onlarca çeşidi e-ticaret sayfalarında hazır bekliyor. N11’de maske arayınca 2 bin 125 adet gösterim çıkarken, Gitti Gidiyor 64 bin 491 adet sonuç veriyor. Salgının tüm dünyayı sardığı ilk haftalarda birçok atölye talebi karşılamak için çalışmış, biz de bu haberi sayfalarımıza “Harıl harıl üretiyoruz” başlığıyla taşımıştık. O günden bugüne maske büyük bir sektöre dönüştü. Renk, desen, tasarım ve özellikleriyle piyasada kıran kırana bir rekabet oluştu.

TEKSTİLCİLERDEN ÖZEL KOLEKSİYON

Pandeminin başladığı dönemde Türkiye ihracatçılar Meclisi, ÎHKİB ile el ele vererek maske seferberliği başlatmıştı. O güne kadar giyim koleksiyonu için dokuma yapan tezgahlar bu kez maske imalatı için çalışmıştı. Bu seferberliğe Türkiye’nin lüks moda devi Vakko da katılmış, fabrikasında üretime geçmişti. Vakko yaz koleksiyonuyla görücüye çıkardığı yüz aksesuarlarını yüzde 100 polyamid kumaştan üreterek 79 TL’den satışa sundu. Elde yıkanabilir özelliğe sahip ürünlerde mavi, beyaz ağırlıklı marin renkler kullanılıyor. Öte yandan, ünlü tasarımcı Hakan Akkaya’nın ağırlıklı siyah-beyaz renkler kullandığı maskeler 49.90 TL’den satışa çıktı. Bir başka lüks moda devi Lacoste da özel tasarım maskeleriyle sezonu açtı. Timsah armalı maskelerin fiyatı 99 TL. Şirket, maske satışından elde edilen gelirlerin bir kısmını sağlık organizasyonları yararına oluşturulan fonlarda değerlendirecek.

Yılda 4 milyon adet üretim yapan yurtiçi ve yurtdışında mağazalaşmış hazır giyim devi Adil Işık da sezon koleksiyonuna çiçekli, çizgili, kareli olmak üzere çeşitli renklerde maskeler eklemiş. Fiyatları 29.90 ile 39.90 TL arasında değişiyor. 203’ü yurt-dışında olmak üzere 500’ün üzerinde mağazası olan ve her sezon geniş koleksiyon hazırlayan Koton markalı maskeler de bu sezon satışa açıldı. Fiyatlar 10 TL’den başlıyor.

4.99 TL’YE DE VAR, 99 TL’YE DE

Maske üretim seferberliğinde en büyük paya sahip olan LC Waikiki özel bir koleksiyon hazırlamış. Tek kullanımlık 50’li maskeleri 45 TL’ye, yıkanabilir olanları ise tanesi 4.99 TL’ye satıyor. Ayrıca mayo, tişört gibi kıyafetlerle kombinli maskeler de koleksiyonda yer alıyor. Diğerlerinden farklı olarak bir de maske saklama kutusu tasarlamış, fiyatı 6.99 TL.

2019’da yaklaşık 9.7 milyon adet blucin satışıyla dünya premium markaları arasmda ilk sıralarda yer alan Mavi, yüzde 100 pamuktan beş farklı modelde yıkanabilir yüz koruma maskeleri üretmiş. Su bazlı ve yüze dost baskılar kullanılan kumaşların dokusu yumuşatılmış, bu sayede maskeyle nefes alıp verme kolaylaştırılmış. Tek etiketli fiyatlar 29.99 TL.

“Biz bize yeteriz Türkiye’m” seferberliğine katılanlardan bir diğeri de Defacto’ydu. Firma, 2 milyon adet maske üreterek ücretsiz olarak Sağlık Bakanlığı’na hibe etti. Yetişkin, genç ve çocuk kategorisinde farklı tasarımlarla koleksiyon yapan şirket, renk ve desenlerle maske kullanımını cazip hale getiriyor. Tek kullanımlı ve yıkanabilir olmak üzere iki farklı çeşitte üretim yapmış. Tek kullanımlık, üç katlı, telli 50 adetlik maskeleri 49.99 TL’den satıyor. Yıkanabilir kumaş olanların fiyatı ise 4.99 TL’den başlıyor. Deri mont, ayakkabı, çanta modelleri satan Desa’nın da bu sezon koleksiyonunda maske yer alıyor. Dört çeşit esnek yıkanabilir kumaşla hijyenik şıklık sunan firmada maske fiyatı 39 TL.

Markalar arasmda tasarım, kumaş özelliği ve fiyatta yoğun bir rekabet gözleniyor. Ama en sıkı rekabet c-ticaret platformlarında yaşanıyor. N11 ’de üç katlı telli 50 adet cerrahi maske, en düşük 17.49 TL’dcn satılıyor. Aynı adetteki fiyat Trendyol’da 17.99 TL, Gitti Gidiyor’da ise 20 TL. Süpermarketlerin raflarında da yer alan maskeler fiyat yarışında. Ulusal zincirler Migros ve Carrefour’da 50’li cerrahi yüz maskesi 50 TL’den raflarda yer alıyor.

TAKIMLARIN DA KOLEKSİYONUNDA

Maske kullanma zorunluluğu Süper Lig’in büyüklerini de harekete geçirmiş, Galatasaray, Fenerbahçe ve Beşiktaş yeni sezon koleksiyonlarına eklediği maskelerle taraftarlarının gönlünü kazanmış. Galatasaray Kulübü beş çeşit olarak sunduğu maskeleri 24.99 TL’den satışa sunmuş. Fenerbahçe Kulübü de Fenerium’da satışa çıkardığı sarı lacivert Fenerbahçe bayrak dizaynına sahip maskelere 9.95 TL etiket koymuş. BJK Kulübü de yetişkin ve çocuk ebatlarıyla 10 farklı modele sahip maske satışına başlamış. Haziran ayında başlayan satışlar Kartal Yuvası’nda online satışa açılmış. Antibakteriyel kumaştan, biosidal özelliğe sahip, yıkanabilir ve ütülenebilir 3D elastik bir yapıya sahip maskelerin fiyatı 24.99 TL.

ÜSTÜN TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER

Maske kullanma zorunluluğu bilim insanlarını daha iyiyi bulmaya yönlendirmiş durumda. Teknolojiyi kullanarak özellikli ürün bulmak için üniversitelerin labora-tuvarları yoğun olarak kullanılıyor. Bunlardan biri de Sakarya Üniversitesi. Yerli, yıkanabilir ve değiştirilebilen filtreye sahip olan K-Mask adı verilen maske bu şekilde geliştirildi. Patenti alınan maskeyi Sakarya Üniversitesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kerem Karaman tarafından geliştirilerek girişimci Mustafa Şeker ile üretime geçildi. Testlerden başarıyla geçen maskenin N-95’den daha güvenli ve verimli bir kullanımı olduğu savunuluyor. Bakterileri yüzde 95 oranında filtre etme özelliğine sahip olan maske, geçen hafta 35 TL’den satışa çıktı. Sakarya Üniversitesinin ticarileşmiş ürünü olarak satışı yapılan maske, 157 ülkede koruma altına alınmış.

Bir haftadır yoğun sipariş aldıklarını söyleyen Mustafa Şeker, “iYlaskemiz N-95’ten bile daha yüksek koruma sağlıyor. Bilimsel olarak yapılan testlerden başarıyla çıktı. Yıkama yapılmasına rağmen koruyuculuğu yüzde 97’nin altına düşmüyor.

Büyük firmalardan numuneler yolladık, kolejlerden sipariş aldık. Almanya’ya yolladığımız numuneler siparişe dönmek üzere” diyor. Trendyol’da satışına başlanan ürün için N11 ve Hepsiburada ile de anlaşma yapılmış.

Bursa Uludağ Üniversitesi’nin Ar-Ge desteği verdiği Altmsu Tekstil de virüs engelleyici, yıkanabilir maske üretti. 40 bin metrekareyi aşan tesislerinde iplik ve kumaş üreten Altmsu Tekstil’in, Zara, Lacoste, Bershka, River Island gibi moda devleri müşterileri arasında. Pandemi sürecinde ihtiyacı gören şirket, maskelerinde anti-mikrobiyal iplik ve kumaş kullandı. Yüzde 98.8 oranında bakteriyel filtreme özelliği olan maskeye Avrupa standardı belgesi ve FDA onayı aldı. 14.90 TL fiyattan satılıyor.

İHRACAT 145 MİLYON DOLAR

Tüm dünyayı sarsan salgın iç piyasanın yanı sıra ihracatı da hareketlendirmiş durumda. Bu dönemde fabrikalar bir yandan iç piyasanın ihtiyacını karşılarken, diğer taraftan Avrupa ve ABD’nin talebine de yetişti. Yılın ilk yarısında tıbbi ve kumaş maske ihracatı yüzde 986 oranında artarak 144.7 milyon dolara çıktı.

Türkiye’nin ilk yüz ve gaz maskesi üreticilerinden MFA Maske, geçen dönemde özellikle de hastanelerin ihtiyacını karşılamak için çalışmış. Sanayi kuruluşlarının üretimini devam ettirmesi için üretime kesintisiz devam ettiklerini söyleyen MFA Maske Genel Müdürü Fatih Furtıın, “İlk ay dışarıya satış yapmadık, sadece ülkemizin ihtiyacı olan maskelerin tedarikini yaptık” diyor. Ardından dış pazarlardan gelen siparişleri karşıladıklarını söyleyen Furtun, “İngiltere’den 500 bin, Almanya’dan 1 milyon adet sipariş aldık” diyor.

Yeni üreticilerin de piyasaya girmesiyle Türkiye maske üretim merkezi haline geldi. Yeni yatırımcılardan biri de 28 günde maske fabrikası kuran Uğur Akkuş oldu. A&S Holding Yönetim Kurulu Başkanı Akkuş, günlük 10 milyon adet olan üretimin bir kısmını 16 ülkeye satıyor. Yeni bir yatırım kararı daha alan Akkuş, şimdi de “yüzen fabrikalar” kuruyor. “Dış pazarlardan çok yoğun bir maske talebi aldık. Yurtdışında fabrika kurmaktansa satın aldığımız gemileri yüzen fabrikalara çevirmenin daha avantajlı olduğunu gördük. İlk etapta üç gemi aldık. İsimlerini Yunus Emre, Rumi ve İbn-i Sina koyduk. ABD’ye toplamda 1.5 milyar adet maske ulaştıracağız.”

“ÇOCUK MASKELERİNE DİKKAT”

Yeni yatırımcılardan biri de Yıldız Tekstil. 2008’de İstanbul’da kurulan şirket Koton, Mavi, S. Oliver, LC Waikiki’ye fason üretim yapıyor. Pandemi sürecinde maske üretmeye başladı ve ihracat için Devlet Malzeme Ofisi ile sözleşme yaptı. Firmanın Pazarlama Müdürü Reyhan Çiftçi, “Hem iç piyasaya hem de ihracata yönelik çalışabilecek kapasiteye sahibiz” diyor.

YLDZ ve RNK markasıyla satışa başlayan şirket, özellikle de çocuk maskeleri konusunda hassas. Çiftçi, piyasada çeşitli özellikte maske satışının yapıldığını söylüyor ve şu noktaya dikkat çekiyor: “Maalesef piyasadaki birçok renkli boyalı ve desenli baskılı çocuk maskeleri analiz ve test işlemi yapılmadan kontrolleri sağlanmadan satılıyor. Bu maddelerin içerisinde solvent ve kansorejen içermediğinden emin olunması ve sürekli test ve denetim altına alınması gerekir. Çocukları daha sağlıklı ve kaliteli maskelerle buluşturmak için Ar-Ge yapıyoruz. İyi sonuç alırsak çocuklarımızı sağlıklı desenli maskelerle buluşturacağız.”

ÜNLÜLERDEN KOLEKSİYON YAĞMURU

Maske üretim ve satışı ünlüler arasında da yaygınlaştı. Ünlü manken Deniz Akka-ya bir maske koleksiyonu hazırlayarak kendi adıyla satışa çıkardı. Tanesi 29 TL’den başlayan tasarım maskeler sosyal medyadan da tanıtıldı. 5 bin adet olan ilk üretim iki günde satıldı.

Dalgıç kumaşından yapılan maskelerin satışı internet üzerinden yürütülüyor. Maske satışı yapan bir başka ünlü manken ise Ebru Şallı oldu. Ağırlıklı pilates ve spor giyim üzerine koleksiyon yapan Şallı, pandemiyle birlikte maske de çıkardı. Meyve ve çiçek desenlerinin olduğu maskeler Şallı’nın kendi e-ticaret kanalının yanı sıra Trendyol ve Nll’de satılıyor. Yıkanabilir, burun telli kumaş maskelerin fiyatları 19.90 TL’den başlıyor.

SEMT PAZARLARINA DA GİRDİ

Üretimin artmasıyla kolay ulaşılabilir hale gelen maskelerin satış kanalına market, mağaza, internetten sonra bir yenisi daha eklendi. Özellikle taze meyve-sebze alışverişi için tercih edilen semt pazarlarında artık maske de satılıyor. Üstelik diğer tüm satış kanallarında bulunamayacak fiyatlara. Ümraniye Semt Pazarı’nda geçen hafta tezgah açan bir pazarcı 50 adetlik maskeleri 10 TL’ye satışa çıkardı. Yoğun talep alan tezgahtaki maskeler kısa sürede tükendi.

KAR MARJLARI YÜZDE 20’LERE DÜŞTÜ

Piyasaya yeni üreticilerin girmesi, sektörde bu alana yatırım yapılarak kapasitelerin genişlemesi fiyatların düşmesine neden oldu. Eczane, hastane ve i medikal marketlere uzun yıllardır maske satışı yapan Körfez Itriyat’m patronlarından Faruk Altan piyasada çok farklı ürünlerin çok farklı fiyatlarla satıldığını söylüyor ve ekliyor: “İSTOÇ’ta 50’lik paketi 10 TL’ye satan da var 50 TL fiyat koyan da. Merdiven altı üretimi bir kenara bırakırsak, standartlara uygun aynı özellikteki maskelerin fiyatlarında ciddi bir gerileme var. Yeni üreticilerin girmesiyle rekabet arttı, fiyatlar ucuzladı. Nisan, mayıs aylarında tanesini 2.5 TL’ye satın aldığımız maskelerin fiyatı 60 kuruşa kadar geriledi. Üreticiler bu dönemde yüzde 250’lere varan kar marjlarıyla çalıştılar. Rekabetin artmasıyla kar marjları yüzde 20’lere düştü.”

DİŞ TEDAVİSİNDE KAMUFLAJ OLDU

Koronavirüs döneminde maske zorunluluğu virüsten koruduğu gibi diş tedavileri nedeniyle toplum içine çıkmaya çekinenlerin de yardımına koştu. “Hazır maske takıyorken dişlerimi yenileteyim” diyenlerin sayısı artış gösterdi.

Estetik Dişhekimleri Akademisi Derneği Üyesi ve DentaLuna Klinik Sahibi Diş Hekimi Arzu Yalnız Zogun, “Cerrahi işlemler, diş estetiği gibi bazı tedaviler nedeniyle dişsiz şekilde sosyal çevrede bulunmak istemeyenler için maske kurtarıcı oldu” diyor.

Dr. Halit YEREBAKAN / Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Başhekimi
Kumaşın sağlığa uygun olması önemli

Cerrahi maske, eczaneden veya artık marketlerden bile satın alınabilen ve “damlacık” yolu ile bulaşan enfeksiyöz ajanlara karşı koruma sağlayan tek kullanımlık bir tıbbi malzemedir. Cerrahi maske su geçirmez bir tabakaya sahip olmalıdır. Ayrıca gözleri korumak için bir cerrahi koruma gözlüğü ile beraber kullanılabilir. Günümüzde bu maskelerden çok farklı tiplerde bulunabiliyor; özellikle üretim ihtiyacı arttığı dönemde farklı alternatifler çok geliştirildi ancak standardın dışına çıkmak çok doğru bir şey değil. Bu maskelerde kullanılan malzemenin sağlığa uygun olduğuna dikkat edilmeli. Üretim sıkıntısı yaşandığı günlerde özellikle toz maskesi adı altında birçok maske ortaya çıktı. Fakat bunlarda damlacıkları engelleme özelliği maalesef yok. Daha büyük partikül olan tozlara karşı etkililer ve özellikle iki katlı veya üç katlı tela kumaştan imal ediliyorlar. Ancak sağlık adına kullandığımız ve ilgili sertifıkasyonları olan maskelerde mutlaka filtre edebilen bir katman var. Bu normal kumaştan daha farklı bir teknoloji ile elde edilen meltblown teknolojisi ile üretilmiş bir kumaştır. Günlük kullanımda özellikle çevremizdekileri ve dolaylı olarak kendimizi korumak adına kullanacağımız maskenin bu nitelikte ve bu kalite belgelerine sahip olması gerekir.

Sibel TUNA / Antonina Turizm
“Sanatsal maskeler üretiyoruz”

10 yıl sonra 2020’yi nasıl anımsayacaksınız? Geriye . doğru baktığınızda 2020 yılında Covid-19 yaşandığı akla gelecek. Peki, bu tarihi günlerianımsatacak bir hatıra objenizin olmasını ister misiniz? Özel hatıralık koleksiyon değeri olan maskeler üreterek sanatçı Balkan Naci İslimyeli’nin eserlerini şık ve özel tasarlanmış maskelere taşıdık. Bu maskeler sınırlı sayıda üretildi ve maske gelirlerinin bir bölümü pandemi nedeniyle işsiz kalmış müzisyenler için İstanbul Filarmoni Derneği’nde oluşturulan bir fona aktarılıyor. İç kumaşı yüzde 100 pamuklu ve çift katlı olan maskeler, nefes aldıran özel Muğla dokumasından üretiliyor. Yumuşak, hafif dokulu ve seyrek dokuma tipinde tülbent kumaşı olduğu için terletmiyor. 30 kez yıkamaya kadar dayanıklı olan maskeleri Antonina Turizm’in internet sayfasından alabilirsiniz.

Reyhan ÇİFTÇİ / Yıldız Tekstil Pazarlama Müdürü
“DMO ile ihracat sözleşmesi imzaladık”

Pandemide insan sağlığını koruyucu tıbbi malzeme ihtiyacı doğmasıyla cerrahi maske üretimine başladık. Sağlık kuralları ve kaliteyi gözeterek İç ve dış piyasaya yönelik üretim yapıyoruz. Piyasadaki birçok firma maalesef Sağlık Bakanlığı izni olmadan üretim yapıyor. ÜTS (Ürün Takip Sistemi) olmamasına rağmen denetimlerin sık yapılmaması nedeniyle rekabet ortamında zorlanıyoruz. 10 Temmuz 2020’de Sağlık Bakanlığı iznimizi aldık, ÜTS kayıtlarına girdik. Ayrıca DMO (Devlet Malzeme Ofisi) ile ihracat sözleşmesi yaptık. Avrupa ve Afrika ülkeleri başta olmak üzere birçok ülkeden talep alıyoruz.

ÇİĞDEM YÜCESOY SUBAŞI